Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

اومان ماندا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
اومان ماندا
اقوام شمالی
ناماومان ماندا
کشورایران
اطلاعات اثر
نام محلیاوممان ماندا
نام‌های دیگرعـُمّـان ماندا
نام‌های قدیمیماد.ماننا.اورارتو
دیرینگیهزارهٔ سوم پ. م.

اومان ماندا یک اصطلاح قومی و جغرافیایی است که از هزارهٔ سوم تا اواسط هزارهٔ‌یکم پیش از میلاد وجود داشته و به قومی جنگجو و دشمنی خطرناک برای تمدن‌هایمیانرودان محسوب می‌شده. اومان ماندا گاه دربارهٔ کیمریان و گاه برایمادها بکار می‌رفته بدین سبب فرضیه‌ها و تئوری‌های گوناگون پیدا شد که شاهان ماد را، گاهکیمری و گاهاسکیت دانسته‌اند.

نظرات دانشمندان

[ویرایش]

بعد از پراشک (مورخ) مدتی مدید کسی از دانشمندان غربی کتاب جداگانه‌ای دربارهٔ تاریخ ماد ننوشت. ولی بررسی‌هایی از طرف اشخاص به عمل آمد و در برخی وقایع دقت بیشتری صورت گرفت و این کوشش‌ها تجدید نظر جوانب ملموس تاریخ ماد را مقدور ساخت. در سال ۱۹۲۱ فورر (زبان شناس) کشف کرد که در منابعآشوری نامی ازماد برده شده و آن را شاهنشاهی مستقلی دانسته‌اند، بر اثر این کشف محققان توانستند قیام خشتریته را در آغاز قرن هفتم پ. م.، با تاریخ تأسیس شاهنشاهی ماد و اسمخشتریته را با فرورتیش منطبق سازند. در سال ۱۹۲۳ تاریخ وقایع روزانهٔبابلی دربارهٔآشور منتشر شد و چیزی از انتشار آن نگذشت که معنی اصطلاح اومان ماندا روشن شده بدین طریق بسیاری از افسانه‌هایی که مورخان دربارهٔ تاریخ ماد پدید آورده بودند به مرگ طبیعی نابود شدند.

نظر کینگ

[ویرایش]

کینگ (مورخ) تحقیقات متعدد خویش را بیشتر وقفایران وهخامنشیان وعیلام کرده. چیزی که در آثار او همه جا به چشم می‌خورد بلند پروازی‌های نیروی تخیل وی است. رسالهٔ یاد شدهٔ وی از این رهگذر اثر سوئی در خواننده می‌گذارد. کینگ نیز مانندهرتسفلد همه جا و دربارهٔ همه چیز با ایقان و اعتماد سخن می‌گوید. ولی در نوشته‌های هرتسفلد افکار جالب و نکته سنجانه و ملاحظات و تدقیات مستدل دیده می‌شود. و حال آنکه این محاسن در نظراتکینگ ملاحظه نمی‌گردد. کینگ بدترین جوانب تألیفات دانشمندان غربِ ما قبل را با حرارت تمام جذب کرده و حدسیات بی‌مایهٔ ایشان را بزرگ کرده، نظرات بی‌اساس را بر روی هم انباشته است و این بنای جسیم را بر پایه‌هایی متزلزل و لرزان استوار ساخته. مثلا برغم آنکه معنی اصطلاح «اومان - ماندا» از مدتی پیش روشن شده کینگ همچنان پیرامون این کلمه به خیال بافی پرداخته است.

بابلیان دوران متأخر.مادها،مانناها و دیگر اقوامشمالی نسبت بهبابل را اومان‌ماندا می‌خواندند. ولی کینگ می‌گوید که اینان مردم دریای اسرارآمیزی بودند[۱]، که به قصد نشر تمدن و فرهنگ، پادشاهی بزرگهندو ژرمنی را تأسیس کردند[۲].

متون میخی

[ویرایش]

در حدود سال - ۶۵۴ پ. م. -آشوریان واقعاً مناسبات خصمانه‌ای باکیمریان پیدا کردند آنچه که متون موجود در این باره به لفظ فصیحاوممان ماندا می‌خوانند مقصودکیمریان است. در آن زمانتوگدامی پیشوای کیمریان و پسر اوسانداک شاترو در رأس دشمنانآشور داشتند. متأسفانه متن سرود خطاب بهمردوک که شامل این اطلاعات می‌باشد خوب محفوظ نمانده و محققان به انحای گوناگون آن را می‌خوانند. اشترک (زبان شناس) چنین می‌خواند:

خطابیه شاه:

وتوگدامه پادشاه اومان ماندا، تخمهٔ تیامات - مخلوق عجیب و بدوی -، تصویر ابلیس، تحقیر کرد، جرمی نکرده و گناهی مرتکب نشد در برابر ناحیهٔ کشور من، سوگندی به خدایان (؟) و ترسید از نام تو، که ... ایگی‌گان به خاطر بزرگداشت تو و فرمانروایی و نیروی خداوندی تو ... طبق فرستادهٔ خداوندی تو که با چنین بیاناتی فرستادی: من می‌پراکنم نیروی او (؟) را...،سانداک شاترو را که ایشان در جای او نشاندند (؟) من این را شنیدم و ستودممردوک را پهلوان را و ...

عقیدهٔ گرگ، مسرشمید ووینکلر وای.م.دیاکونوف بدین شرح است:

وتوگدامه، تخمهٔ موجود عجیب - مونستر- مانندابلیس فراموش کرد سوگند را بنام خدایان کند. جرمی نکند و ضد مرزهای کشور من گناهی مرتکب نشود. او در اجرای سخن تو که ایگی‌گان محترم شمارند دقیق و سختگیر نبود. برای اینکه سلطنت تو را نامی سازد، برای اینکه نشان داده شود (؟) نیروی خداوندی تو، که تو فرستادی و گفتی: می‌پراکنم نیروهایتوگدامی را (؟)، و سانداک شاترو فرزند و تخمهٔ بطن او را که به جانشینی او گسیل داشته‌اند، سرنگون می‌کنم به او گوش فرا دادم و ازمردوک اطاعت کرد و ...

و توگدامه پادشاه اومان ماندا مرا مجبور می‌کند بروم (؟) آنسوی دریا

متون بابل

[ویرایش]
  • اخبار بابلی به‌طور کلی اطلاعات موثق ولی بسیار ناچیز درباره‌ اصطلاح اومان ماندا و پایان سلطنتایشتوویگو آخرین پادشاهماد که بدستکورش اسیر گشت بدست می‌دهند. استوانهٔ سیپارینابوناعید چنین می‌نویسد:
استوانه سیپاری:

در آغاز پادشاهی ابدی من ... مردوک ( خدا ) با من سخن گفت:

نابوناعید، پادشاهبابل بر اسبان ستام‌دارآجر حمل کن و معبد اخوتحول را درحرّان بساز و در آن خانهٔسین سلطان بزرگ را بنا کن. من با حترام به سلطان خدایانمردوک گفتم: این معبدی که فرمودی ساخته شود آن را در میان گرفت لشکرماندا و نیروهای عظیم آن را. مردوک به من گفت: لشکرماندا که از آن سخن می‌گویی نخواهد بود، نه از آن او، نه کشور او، نه پادشاهانی که معاونت او کنند

اخبار بابلی:

در زمان حملهٔ سال سوم:کورش، پادشاهآنزان، بندهٔ کوچکایشتوویگو، علیه او خروج کرد و با لشکر قلیل‌العدهٔ خویش لشکریان فراوانماندا را تار و مار ساخت، و ایشتوویگو پادشاه لشکرماندا را دستگیر کرد و به رسماسیر به کشور خویش برد.

آنچه اصطلاحاً تاریخ وقایعگد نابوناعید نامیده می‌شود و این سند محتملا دنبالهٔ تاریخ وقایعگد است:

پادشاه اومان ماندا لشکر گردآورد و علیهکورش پادشاهآنشان رفت تا او را دستگیر کند ...

اما راجع بهایشتوویگو: لشکر او علیه او برخاست، او دستگیر شد و آن‌ها او را بهکورش تسلیم کردند. کورش دراکباتان، شهر شاهی سیم و زر و ثروت و اموال زنده و اسیر گرفت و بهآنشان برد.

پانویس

[ویرایش]
  1. خلاصهیونانیان یا حتاژرمن ها بودند
  2. دانشمندانآلمان عاتاً بجای کلمهٔهندواروپایی اصطلاح هندوآلمانی را بکار می‌برند و هیچ منظور سویی ندارند. ولی در این تألیف کینگ « آلمانیان » جانشین مفهوم « هندوآلمانی » شده است

جستارهای وابسته

[ویرایش]
درویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔمادها موجود است.

منابع

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]
دوران تکوین
اقوام پیش از ماد
تمدن اقوام بیگانه
دولت‌های کوچک
جنگجویماد یاماننا
سکنه ماننا
نواحی و قبایل ماننا
پیشوایان ماننا
سکنه ماد
نواحی و قبایل ماد
پیشوایان ماد
پیشوایان پارس
شاهان هرودوت
شاهان‌مادی‌اوستا
شاهان شاهنامه
ظهور صحراگردان
پیشوایان دینی ماد
القاب
مادی یا آشوری
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اومان_ماندا&oldid=42151165»
رده‌ها:
ردهٔ پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp