ادبیات حکمتگونه‌ای ازادبیات رایج درخاور نزدیک باستان بوده‌است.[۱] نوشتارهای حکمت از جمله پرشمارترین آثار ادبی در خاور نزدیک باستان هستند. در هزاره سومپیش از دوران مشترک و اوایل هزاره دوم پیش از دوران مشترک، تعداد آثار ادبیات حکمت در مصر بیش از همه آثار دیگر است. این آثار در مورد معنا و مفهوم زندگی هستند. دربابِل تعداد چنین آثاری کمتر است.[۲]
در بین‌النهرین، دو دوره برای این ادبیات در نظر گرفته می‌شود: دوره بابلی باستان و دوره کاسی‌ها. «ضرب‌المثل‌ها و تعلیمات»، خالص‌ترین گونه این ادبیات است و در جایگاه حکمت کاربردی شناخته می‌شود. این گروه شامل گفته‌های گوناگونی با تمرکز بر زندگی روزمره هستند و به رویدادهای تاریخی، سیاسی و دینی توجه کمی نشان می‌دهند. زیرگروه «ضرب‌المثل‌ها» نقش مهمی در مدرسه‌های کتابت داشتند.[۳] زیرگروه «تعلیمات» برخلاف ضرب‌المثل‌ها که سوم شخص روایت شده‌اند، مخاطبان جوان خود را دوم شخص مورد خطاب قرار می‌دهند.[۴]
این ژانر شامل سخنانحکیمان،خردمندان و افسانه‌بافی‌هایی آموزنده در موردالوهیت وفضیلت ارائه می‌کند. اگرچه این گونه از تکنیک‌های داستان سرایی شفاهی سنتی استفاده می‌کند، اما به صورت مکتوب نیز منتشر شده‌است. از مصادیق این نوع ادبیات می‌توان به کتبی مانندقرآن وانجیل،مزامیر اشاره کرد.[۵]
ژانر ادبی کتاب آیینه‌ای از شاهزادگان که درادبیات رنسانس اسلامی و غربی سابقه‌ای طولانی دارد، هم‌خانوادهسکولار ادبیات حکمت است. دردوران باستان اروپا، اشعار تعلیمیهزیود، به ویژه شعرکارها و روزها به عنوان منبع دانشی مشابه ادبیات حکمتمصر باستان،بابلی‌ها واسرائیل تلقی می‌شد. سرایش‌هایپیش از اسلام مملو از اشعار حکیمانه بسیاری است، از جمله اشعارزهیر بن أبی سُلمی (۵۲۰–۶۰۹).
بیشتر اندیشمندان، امروزه موافقند که داستانیوسف یک گونه از ادبیات حکمت می‌باشد که توسط یک نویسنده ساخته و پرداخته شده‌است و در قرن پنجم پیش از میلاد به شکل کنونی خود درآمده.[۶] تاریخ ویرایش آن ممکن است شامل اولین «نسخه روبن» باشد که از پادشاهی شمالی اسرائیل سرچشمه گرفته بود و قصد داشت تسلط «خاندان یوسف» را بر سایر قبایل توجیه کند، که بعداً «گسترش یهودا» را دنبال کرد. (فصل‌ها ۳۸ و ۴۹) ارتقای یهودا به عنوان جانشین برحق یعقوب، و در نهایت تزیینات مختلف به طوری کرده که این رمان به عنوان پل بینسفر پیدایش و داستانموسی وخروج بنی‌اسرائیل از مصر عمل کند.[۷]
 | این یکمقالهٔ خردادبیات است. می‌توانید باگسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |