 | این مقالهبه هیچمنبع و مرجعیاستناد نمی‌کند. لطفاً باافزودن یادکرد به منابع قابل اعتماد برطبقاصول تأییدپذیری وشیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، بهبهبود این مقاله کمک کنید. مطالب بدون منبع را می‌توان به چالش کشید وحذف کرد. یافتن منابع: "آتش‌نشانی" – اخبار ·روزنامه‌ها ·کتاب‌ها ·آکادمیک ·جی‌استور (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
خاموش کردن آتش یااطفاء حریق مجموعه اقداماتی است که برای مقابله با آتش به وسیلهٔ خاموش کردن، کنترل یا هدایت آتش‌های ناخواسته انجام می‌گیرد. اهداف آتش‌نشانی حفاظت از سلامت افراد، جلوگیری از آسیب به اموال و حفاظت ازمحیط زیست است.
خاموش کردن یا اطفای حریق مهارتی بسیار فنی است که احتیاج به دوره‌های طولانی چه در زمینه‌های عمومی مانند مقابله با آتش و چه در زمینه‌های تخصصی مانندعملیات امداد و نجات دارد. به شخصی که به صورت تخصصی به مهارت‌های اطفاء حریق آشناستآتش‌نشان می‌گویند.در زمانقاجار به آتش‌نشانی «اطفائیه» و به آتش‌نشان نیز «اطفائیه چی» گفته می‌شده است. آتش‌نشانی یک شغل بسیار مهم، سخت، خطرناک، حرفه ایی و پر آسیبی است و آتش‌نشان در هر عملیات امکان مجروح شدن یا فوت شدن را دارد.
حفاظت از حریق به صورت کلی به دو نوع عامل فعال (بهانگلیسی:Active) و غیرعامل (بهانگلیسی:Passive) تقسیم می‌شود. استفاده از مواد نسوز یا کند سوز در تجهیزات، استفاده از دیوارهای جداکننده در ساختمان‌ها یا بکار بردن مواد دیر ذوب در بدنه مخازن از روش‌های غیرعامل آتش‌نشانی است.[نیازمند منبع] سیستم‌های آتش‌نشانی به صورت خودکار و غیرخودکار انجام می‌گیرد. از جمله مواد نسوز می‌توان از پوشش ضد حریق نام برد. پوشش ضد حریق بر سه فرمول بر پایه روغن - پایه حلال اپوکسی - بر پایه آب ساخته می‌شود.
این مواد یا سرعت گسترش آتش را کاهش می‌دهند یا از شدت آن می‌کاهند. این اتفاق معمولاً با واکنش‌های شیمیایی که اشتعال پذیری سوخت‌ها را کاهش می‌دهد یا احتراق آنها را به تأخیر می‌اندازد انجام می‌شود. بازدارنده‌های آتش ممکن است سوخت را از طریق عمل فیزیکی یا واکنش‌های شیمیایی گرماگیر خنک کنند. اکسیژن، گرما و سوخت اغلب به عنوان «مثلث آتش» شناخته می‌شوند. یک پوشش ضد حریق که نسوز یا مقاوم در برابر آتش است یکی از این عناصر را حذف می‌کند و بنابراین آتش یا شروع نمی‌شود یا رشد نمی‌کند.[نیازمند منبع]
روش‌های آتش‌نشانی بستگی به نوع آتش دارد. برای مقابله با آتش باید یکی یا بیشتر از عوامل اصلیمثلث آتش یعنی هوا، ماده سوختنی یا حرارت را کنترل کرد.همچنین می‌توان سیستم‌های خاموش‌کننده آتش یا اطفاء حریق را به دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم کرد؛ که در نوع اول یعنی دستی، عملیات خاموش کردن آتش به صورت دستی و توسط افراد یا آتش نشانان صورت می‌پذیرد و در نوع دوم یعنی اطفای حریق اتوماتیک، این عملیات به صورت خودکار و بدون حضور عوامل انسانی صورت می‌پذیرد.
شبکه بارنده خودکار اطفاء حریق (بهانگلیسی:fire sprinkler system)یک سیستم بسیار کارآمد و قابل اعتماد است و به‌طور خلاصه هدف از نصب آن حفاظت از جان انسان‌ها، حفاظت از اموال و حفاظت از سازه و جلوگیری از فروریزی ساختمان است.اسپرینکلر یک وسیله اطفاء کننده خودکار است که با رسیدن حرارت به عنصر حرارتی آن، باز شده و آب را روی منطقه تحت پوشش خود تخلیه می‌کند. اسپرینکلرها بنابر طراحی سنسور حرارتی خود در دماهای مختلف فعال می‌شوند. اسپرینکلرها بر اساس نوع پاشش به پایین زن و بالازن و دیواری تقسیم‌بندی می‌شوند. انتخاب نوع پاشش بر اساس شرایط معماری، شرایط سامانه لوله‌کشی، نوع سقف و… صورت می‌گیرد. روی اسپرینکلرها مشخصات آنها به اختصار درج می‌شود.
آتش‌نشانی هوایی گونه‌ای از عملیات مقابله با آتش است که در آن از مسیر هوا وهواگرد به منظور عملیات اطفاء آتش استفاده می‌شود. این گونه عملیات بیشتر درآتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مهار آتش‌سوزیهایی که در مناطقی که از راه‌های زمینی غیرقابل دسترسی هستند، انجام می‌شود. در این گونه عملیات از اقسام مختلف هواگرد که توانایی حمل مواد ضد آتش را دارند استفاده می‌شود ولیهواپیما وبالگرد دو گونه پر کاربرد در این گونه مأموریت‌ها به حساب می‌آیند.
ایده هواپیماهای آتش‌نشان نیز به مانند ایدههواپیمای آب‌نشین به منظور کمک رسانی و اطفاء حریق در مناطقی مطرح شد که به شکل‌های گوناگون دسترسی به آنها مشکل است.ایالات متحده آمریکا نخستین پیشگام در این زمینه بود و با بهره‌گیری از الگویبمب‌های ناپالم که برای اولین بار درجنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفته بود، به طراحی و ساختبمب‌های آبی روی آوردند که بر روی محوطه دچار حریق شده پرتاب شود و باعث خاموش شدن آتش شود؛ ولی به دلیل عدم موفقیت این روش، گزینه دیگری مطرح شد که همانا استفاده از مخازن آب است که پس از پر شدن از آب یا مایعات ضد آتش، با استفاده از هواگرد بر روی محل آتش‌سوزی پاشیده می‌شود؛ که این روش موفقیت‌آمیز بوده و تا به امروز به عنوان روشی استاندارد برای اطفاء حریق هوایی به کار می‌رود.
