با توجه به‌شمار ۳۷پالایشگاه نفت این شرکت که در ۲۱ کشور مستقر هستند اکسان‌موبیل با ظرفیت پالایش روزانه ۶٫۳ میلیون بشکه نفت، بزرگترین پالایشگر جهان، محسوب می‌شود.[۷][۸]
در فهرست شش شرکت برتر نفتی جهان که به نام «سوپرمیجر» طبقه‌بندی می‌شوند اکسان‌موبیل رتبه نخست را به خود اختصاص داده‌است.[۹] محصولات تولیدی توسط شرکت اکسان‌موبیل با سه برند «موبیل» «اکسان» و «اسو» عرضه می‌شوند. بنیان‌گذار این شرکت نفتی،جان دیویس راکفلر بود.[۱۰]
شرکت اکسان‌موبیل در واقع، وارث اصلی و نسل جدیدی از شرکت نفتیاستاندارد اویل؛جان دیویس راکفلر است. اکسان‌موبیل در ۳۰ نوامبر ۱۹۹۹، با ادغام دو شرکت نفتی آمریکایی «اکسان» و «موبیل» تأسیس شد که در واقع اکسان همان استاندارد اویل نیوجرسی و موبیل نیز استاندارد اویل نیویورک بودند که با گذشتزمان تغییر نام دادند.[۳]
ریشه‌های این شرکت به سال ۱۸۷۰ و زمان تأسیس شرکتاستاندارد اویل، درایالت اوهایو بازمی‌گردد. شرکتاستاندارد اویل در عرض کمتر از دو سال توانست همه شرکت‌های رقیب را خریداری کرده و در خود، ادغام نماید یا در غیر این‌صورت با نفوذ خود عملاً آنها را نابود کند. راکفلر که در ابتدا تصمیم‌گیرنده اصلی شرکت بود به‌تدریج با تشکیل کمیته‌هایی کارها را واگذار کرد. ولی کماکان به عنوان سهامدار اصلی این شرکت، باقی‌ماند.[۱۱]
در سال ۱۹۱۱ اعتراضات عمومی، علیه شرکت استاندارد اویل بالا گرفت و دادگاه عالی ایالات متحده، تجزیه شرکتاستاندارد اویل به ۳۴ شرکت کوچک‌تر را اعلام نمود. البته سپس این رأی تعدیل شد و استاندارد اویل به هفت شرکت اصلی تقسیم شد که سال‌ها بعد با ادغام دو شرکت از آنها اکسان‌موبیل تشکیل شد.
در همان سال، تولیدنفت سفید برای نخستین بار تحت تأثیرگازوئیل قرار گرفت. رشدصنعت خودرو باعث ایجاد نام تجاری «موبیل اویل» توسط «سوکونی» (بهانگلیسی:Socony) در سال ۱۹۲۰ شد. در دهه‌های بعد، هر دو شرکت توسعه یافته و رشد چشمگیری داشتند.
«استاندارد اویل نیوجرسی» با مدیریت «والتر تیگل» به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شد.[۱۲] این شرکت ۵۰٪ درصد از سهام شرکت تولیدکننده نفت «هامبل اویل» درتگزاس را نیز از آن خود کرد.
سوکونی نیز ۴۵٪ درصد سهام شرکت «مگنولیا پترولیوم» که یکی از پالایش‌کننده‌ها و نیز توزیع‌کننده‌های اصلی نفت بود را خرید و در سال ۱۹۳۱ ضمن ادغام با «وکیوم‌اویل» که از پیشگامانصنعت نفت بود، شرکت «سوکونی-وکیوم» را تشکیل داد.
«استاندارد اویل نیوجرسی» از ایالات متحده، تاشرق دور در مناطقی همچوناندونزی به تولید و پالایش نفت می‌پرداخت. ولی شبکه بازاریابی و توزیع مناسبی نداشت.
در سوی دیگر «سوکونی-وکیوم» بازار خوبی در این منطقه داشت که نیازهای آن را از تولیدات خود درکالیفرنیا تأمین می‌کرد؛ بنابراین دو شرکت سهام خود را در این منطقه ادغام کرده و به صورت ۵۰–۵۰ تقسیم نمودند.
سوکونی-وکیوم، که پیشتر به «سوکونی-موبیل» تبدیل شده بود، در سال ۱۹۶۶ به «موبیل اویل» تغییر نام داد و درنهایت، ده سال بعد، شرکت «موبیل» آن را تصاحب نمود.
شرکت استاندارد اویل نیوجرسی نیز، در سال ۱۹۷۲ به «اکسان» تغییر نام داد و از آن پس، در سراسر ایالات متحده آمریکا از این نام تجاری استفاده نمود، ولی در سایر نقاط جهان، کماکان با برند «اسو» فعالیت می‌کرد.
در ۲۴ مارس سال ۱۹۸۹ نفت‌کش بزرگ «اکسان والدز» با صخره‌های پرنس ویلیامآلاسکا برخورد کرد و یازده میلیون بشکه نفت، به هدر رفت. این تصادف، دومین حادثه بزرگ نفتی، درایالات متحده آمریکا بود و پس از آن، قانون آلودگی‌های نفتی، در سال ۱۹۹۰ درکنگره ایالات متحده آمریکا به تصویب رسید.
دو شرکتاکسان وموبیل در سال ۱۹۹۸ قراردادی به ارزش ۷۳ میلیارد دلار، برای ادغام، با یکدیگر امضا کردند، که طی آن، شرکت «اکسان‌موبیل» تشکیل شد.
این ادغام، از این جهت در آمریکا منحصربه‌فرد بود، که این دو شرکت، پیشتر جزو یک شرکت بودند و حدود یک قرن پیش، به‌دلیل قوانین دولتی، از هم جدا شده بودند. این ادغام، بزرگترین ادغام در ایالات متحده آمریکا محسوب می‌شود.
در سال ۲۰۰۵ قیمت سهام اکسان‌موبیل به موازات افزایش قیمت نفت، بالا رفت و سهامجنرال الکتریک، که بیشترین سرمایه را تا آن زمان داشت نیز، پشت سر گذاشت. در پایان آن سال نیز، رکورد سود سالانه را با سود ۳۶ میلیارد دلاری شکست.[۱۳][۱۴]
اکسان‌موبیل در سال ۲۰۰۸ خروج خود را از بازار خرده‌فروشی نفتی، به دلیل مشکلات آن، اعلام نمود، که این امر به تدریج شرکت را از عرضه مستقیم دور می‌کند و ۸۲۰ جایگاه این شرکت و حدود ۱۴۰۰ جایگاه دیگر در ایالات متحده آمریکا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. البته جایگاه‌های اکسان و موبیل کماکان به فعالیت خود ادامه می‌دهند و این نام، تحت امتیاز شرکت اکسان‌موبیل به آنها داده شده‌است.[۱۵]
در سال ۲۰۱۰ این شرکت، با خرید شرکت «اکس‌تی‌او انرژی» سعی در تمرکز روی تولید منابع جدید انرژی و گسترش آنها داشته و در کنار آن، فعالیت‌های پیشین خود را ادامه می‌دهد.[۱۶]
شمار کارمندان این شرکت، هم‌اکنون بیش از ۸۲ هزار نفر بوده و در سال ۲۰۱۱ درآمدی بالغ بر ۴۸۶٫۴۲۹ میلیارد دلار را از آن خود کرده‌است.[۱۷]
اکسان موبیل فراورده‌های سوختی وروان‌کننده‌های تولیدی خود را با سه نام تجاری، به فروش می‌رساند:[۳]
اکسان، () (بهانگلیسی:Exxon): مشتریان این شرکت درایالات متحده، برای رفع نیازهای شخصی و صنعتی خود، به مواد سوختی، روان‌سازها و سایر خدمات، با این نام تجاری سروکار دارند.
موبیل، () (بهانگلیسی:Mobil): موبیل به عنوان یک برند جهانی، به نوآوری و عملکرد برتر، شهره است. موبیل به خاطر فناوری پیشرفته مواد سوختی، روان‌سازها و خدماتی که ارائه می‌دهد، شناخته شده‌است.
اسو، () (بهانگلیسی:Esso): مشتریان بین‌المللی این شرکت، برای رفع نیازهای شخصی و کاری خود، به مواد سوختی، روان‌سازها و سایر خدمات، با این نام تجاری سروکار دارند.
اکسان‌موبیل نوآوری و فناوری را بکار می‌بندد تا انرژی و محصول‌های پتروشیمی را برای رفع نیاز جهانی در حال رشد، عرضه کند. کارکنان، دانش فنی، توان مالی و دسترسی به بازارهای جهانی، به ایجاد مزیت رقابتی و پیدایش فرصت‌های ناب، از اکتشاف میدان‌ها گرفته، تا فرصت‌هایی که نیازمند همکاری نزدیک بین واحدی است، برای شرکت می‌انجامد.
برنامه‌های پژوهشی مستمر شرکت، به عملیات‌های کاری یاری رسانده، بهبود خطوط کاری را تقویت کرده و فناوری‌ها و منابع انرژی جدید و نوظهور را کاوش می‌کند. شرکت اکسان‌موبیل از ۱۰ شرکت مستقل و مجزا تشکیل شده‌است، که در مجموع به سه بخش، طبقه‌بندی می‌شوند.[۳]
امروزه شمار بیشتری از منابع نفت و گاز جدید و مهم در حوضه‌های دورتر و با محیط عملیاتی چالش‌انگیز، یافت شده‌است. پروژه‌های بزرگ، سرمایه‌بر هستند و پیچیدگی عملیاتی آنها، برتری مدیریتی را بیش از پیش، مورد تأکید قرار می‌دهد.
با این حال، دورنمای کاری بلندمدت شرکت، رویکرد ساختار یافته به سرمایه‌گذاری، رهبری فناوری و عملکرد عملیاتی، در کلاس جهانی، به صورتی منسجم به پیش می‌رود.
توان اکسان‌موبیل در بازارهای بین‌المللی، به شرکت، قدرت اکتشاف و بهره‌برداری از انواع منابع انرژی، در بسترهای مختلف و جغرافیای گوناگون، با استفاده از قابلیت‌ها وفناوری‌های پیشرفته در صنعت را می‌دهد.
شرکت از توانایی‌هایزمین‌شناختی منحصربه‌فرد خود و اشراف بهمنابع هیدروکربنی جهان، برای شناسایی و اولویت‌بندی منابع، بهره می‌گیرد.
پروژه‌هایی که دربالادست تعریف شده، پورتفولیویی از فرصت‌های گوناگون را شامل می‌شود، که عبارتند از:نفت سنگین، تایت گاز، شیل گاز، عملیات در بستر اقیانوس،گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی)،گاز ترش وحفاری در قطب. اکسان‌موبیل بر عملیات‌های ایمن، مدیریت ذخایر، بهبود مداوم و عملیات تولیدی کاربردی با بهترین روش‌های موجود در جهان، تمرکز دارد.
این شرکت، با بهره‌مندی از تجربه و فناوری‌های کاربردی، قادر به برداشت بیشتر از منابع نفت و گاز حوزه‌های جدید و حوزه‌های قدیمی است. پیشرفت درتصاویر لرزه‌نگاری،شبیه‌سازی ذخایر نفت و گاز،حفاری و طراحی تأسیسات، به شرکت اجازه می‌دهد، که بهذخایری که پیشتر ناشناس و غیرقابل دسترسی بودند، دست یابد.
صنایع شیمیایی اکسان‌موبیل یکی از مدیریت‌های بزرگ این شرکت نفتی است، که دفتر مرکزی آن، در شهرهیوستون،تگزاس قرار دارد.
شرکت اکسان‌موبیل یکی از بزرگترین شرکت‌هایپتروشیمی در جهان است. «شرکت پتروشیمی اکسان» محصولات پایه پتروشیمی، برای گستره وسیعی از محصولات شامل:صنایع بسته‌بندی،بطری‌های پلاستیکی، ضربه‌گیرهای بکار رفته در خودرو،لاستیک‌های مصنوعی،حلالها و بسیاری از محصولات مصرفی را تولید می‌کند.
این شرکت در تولید برخی از مواد اولیه محصولات پتروشیمیایی، که از بیشترین حجم مصرفی و سریع‌ترین نرخ رشد برخوردار است، جایگاه نخست را دارد و به عنوان نمونه، بزرگترین تولیدکنندهآروماتیکها، شامل؛بنزن وپارازیلین در جهان است. اکسان‌موبیل یکی از بزرگترین تولیدکنندگاناولفین‌ها، شامل:اتیلن وپروپیلن و پلی‌اولفین‌ها، شامل:پلی‌اتیلن وپلی‌پروپیلن، در جهان است.
اکسان‌موبیل به عنوان بزرگترین پالایش‌کننده در جهان، بیشتر ظرفیت پالایش خود را بر رویروان‌سازها ومحصولات شیمیایی متمرکز کرده‌است. سازماندهی عملیاتی بین‌المللی شرکت، توسعه کارا و گسترش جهانی فناوری‌های جدید و برمبنای بهترین روش‌ها را ممکن ساخته‌است.
اکسان‌موبیل بزرگترین تولیدکننده روغن خام پالایشگاه و بزرگترین فروشندهروان‌سازها در جهان است. این شرکت، با داشتن بهترین نیروهای آموزش‌دیده، شبکه توزیع قدرتمند و تأمین و تدارکی ستبر، برای مشتریان خود در سراسر جهان، محصولات با کیفیت بالا و دانش و مهارت کاربردی برای حل مسائل آنان، فراهم می‌سازد.
اکسان‌موبیل با فروش محصولات و خدمات با ارزش افزوده، به مشتریان خود در کشورهای مختلف، به‌طور روزانه، به خلقارزش افزوده در بلندمدت می‌اندیشد. این شرکت، فروش محصولات سوختی را به میلیون‌ها مشتری خود در سراسر جهان، از طریق جایگاه‌های خرده‌فروشی به مشتریان کوچک و به صورت عمده به مشتریان صنعتی، خطوط هوایی وترابری دریایی، انجام می‌دهد.
شرکت اکسان‌موبیل گروهی از کسب و کارهای تخصصی را دارد، که اگر بهتولید انبوه در اندازه محصولات اولیه شرکت برسد، به دلیل جایگاه این شرکت، در بازار و کاهش هزینه ساختاری منتج از منحنی یادگیری، سود بالایی داشته و مقام نخست را برای این شرکت، به ارمغان می‌آورد.[۳]
صنایع تخصصی اکسان‌موبیل کاربردهای وسیعی برای مشتریان دارد و به عملکرد و ارزش بالا برای آنها منجر می‌گردد. این شرکت، به جایگاه برتری در تولید محصولاتی مانند:بوتیل پلیمرها، که به حفظ فشار مناسب تایرها و صرفه‌جویی در مصرف سوخت خودروها می‌انجامد، دست یافته‌است.
اکسان‌موبیل و شرکت‌های وابسته به آن، به صورت بین‌المللی فعالیت می‌کنند. وب‌سایت‌های این شرکت‌ها، اطلاعاتی در خصوص انواع فعالیت‌ها و فرصت‌های موجود در هر حوزه، ارائه می‌دهند. واحد «پالایش و پخش» شرکت اکسان‌موبیل شبکه قدرتمندی ازکارخانه‌های تولیدی وسامانه‌های ترابری وتوزیع را برای ارائهسوخت‌های پاک،روان‌سازها و دیگر محصولات با ارزش بالا، به مشتریان بکار گرفته‌است.
اکسان‌موبیل بزرگترین پالایشگر در جهان است که کارخانجات آن در نزدیکی بازارهای اصلی، در سراسر جهان مستقر هستند. این شرکت درایالات متحده آمریکا؛ هفتپالایشگاه با ضریب ایمنی بالا را اداره می‌نماید.[۳]
در گزارش‌های ارائه شده، توسط شرکت اکسان‌موبیل مشاهده می‌شود، که این شرکت، به‌طور مستمر، سرمایه‌گذاری در خلق دارایی ثابت را ادامه خواهد می‌دهد. به گفتهرکس تیلرسون،رئیس هیئت مدیره ومدیرعامل اکسان‌موبیل:
پروژه‌هایی که شرکت در آنها سرمایه‌گذاری می‌کند، اغلب به میلیاردها دلار سرمایه و سالیان متمادی زمان، برای توسعه آنها، نیازمند است، ولی پس از راه‌اندازی، ده‌ها سال سودآوری را به ارمغان می‌آورد… وی می‌افزاید؛ «موفقیت به یک رویکرد ساختار یافته نیاز دارد، که با در نظر گرفتن چرخه حیات صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، بر سود دهی بلندمدت هر یک از پروژه‌ها، تمرکز می‌کند. شرکت به دنبال شناسایی و سرمایه‌گذاری در سبدی از فرصت‌های گوناگون و سودآور پروژه‌هایی در سطح کلاس جهانی است و در حال حاضر، بیش از ۶۰ پروژه در حال توسعه، در دست انجام دارد».
«صنایع شیمیایی اکسان»موتور رشد این شرکت است. اکسان‌موبیل قصد دارد تا با ارائه محصولات جدید و نفوذ بیشتر در بازارهای نو، کسب‌وکار محصولات شیمیایی خود را تقویت کرده و توسعه دهد. این شرکت همچنین بر بهبود کارایی و کاهش هزینه‌های تولید، توزیع و فروش محصولاتش، متمرکز شده‌است.
استراتژی‌های اکسان‌موبیل در حوزه محصولات شیمیایی و پتروشیمی، عبارت است از:[۳]
تمرکز بر روی کسب و کارهایی که شایستگی‌های محوری شرکت را به سرمایه تبدیل می‌کند.
خلق حداکثر مزیت حاصل از یکپارچه‌سازی عملیات‌های کاری، در اکسان‌موبیل.
ارائه بهترین عملکرد کاری، به صورت پایدار.
ایجاد و حفظ جایگاه اختصاصی، در حوزه فناوری.
سرمایه‌گذاری گزینشی، در پروژه‌های سودآور.
اکسان موبیل در پروژه‌های در مقیاس جهانی، برای تأمین تقاضای در حال رشد درآسیا و به‌ویژهچین که به تنهایی ۲۵٪ از تقاضای بازار را در سال ۲۰۱۵ به خود اختصاص خواهد داد پیشرفت مناسبی داشته‌است.[۱۸] بسیاری از این پروژه‌ها در نواحی راهبردی مانندخاورمیانه وسنگاپور قرار دارند.
شرکت سابیک و شرکت‌های شیمیایی زیرمجموعه اکسان‌موبیل در حال انجام تحلیل امکان‌پذیری برای انجام پروژه‌هایپتروشیمی هستند که بهسرمایه‌گذاری مشترک در منطقه ینبع والجبیلعربستان سعودی می‌انجامد. این پروژه‌ها به دنبالتولیدمحصولات پتروشیمی با هدف تأمین تقاضای در حال ظهور در بازارهای داخلی و بین‌المللی هستند.
شرکت اکسان‌موبیل در بخش عملیاتی به سه گروه یا بخش عمده، تقسیم می‌شود.شرکت‌های تابعه این شرکت نفتی نیز در قالب نوع فعالیت در سه گروه ذکر شده طبقه‌بندی می‌شوند:
شرکت اکسان‌موبیل به داشتن جایگاه نخست در حوزه انرژی متعهد است. برای دستیابی به این هدف بایستی به صورت پیوسته نتایج مالی و عملیاتی درخشانی داشته باشد و در عین حال به استانداردهای بالای اخلاقی پایبند بماند. دستورالعمل‌های زیر رابطه شرکت باسهام‌داران،مشتریان،کارکنان وجامعه را مشخص می‌سازد.
شرکت اکسان‌موبیل به افزایش ارزش بلندمدت سرمایه‌ای که از سوی سرمایه‌گذاران در اختیارش قرار داده شده پایبند است و با تلاش برای انجام کسب و کار خود به صورتی مسئولانه و سودآور انتظار دارد کهسود سهام، برای سهام‌داران افزایش یابد. مدیریت بنگاه نیز با این تعهد و پایبندی صورت می‌گیرد.
موفقیت شرکت اکسان موبیل به توانایی در رفع نیازهای در حال تغییر مشتریان، به‌صورتی پایدار وابسته است. اکسان‌موبیل در عین حالی‌که محصولات و خدمات با کیفیت بالا و قیمتی رقابتی ارائه می‌دهد به نوآوری و پاسخگو بودن نیز متعهد است.
کیفیت بالای نیروی کار، مزیت رقابتی ارزشمندی را برای شرکت فراهم کرده‌است. اکسان‌موبیل برای حفظ این مزی، با کیفیت‌ترین افراد در دسترس را استخدام می‌کند و از طریقآموزش وتوسعه به افزایش فرصت‌های موفقیت این افراد مبادرت می‌ورزد.
این شرکت به حفظ یک محیط کاری امن با حضور افراد با ملیت‌های گوناگون، که ویژگی آن ارتباط باز، اعتماد و برخورد بدون تبعیض است متعهد است.
کارکنان اکسان‌موبیل متعهد هستند در هر نقطه از جهان که فعالیت می‌کنندشهروند خوبی باشند، استانداردهای اخلاقی را حفظ کرده، از کلیه قوانین، قواعد و دستورالعمل‌های کاربردی پیروی کنند و به فرهنگ‌های محلی و ملی، احترام بگذارند. این شرکت فراتر از کلیه اهداف، به انجام عملیات‌ها به صورتی کاملاً امن و به عنوان دوست محیط زیست، پایبند است.
شرکت اکسان‌موبیل به دنبال آن است تا در همه عرصه‌های کسب و کار خود در لبه رقابت‌پذیری باقی بماند. لازمه این امر آن است که منابع بنگاه مالی، فناوری، عملیاتی و انسانی، به صورتی آگاهانه بکار انداخته شود و مرتباً ارزیابی گردد.
اکسان موبیل تلاش می‌کند تا قابلیت انعطاف خود را برای انطباق با شرایط در حال تغییر، حفظ نماید. اما در عین حال ماهیت کسب و کارش مستلزم یک رویکرد بلندمدت و متمرکز است.
این شرکت پیوسته در تلاش است تا کارایی و بهره‌وری را از طریق یادگیری، مشارکت و پیاده‌سازی بهترین روش‌ها، بهبود بخشد. شرکت در ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کارخانه‌ها، ساختارمند و گزینشی عمل می‌کند به دنبال توسعه فناوری‌هایی اختصاصی است که برایش مزیت رقابتی ایجاد می‌کند.
اکسان‌موبیل بزرگ‌ترینشرکت سهامی عام در حوزه نفت و گاز است. این شرکت در برخورداری ازمنابع نفت و گاز در جایگاه نخست قرار دارد. در جهان به عنوان بزرگترین تأمین‌کنندهفراورده‌های نفتی شناخته می‌شود و شرکت تولید محصولات پتروشیمی آن در فهرست بزرگترین تولیدکنندگان جهان قرار دارد.
اکسان‌موبیل همچنین یک شرکتتوسعهفناوری است که با بکارگیری دانش و نوآوری، به یافتن روش‌های بهتر، ایمن‌تر، و پاک‌تر برای رفع نیاز جهانی بهانرژی مبادرت می‌ورزد. اطلاعات مالی شرکت اکسان‌موبیل در فاصله زمانی بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ در جدول زیر مشخص شده‌است.
تحقیقات دانشمندانی که اکسان‌موبیل استخدام کرده بود از دهه ۷۰ میلادی پدیدهگرمایش کره‌زمین و تغییرات آب و هوایی ناشی ازآلاینده‌هایسوخت‌های فسیلی را نشان داده بود. با این حال این شرکت که میلیاردها دلار از محل فروش بنزین درآمد کسب کرده در همه این سال‌ها در واکنش به تحقیقات، از پذیرش نقش سوخت‌های فسیلی در آلودگی وتغییرات آب و هوایی سر باز می‌زد و آنها را «گمانه‌زنی و غیرقابل اتکا» خواند.[۲۳]
_qualifying_at_USGP_2005.jpg)
.jpg)