ادبیات عربی (عربی:الأدب العربي) به متوننظم ونثری و عامیانهای گفته میشود که بهزبان عربی نگاشته یا سروده شده باشند.
کلمه استفاده شده برای ادبیات در زبان عربی همچونادبیات فارسی ادب میباشد که اشاره بهآداب خاص و غنی انسانی وفرهنگ دارد.[۱] ادبیات عربی به صورت نوشتاری وحروفی عمدتاً در قرن پنجم میلادی به بعد پدیدار شد و تا قبل از آن تنها تعداد کمی از آثار به صورت حروفی و الفبایی نوشته شده بود. ادبیات عرب در حقیقت به متون نظم و نثری که به زبان عربی نگاشته شده باشد میگویند. که شامل سیزده دانش نحو، صرف، عروض، قافیه، لغت، قرض، انشاء، خط، بیان، معانی، بدیع، محاضرات و اشتقاق میشود.[۲]
پیش ازاسلام ادبیاتعربی عمدتاً منحصر به اشعار قبیلهای بود که نوشته نمیشد و سینه به سینه نقل میشد.[نیازمند منبع]اعراب در تاریخ فرهنگ و ادب حضور طولانی داشتهاند تا آنجایی که درعصر جاهلی و قبل از ورود اسلام،معلقات سبع سروده شد و اکنون به تمام زبانهای دنیا ترجمه شدهاست. بسیاری از ایرانیان به زبان عربی شعر سروده و مایه ادبی ایران را به زبان جدید[مبهم] منتقل کردهاند.[۳]
کتابقرآن به عنوان بهترین یا یکی از بهترین آثار ادبی درزبان عربی شناخته میشود[۴][۵][۶] و تأثیر بسزایی بر ادبیات عرب و فرهنگ عرب داشتهاست. ادبیات عرب عمدتاً دردوران طلایی اسلام شکوفا شد هرچند که تا عصر امروزین نیز فعال ماندهاست. نزول قرآن و احتیاج به فهم و تفسیر آن و نیز گسترش سریع ممالک اسلامی، باعث شد مسلمانان به ویژه ایرانیان لزوم تدوینعلوم ادبی را بیابند. و این دانش با هدایت علی بن ابی طالب به ابو الاسود دوئلی آغاز گردید و بعدها توسط خلیل فراهیدی، سبیویه، کسایی، ابن هشام، ابن مالک، سیوطی، ابن حاجب، رضیالدین استر آبادی، تکامل یافت.[۷]
↑پرتو اسلام (۱۳۳۷) (ترجمه فجرالاسلام)، برگردان عباس خلیلی، تهران: شرکت نسبی حاج محمد حسین اقبال و شرکا. ج. دوم. صص۱۲۹ و ۱۷۶.
↑Arberry, Arthur (1956).The Koran Interpreted. London. p. 191. ISBN0684825074.It may be affirmed that within the literature of the Arabs, wide and fecund as it is both in poetry and in elevated prose, there is nothing to compare with it.
↑Toropov, Brandon; Buckles, Luke (2004). Complete Idiot's Guide to World Religions. Alpha. p. 126.ISBN 978-1-59257-222-9. Muslims believe that Muhammad’s many divine encounters during his years in Mecca and Medina inspired the remainder of the Qur’an, which, nearly fourteen centuries later, remains the Arabic language’s preeminent masterpiece.
↑Esposito, John (2010). Islam: The Straight Path (4th ed.). Oxford University Press. p. 21.ISBN 978-0-19-539600-3. ”Throughout history, many Arab Christians as well have regarded it as the perfection of the Arabic language and literature.
↑زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۹، چ ۹، ص ۵۲۲. قربانی، زین العابدین، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۹، چ ۹، ص ۱۰۷–۱۰۸