آلن رنه (بهفرانسوی:Alain Resnais) (زاده ۳ ژوئن ۱۹۲۲ – درگذشت ۱ مارس ۲۰۱۴) کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس فرانسوی با بیش از شش دهه پیشینه حرفه‌ای بود. او همچنین به عنوان یکی از پیشروانموج نوی فرانسه و سبکاکسپرسیونیسم آلمان شناخته می‌شود.
آلن رنه در ۳ ژوئن ۱۹۲۲ در بریتانی فرانسه به دنیا آمد. پدرش داروساز بود. وی در کودکی شدیداً به خواندن علاقه‌مند بود و انواع گسترده‌ای از مطالب، از آثار کلاسیک گرفته تا قصه‌های مصور (کمیک استریپ) را می‌خواند اما از ۱۰ سالگی به سینما علاقه‌مند شد. والدینش به مناسبت دوازدهمین سال تولد او برایش یک دوربین کداک هشت میلی‌متری خریدند در ۱۴ سالگی اولین فیلمش ماجراهای گای را به صورت هشت میلی‌متری ساخت، از این فیلم نسخه‌ای موجود نیست اما گویا تحت تأثیر سری فیلم‌های جنایی «فانتوماس» اثرلویی فویاد ساخته شده بود. در ۱۹۳۰ به پاریس رفت تا بازیگری بیاموزد و در ۱۹۴۲ به عنوان سیاهی لشکر در فیلم «مهمانان شب» اثرمارسل کارنه بازی کرد. اما از اواسط دهه ۴۰ به‌طور جدی وارد سینما شد. او در ۱۹۴۶ نخستین فیلم کوتاه ۱۶ میلی‌متری خود را ساخت که کمدی سوررئالی با عنوان طرحی برای شناسایی بود. رنه در ابتدا در کنار کارگردانی به تدوین و فیلمبرداری، اکثراً در فیلم‌های کوتاه هم مشغول بود. علی‌رغم این که رنه در دوران اوج کارش، محبوب جشنواره‌های روشنفکری اروپایی بود، اما جالب است بدانید برای اولین بار توسط داوران یک مراسم آمریکایی مورد توجه قرار گرفت.
زمانی که برای ساخت یکی از اپیزودهای مستندی به نام «تصویر» (PICTURA) به همراه سه کارگردان دیگر، جایزه ویژه‌ای از جوایز تازه‌تأسیسگلدن‌گلوب دریافت کرد. اما دوران شهرت رنه با ساخت مستند کوتاه «شب و مه» (۱۹۵۵) آغاز شد. این مستند به تاریخچه اردوگاه‌های مرگ نازی‌ها می‌پرداخت. رنه برای این فیلم نامزدجوایز بفتا شد و جایزه ویژهژان ویگو را هم برای بهترین فیلم کوتاه دریافت کرد. البته رنه پیش از «شب و مه» هم یک بار این جایزه را دریافت کرده بود).
آلن رنه و سابین آزما
رنه در اواخر دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ با ساخت سه فیلم پیاپی، غوغایی به پا کرد: «هیروشیما عشق من» (۱۹۵۹)، «سال گذشته در مارین باد» (۱۹۶۱) و «موریل» که با نام «زمان بازگشت» هم شناخته می‌شود. رنه برای «هیروشیما عشق من» جایزه ویژه سازمان ملل را ازجوایز بفتا دریافت کرد و نامزدجایزه بفتای بهترین فیلم به مفهوم مطلق شد و همچنین یکی از شرکت‌کنندگان بخش مسابقهجشنواره کن بود. ارتباط میان رنه و جشنواره کن که با این فیلم شروع شد، در دهه‌های بعد هم ادامه یافت و حاصل آن دو جایزه ازجشنواره کن برای فیلم «عموی آمریکایی من» در سال ۱۹۸۰ و جایزه یک عمر فعالیت هنری در سال ۲۰۰۹ بود. «هیروشیما عشق من» همچنین رنه را نامزد جایزه بهترین کارگردانی سال ازانجمن کارگردانان فیلم آمریکا کرد.
رنه با فیلم «سال گذشته در مارین باد» موفق شد جایزهشیر طلایی بهترین فیلم را ازجشنواره ونیز دریافت کند و با فیلم «موریل» نامزد شیر طلایی شد. در همین سه فیلم، رنه علایق و نگاه خاص خودش را به رخ تماشاگران کشید. رنه از معدود کارگردان‌های تاریخ است که روند موفقیت‌هایش محدود به دوره خاصی از زندگی کاری‌اش نیستند. به طوری که او برای آخرین فیلمش، «زندگی رایلی»، موفق شد دو جایزه ازجشنواره فیلم برلین دریافت کند.
چه سینمای آلن رنه را دوست داشته باشیم و چه نه، نمی‌توانیم انکار کنیم که او در فیلم‌هایش نگاهی منحصر به فرد به کارکردهای سینما داشت و همین دیدگاه و تلقی خاص باعث شد تا سینما به کمک فیلم‌های او، وارد حوزه‌های تازه‌ای از روایت شود. رنه به آنچه «سینمای خالص» نامیده می‌شود اعتقاد چندانی نداشت و در اکثر آثارش سعی می‌کرد از ارتباط میان سینما و هنرهای دیگر استفاده کند. اما این نکته هیچ ربطی به شور و اشتیاق رنه برای فیلم ساختن ندارد.
رنه زمانی گفته بود: «فیلم ساختن خیلی خوب است، اما فیلم دیدن حتی از آن هم بهتر است». رنه که آشکارا به نمایش مضامینی چون خاطرات گذشته، تقدیر و تأثیراتی که گذر عمر بر انسان می‌گذارند علاقه داشت در چند تا از مهم‌ترین فیلم‌هایش، ابهام را نه در قالب یکی از عناصر مضمونی فیلم، که به عنوان اصلی‌ترین عنصر در جهان فیلم و شکل‌دهنده شیوه روایی یک اثر سینمایی به کار می‌گرفت و این دیدگاه او، پیشنهاد جدیدی برای سینما بود. به اعتبار همین جهان و فرم روایی خاص بود که آلن رنه، فراتر از همه جوایزی گرفت و همه تشویق‌هایی که در طول بیش از ۶ دهه فعالیت هنری دریافت کرد، به یکی از سینماگران خاص و پیشرو در تاریخ این هنر تبدیل شد. .[۱]
آلن رنه در سال ۱۹۵۹ با فیلمهیروشیما عشق من در نخستین حضور خود درجشنواره فیلم کن توجهات را به خود جلب کرد و اگرچه موفق به دریافتنخل طلا نشد، اما به خاطر همین فیلم و نمایشش در کن به عنوان یک فیلمساز مؤلف تثبیت شد.
او در ۱۹۸۰ برای فیلمعموی آمریکایی من برنده جایزه بزرگ داوران جشنواره فیلم کن شد و در سال ۲۰۰۹ نیز جایزه یک عمر دستاورد این جشنواره را دریافت کرد. در سال ۲۰۰۹جشنواره فیلم نیویورک با فیلم علف وحشی ساخته آلن رنه افتتاح شد
آخرین فیلم آلن رنه با نامزندگی ریلی برای اولین بار درجشنواره برلین سال ۲۰۱۴ نمایش داده شده وجایزه آلفرد بائر را به دست آورد. این اثر بر اساس نمایشنامه‌ای ازاَلن اِیکبورن ساخته شد که همراه با همسرش شاهدان مراسم ازدواج «آلن رنه» و «سابین آزما» بودند.
آلن رنه شامگاه شنبه، اول مارس ۲۰۱۴، در جمع اعضای خانواده خود در پاریس در سن ۹۱ سالگی درگذشت و درگورستان مون‌پارناس به خاک سپرده شد
