 | این مقالهنیازمند به‌روزرسانی است. لطفاً این مقاله را به گونه‌ای به‌روز کنید که بازتاب‌دهندهٔ رویدادهای اخیر یا اطلاعات جدیدِ به‌دست‌آمده باشد. |
آیکُن رایانه (بهانگلیسی:Computer icon) (واژهٔ مصوب:نَقشَک)[۱]، در مقولهٔ نمایش رایانه‌ای، بهتصویرنگاری کوچک گفته می‌شود که به‌عنوان ابزاری برای کمک به کاربران در ناوبری در رایانه عمل می‌کند. درواقع، آیکن‌ها عکس‌های کوچکی هستند که برای دسترسی سریع به یکنرم‌افزار، عملکرد، پروندهٔ داده، ... درون رایانه؛ و در مواردی تصویرهای آن‌ها همانندنشان‌های راهنمایی و رانندگی است.[۲]
با ظهور قابلیت نمایش تصویرهای گرافیکی بیتی (شطرنجی) در رایانه‌ها، آیکن‌ها به‌عنوان ابزاری برای کمک به کاربران در راهبری به وجود آمدند. آیکن‌ها نخست در دههٔ هفتاد و توسط شرکتزیراکس برای کمک به کاربران تازه‌کار طراحی شدند. پس از آن نیز توسط شرکت‌هایمایکروسافت واپل مکینتاش درسامانه‌عاملهایشان رواج پیدا کردند.
آیکن‌ها می‌توانند بسته به مشخصات فنی دستگاه نمایش، ترجیحات کاربر و شرایط بینایی او اندازه‌ای از ۱۶×۱۶پیکسل تا ۱۲۸×۱۲۸ پیکسل داشته باشند. برخی از سامانه‌عامل‌ها، آیکن‌هایی تا اندازهٔ ۵۱۲×۵۱۲ پیکسل را نیز پشتیبانی می‌کنند.
آیکن‌ها ابتدا در دههٔ ۷۰ میلادی توسط شرکت زیراکس برای کمک به کاربران تازه‌کار معرفی شدند. سپس در دههٔ ۸۰ توسط شرکت‌های اپل و مایکروسافت برای استفاده در سامانه‌عامل‌های خود (اپل‌مکینتاش و ویندوز) رواج یافتند. با رشد فناوری و ظهور دستگاه‌های موبایل، آیکن‌ها در طراحی برنامه‌ها و وبگاه‌ها نیز به بخشی جدایی‌ناپذیر تبدیل شدند. امروزه، آیکن‌ها در همه‌جا، از جمله در رابط کاربری برنامه‌های گوشی، وبگاه‌ها، ورایانه‌های رومیزی، به‌طور گسترده استفاده می‌شوند. آیکن‌ها علاوه‌بر نقش کاربردی، امروزه به‌عنوان یک زبان بصری جهانی نیز عمل می‌کنند و بدون نیاز به متن، مفهوم و کارکرد را به کاربران منتقل می‌سازند.[۳]
برای نشان دادن تعداد زیادی از آیکن‌ها که پیچیدگی رو به رشد یک دستگاه را نشان می‌دهد، سامانه‌های مختلف، روش‌های مختلفی برای ادارهٔ فضای قابل رویت دارند. در نمایشگر رایانه‌ها در صفحهٔ اصلی یا دسکتاپ، مجموعه‌ای از آیکن‌ها وجود دارند که دسترسی سریع به عملکردهای رایج برای کاربران را فراهم می‌کنند.
آیکن‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که به راحتی قابل شناسایی و فهم‌پذیر باشند. در طراحی مدرن آیکن‌ها، اصل‌های UI/UX وتجربهٔ کاربری (UX) بسیار اهمیت دارند. برای نمونه، طراحی فلت (Flat design) وطراحی متریال (Material design) از جمله روندهای مهم در طراحی آیکن‌ها به‌شمار می‌روند. در این راستا، ابزارهای طراحی مانند اسکِچ (Sketch)،ادوبی ایکس‌دی (Adobe XD) وفیگما (Figma) به طراحان این امکان را می‌دهند که آیکن‌هایی با کیفیت بالا و مطابق با نیاز کاربران طراحی کنند.
شکل آیکن باید به آسانی قابل تشخیص باشد و در نمایشگرهای با اندازه‌های مختلف به‌خوبی دیده شود.
رنگ آیکن باید کاملا قابل رویت باشد تا به‌آسانی خود را در صفحه نشان دهد و با رنگ پس‌زمینه یکی نباشد تا به خوبی دیده شود و در صورت استفاده از یک رنگ، باید متضاد و قابل رویت و تار نباشد.
اندازهٔ آیکن باید به اندازهٔانگشت شست یک فرد بالغ باشد و حتی در دستگاه‌هایلمسی هم بتوان از آن استفاده نمود و هنگام کار با آن اذیت نشد.
قالب پروندهٔ آیکن می‌تواندپی‌دی‌اف،اس‌وی‌جی ویاپی‌ان‌جی باشد. قالب جِی‌پی‌جی/جِی‌پِگ قالب مناسبی برای آیکن‌ها نیست.
