 | این مقاله شاملفهرستی از منابع،کتب مرتبط یاپیوندهای بیرونی است،اما به‌دلیل فقدانیادکردهای درون‌خطی، منابع آن همچنان مبهم هستند. لطفاً با افزودن یادکردهای دقیق‌تر، بهبهبود این مقاله کمک کنید.(اوت ۲۰۱۴) (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
 | |
| نام | آتشکده زرتشتیان و محوطه آن |
|---|---|
| کشور | ایران |
| استان | یزد |
| شهرستان | یزد |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | آتشکده |
| دیرینگی | دوره پهلوی یکم |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره پهلوی یکم |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۴۳۱ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۲ شهریور ۱۳۷۸ |
 | |
آتشکده یزد یاآتشکده وِرَهرام (آتشکده بهرام) مربوط بهدوره پهلوی یکم واقع دریزد، جای نگهداریآتش مقدس زرتشتی در شهریزد و نیایشگاه زرتشتیان ساکن در این شهر است.
ساختمان اصلیآتشکده بر ارتفاعی حدود یک متر چهل سانت از زمین و در میان حیاط بزرگی که درختان همیشه سرسبزسرو وکاج آن را پوشانده، قراردارد. نگارهفروهر و سرستون‌های سنگی آن زیبایی ویژه‌ای بدان بخشیده و روبروی این بنا حوض آبی قرار دارد. اینکه آتشکده‌ها کنار آب باشند از خصوصیت‌های آتشکده‌ها بوده‌است.
سرستون‌های سنگی جلو تالار ساختمان اصلی و سنگ‌های گلدار پای دیوارها کار هنرمندان اصفهانی است. این هنرمندان سنگ‌ها را دراصفهان تراشیده و سپس تایزد برده‌اند. نگار کاشی‌هایفروهر بر بالای سردر ورودی، کار هنرمندان کاشی‌کار یزدی است و معماری کل این بنا از معماریآتشکده‌های پارسیان تأثیر پذیرفته‌است.[نیازمند منبع]
در سال‌های بسیار دور برای روشن کردن آتش، کبریت یا وسیله ای دیگر در اختیار نبود به همین منظور در یک مکان، آتشی همواره روشن بود تا مردم بتوانند روزانه گُلی از آن آتش برداشته و اجاق خانه‌های خود را روشن کنند. به این مکان آتشکده می‌گفتند. (“کَده” در زبان فارسی دَری به معنی خانه و «آتشکده» به معنای خانه آتش است)
وظیفه آوردن آتش از آتشکده بر عهده فرزندان خانواده بود به همین دلیل خانواده ای که فرزند نداشت اجاقش خاموش یا به عبارتی کور بود که اکنون متوجه می‌شویم ریشهضرب‌المثل ایرانی «فلانی اجاقش کور است» از کجا نشأت می‌گیرد. به همین دلیل یکی از آرزوهای شیرین برای هر خانواده این جمله بود: «اجاقت سبز باد»
شغل ایرانیان باستان کشاورزی و مبنای زندگی آن‌ها بر اساس نور و گرمای خورشید بود. هم چنین نور، گرما و روشنایی در دسترس مردم روی زمین آتش است. به همین دلیل آتش یکی از مهمترین و مقدس‌ترین عناصر در زندگی بشر محسوب می‌شود. بعد از کشف آتش بود که فرهنگ و تمدن نیز شکل گرفت.
ذات آتش گِرد آن نشستن است و به مرور زمان آتشکده تبدیل به مکانی برای گردهمایی و برگزاری جشن‌ها و آیین‌های مذهبی زرتشتیان شد. قبل از آن نیز به عنوان دادگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت که در آن موبد به دادرسی مردم می‌پرداخت.[۱]
ورود به این نیایشگاه همیشه برای نیایش کنندگان با آدابی همراه بوده‌است. از جمله پاکیزگی زنان و مردان. مردان باید برای ورود با کلاه سفید و زنان با روسری سفید و لباس رنگ روشن و بدون کفش وارد شوند.آتش مقدس درون مجمر بزرگی از جنس برنز است و شخصی به نام «هیربد» مسئول روشن نگه‌داشتن آن است. بازدیدکنندگان این آتشکده می‌توانند این آتش همیشه فروزان را از پشت دیوار شیشه‌ای ببینند.افرادی از زرتشتیان از این آتش مراقبت می‌کنند.
این آتشکده در خیابان «آیت‌الله کاشانی» یزد است.
ساختمان کنونیآتشکده یزد درآبان ماه ۱۳۱۳ با سرمایهٔ یکزرتشتیپارسی به نام «همابائی» بر قطعه زمینی که از سوی چند تن اززرتشتیان ایران ازجمله برادران امانت به یاد فوت پدرشان «اردشیر مهریان رستم» امانتوقف شد، ساخته شد. نقشهٔ این بنا را مهندسان پارسی کشیده‌اند و «ارباب جمشید امانت» سرپرستی و نظارت ساخت این بنا را بر عهده داشت. وی در خاطرات خود نوشته‌است که برای جلب توجهپارسیان هندوستان، پنج بار به آن دیار سفر کرده‌است. چهار بار باکشتیهای بخار بر روی آب‌های خروشاناقیانوس هند و یک بار پیاده و باشتر در ریگزارهایبلوچستانایران وپاکستان تا سرانجامانجمن پارسیان هند پرداخت هزینهٔ ساختمانآتش ورهرامیزد را پذیرفت.
آتشی که درون اینآتشکده می‌سوزد بیش از ۱۵۰۰ سال است که روشن مانده‌است. این آتش فروزه‌ای است از آتشآتشکده کاریان درلارستان که بهعقدای یزد آورده شد و نزدیک به ۷۰۰ سال در آنجا روشن نگه داشته شد و سپس در سال۵۲۲ خورشیدی (۱۱۷۴ میلادی) ازعقدا بهاردکان (روستای ترک آباد) برده شد و نزدیک به ۳۰۰ سال نیز در ترک آباد بود و در سال ۸۵۲ خورشیدی (۱۴۷۴ میلادی) از ترک آباد به یزد برده و نگهداری شد. نخست در محله‌ای به نام «خلف خان علی» در خانهٔ یکی ازموبدان بزرگ به نام «موبد تیرانداز آذرگشسب» نگهداری می‌شد و در سال ۱۳۱۳ پس از ساخته شدن این آتشکده به درون آن برده شد.[۲]
در کتاب زرتشت و زرتشتیان تاریخچه این آتش چنین آمده‌است:«پس از استقرار حکومتایلخانان در ایران، برخی از زرتشتیان و موبدان گوشه و کنار ایران که پس از حملات اولیه مغولان آواره شده بودند، به دهکده‌ای کوچک در کُنجِ شمالِغربیِ یزد به نام «تُرک‌آباد» -که یک آتشکده کهنِ آناهید، هنوز در آنجا سالم و از گزند حوادثِ روزگار مصون مانده بود- کوچیدند و «آتش بهرام» خود را نیز در روستای مجاور که «شریف‌آباد» نام داشت، در خانه‌ای محقّر و آجری قرار دادند. تُرک‌آباد و شریف‌آباد از این زمان به مهمترین مرکز تجمع زرتشتیان تبدیل شد. این آتش مقدس که در زمان ساسانیان و به فرمان موبدِ موبدان «کرتیر» افروخته شده بود و در پرستشگاهی در استخر قرار داشت در گذر تمام این سال‌ها با کوشش زرتشتیان روشن مانده بود، از پیچ و خم روزگار گذشته و اینک در این مکان گمنام قرار گرفت. این آتش بهرام که از اوایلدوران ساسانی به‌طور مداوم فروزنده بود، از این زمان در این مکان امن باقی‌مانده و تا امروز، همچنان به عنوان «مقدس‌ترین آتش زرتشتیان» در «انجمن زرتشتیان یزد» و «آتشکده کرمان» برافروخته است.[۳]
.jpg)
.jpg)
| مرکز |  | |
|---|---|---|
| شهرستان‌ها | ||
| شهرها | ||
| جاذبه‌های گردشگری | ||
