آپارتاید (بهانگلیسی:Apartheid) یاجدانژادی[۱] سیاست تفکیک رسمی نژادها و امکانات آن‌ها و برتری دادن سفیدپوستان بر غیرسفیدپوستان درآفریقای جنوبی بود.[۱]
آپارتاید واژه‌ایهلندی است و از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۹۴ در آفریقای جنوبی ادامه داشت. در این دوران، سفیدپوستان که فقط ۱۴ درصد جمعیت را تشکیل می‌دادند، از دادن حق رأی به سیاه‌پوستان یا آسیایی‌ها خودداری می‌کردند و سیاه‌پوستان یا آسیایی‌ها از حقوق اساسی خود محروم می‌شدند و اجازهٔ آمیختن با سفیدپوستان را نداشتند.
تابلویی مبنی بر «اختصاص ساحل دریا به افراد عضو نژاد سفید» و اعمال آپارتاید در مورد سیاه‌پوستان به زبان‌هایانگلیسی،هلندی وزولو
آپارتاید از نظر لغوی به معنی مجزا و جدا نگه‌داشتن است و به موضوع جدا نگه‌داشتن افراد متعلق به نژادهای غیرسفید، مجبور کردن آنان به اقامت در محلات و استان‌های خاص، محروم کردن آن‌ها از همهٔ حقوق سیاسی و امکان تحصیل و پیشرفت اشاره دارد. در دوران آپارتاید، در مناطقی که سیاه‌پوستان مجبور به اقامت در آن می‌شدند و حق خروج از آن را نداشتند، حداقل امکانات زندگی نیز موجود نبود.کنگرهٔ ملّی آفریقا با درخواست ایجاد جامعهٔ آزاد چندقومیتی، جنگی را علیه نظام آپارتاید به راه انداخت. طرفداران لغو آپارتاید، تظاهرات آرامی درشپرویل وتسوتو به راه انداختند که با مقاومت مخالفان روبه‌رو شد. راهپیمایان سیاه‌پوست شلاق خوردند و حتی در ۲۱ مارس ۱۹۶۰، حدود ۶۹ آفریقایی کشته شدند.[۲]
دو نفر از مخالفان اصلی نظام آپارتاید،استیو بایکو ونلسون ماندلا بودند.استیو بایکو به حکومت سیاهان اعتقاد داشت، در حالی که ماندلا به حقوقی مساوی برای تمامی اهالی آفریقای جنوبی معتقد بود. در سال ۱۹۶۲، ماندلا دستگیر و پس از محاکمه بهحبس ابد محکوم شد. در سال ۱۹۹۰، ماندلا در سن ۷۲ سالگی آزاد شد و مبارزه برای حقوق انسانی اهالی آفریقای جنوبی را از سر گرفت. سرانجاماف. دبلیو. کلرک رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی با او وارد مذاکره شد. یک سال بعد، کنگرهٔ ملّی آفریقای جنوبی پیروز شد و ماندلا به ریاست‌جمهوری رسید و نظام آپارتاید لغو گردید.
