آدرِنالین (بهانگلیسی:Adrenaline)، با نام دیگراپی‌نفرین (بهانگلیسی:epinephrine)، هورمونی است که درغده‌های فوق‌کلیوی ساخته می‌شود و وقتی بدن در موقعیت‌های هیجان‌انگیز یا خطرناک قرار می‌گیرد، مقدار زیادی از آن وارد خون می‌شود. اینهورمون باعث می‌شود ضربان قلب سریعتر شود، نفس‌ها عمیق‌تر و تندتر شوند و قند بیشتری وارد خون شود تا بدن انرژی فوری داشته باشد. به همین دلیل به آن «هورمون جنگ و گریز» هم می‌گویند، چون بدن را آماده می‌کند یا برای دفاع بجنگد یا برای نجات فرار کند. آدرنالین همان چیزی است که وقتی می‌ترسیم، ناگهان هیجان‌زده می‌شویم یا در شرایط استرس شدید قرار می‌گیریم، باعث تپش قلب و عرق کردن می‌شود. در پزشکی هم از آدرنالین (که به آن اپی‌نفرین هم گفته می‌شود) برای درمان موارد اورژانسی مثلآنافیلاکسی (بیش‌دفاعی بدن) استفاده می‌کنند تا راه تنفسی باز شود و فشار خون بالا برود.
با اثر بر گیرنده‌های آلفا و بتا آدرنرژیک عمل می‌کند و اثراتسیستم اعصاب سمپاتیک را تقویت می‌کند.
هنگامی که وارد جریان خون شد، آدرنالین:
به گیرنده‌های سلولهای کبدی متصل می‌شود تا مولکولهای بزرگتر قند، به نامگلیکوژن را به یک قند کوچکتر و قابل استفاده تر به نامگلوکز تجزیه کند. این باعث افزایش انرژی عضلات شما می‌شود.
به گیرنده‌های سلولهای ماهیچه ای در ریه‌ها متصل می‌شود و باعث می‌شود سریعتر نفس بکشید.
سلولهای قلب را برای ضربان سریعتر تحریک می‌کند.
رگهای خونی را منقبض کرده و خون را به سمت گروه‌های اصلی عضلانی هدایت می‌کندوسرعت گردش خون را 15 برابر زمانی که فعالیت ورزشی می کنید افزایش می دهد
سلولهای ماهیچه ای را در زیر سطح پوست منقبض می‌کند تا عرق را تحریک کند.
برای جلوگیری از تولید انسولین به گیرنده‌های لوزالمعده متصل می‌شود.
عدم وجود منع مصرف، حتی بیماری‌های قلبی.اصلاحیه:یکی از عوارض داروهای ضد جنون به خصوص نسل جدید (که قدرت کمی دارند نسبت به نسل اول، ولی عوارض غیر عصبی بالایی دارند)،افت فشار خون می‌باشد که شایع‌ترین عارضه می‌باشد (به دلیل بلاک شدن گیرنده‌های آلفا آدرنرژیک)، در موارد شدید افت فشار داروی اپی نفرین منع مصرف دارد. و بهتر است که از داروی نور اپی نفرین استفاده شود.
اپی نفرین یکی از قوی‌ترینداروهای وازوپرسور شناخته شده‌است. اگر یک دوز داروئی از مسیر داخل وریدی تزریق شود اثر مشخص آن افزایش فشار خون است که به سرعت به اوج خود که با دوز تزریق شده متناسب است، می‌رسد. این افزایش فشار بیشتر سیستولیک است، لذا فشار نبض را هم افزایش می‌دهد. در برگشت فشارخون ممکن است به زیر میزان اولیه برگشته و سپس عادی شود.
تحریک مستقیممیوکارد که قدرت انقباض بطن را افزایش می‌دهد (اینوتروپیک مثبت)
افزایش تعداد ضربان قلب (کرونوتروپیک مثبت)
انقباض عروق، به خصوص در مویرگ‌های پوست و حتی در بسیاری از وریدها.
در نتیجه این واکنش‌ها ضربان نبض در ابتدا شتاب گرفته ولی با بالا رفتن فشار خون، با عمل تخلیه جبرانی واگ ضربان کاهش می‌یابد. دوزهای اندک از اپی نفرین (۰٫۱ میلی‌گرم / کیلوگرم) ممکن است فشار خون را کاهش دهند. این اثر کاهنده از دوزهای اندک به علت حساسیت بیشترگیرنده‌های بتا-۲وازودیلاتور به اپی‌نفرین نسبت به گیرنده‌های آلفای وازوکانستریکتور است.
اپی نفرین یک محرک قوی قلبی است. گیرنده‌های بتا-۱، بتا-۲، بتا-۳ و آلفا در قلب وجود دارند. اثر اپی‌نفرین، تأثیر مستقیم روی گیرنده‌های بتا-۱ میوکارد و سلولهای ضربان‌ساز است. اثر ایجاد شده افزایش ضربان، کوتاه شدن و قدرتمندتر شدن سیستول و افزایش برون‌ده قلب است. در برابر افزایش کار قلب طبعاً مصرف اکسیژن نیز توسط قلب بالا می‌رود.
بسته به نوع گیرنده‌های موجود در اندام‌های مختلف بدن اثرات انقباضی یا انبساطی ایجاد می‌شود مثلاً با تحریک گیرنده‌های بتا-۲ و انقباض عضلات شعاعی عنبیه، گشادی مردمک روی می‌دهد.
اپی نفرین از برونکودیلاتورهای قوی است. همچنین می‌تواند اثرات برونکوکانستریکتور ناشی از بیماری‌ها (مانند آسم) یا داروها را با تحریک گیرنده‌های بتا-۲ و انبساط عضلات مجاری تنفسی به خوبی رفع کند.
به علت عدم ورود اپی‌نفرین بهدستگاه عصبی مرکزی اثرات عصبی قابل توجهی ندارد ولی علایم عصبی همچون سردرد، احساس ناآرامی، لرزش را ایجاد می‌کند که بیشتر ناشی از اثراتسوماتیک اپی‌نفرین بر قلب و گردش خون و عضلات است تا اثر بر اعصاب.
اپی‌نفرین باعث افزایشقند ولاکتات خون می‌شود. اپی‌نفرین باعث مهارانسولین و تحریکگلوکاگون می‌شود. همچنین اپی‌نفرین باعث افزایش آزاد شدن اسیدهای چرب آزاد از آدیپوسیت‌ها و تجزیهتری گلیسریدها می‌شود.
اپی‌نفرین می‌تواند عوارضی همچون سردرد، ناآرامی،ترمور، تپش قلب ایجاد کند. این عوارض با استراحت و دراز کشیدن بهبود می‌یابند.عوارض جدی‌تر شاملخون‌ریزی مغزی به علت افزایش سریع فشار خون و آریتمی‌های قلبی است. درد قلب ممکن است در بیماران با مشکلات عروق کرونری ایجاد شود. مصرف آن در افرادی که داروهای بلاک‌کننده گیرنده بتای غیر انتخابی مصرف می‌کنند، منع شده‌است چرا که روی گیرنده‌های آلفا به تنهایی منجر به خونریزی مغزی می‌تواند شود.
مصرف این دارو با توجه به رسپتورهای آن در قلب و عروق و مجاری هوایی است. سابقاً شایع‌ترین مصرف آن در بیماران دچاربرونکواسپاسم بود اما امروزه با وجود آگونیست‌های انتخابی بتا-۲ دیگر کمتر از اپی‌نفرین استفاده می‌شود. کاربرد مهم اپی‌نفرین در واکنش‌هایآنافیلاکسی است که اثر سریعش در درمان این موقعیت‌ها مؤثر است. همچنین از اپی‌نفرین به علت اثر منقبض‌کننده عروقی در بی‌حس‌کننده‌های موضعی برای افزایش اثر بی‌حسی استفاده می‌شود. اثرات قلبی اپی‌نفرین در بازگرداندن ریتم قلب در افراد دچارایست قلبی به کار می‌آید. از اپی‌نفرین همچنین در بند آوردن خونریزی‌های مخاطی استفاده می‌شود (اولسر پپتیک درآندوسکوپی یا زخم‌های دهان)
-در هنگام استفاده از اپی نفرین به صورتانفوزیون در صورت بروزدرد قفسه سینه یا آریتمی، سرعت انفوزیون کاهش داده شده یا قطع می‌شود و پس از بهبودی درد سینه یا برطرف شدن آریتمی، مجدداً با سرعت کمتری انفوزیون شروع می‌شود.
هنگامتزریق وریدی، وضعیت فشارخون، سرعت ضربان قلب ونوار قلب بیمار را تحت نظر داشته باشید.
در صورتی که محلول آماده شده اپی نفرین تغییر رنگ یا رسوب بدهد یا در صورتی که ۲۴ ساعت از زمان آماده کردن آن گذشته باشد، آن را دور بریزید.
اپی نفرین را با محلول‌های قلیایی (مانندبی کربنات) مخلوط نکنید. می‌توانید برای رقیق کردن از محلول‌هاینرمال سالین، دکستروز %۵،رینگر لاکتات، قندی-نمکی یاآب مقطر استفاده کنید
اپی نفرین به سرعت تحت تأثیر مواد اکسیدکننده چون ید، کرومات، نیترات، نیتریت، اکسیژن و املاح فلزات قابل احیاء (همچون آهن) تخریب می‌شود.
افزایش ناگهانی فشار خون به ویژه در سالمندان ممکن است باعث خونریزی داخل مغزی شود؛ مراقب باشید.
ممکن است تزریق اپی نفرین در بیمارانی که به سولفیت‌ها حساسیت دارند، علایمی چون کهیر، خارش، آنافیلاکسی و تنفس صدادار ایجاد نماید.
در ابتدا پس از تزریق اپی نفرین عروق کلیوی منقبض و برون ده ادراری کم می‌شود.
