| Zaratamo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bizkaia,Euskal Herria | |||||||||||
 Zaratamoko Arkotxa auzoko eliza. | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Bizkaia | ||||||||||
| Eskualdea | Bilbo Handia | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Zaratamo | ||||||||||
| Alkatea | Alberto Ugarriza Urrutikoetxea (EH Bildu) | ||||||||||
| Posta kodea | 48480 | ||||||||||
| INE kodea | 48097 | ||||||||||
| Herritarra | zaratamar edo zaratamoztar | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 43°12′46″N2°52′20″W / 43.212777777778°N 2.8722222222222°W /43.212777777778; -2.8722222222222 | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 10,0 km² | ||||||||||
| Distantzia | 14 kmBilbora | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 1.611(2024) 1 (2023) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 162,40 bizt/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] |  -% 0,06 | ||||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 26,39 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 47,75 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 77,78(2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[1] | % 8,97(2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 12,61(2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[2] | % 45.29 + % 16.23 hartzaile(2021) | ||||||||||
| Kaleko erabilera[3] | % (2021) | ||||||||||
| Etxeko erabilera[4] | % 22.62 (2021) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Webgunea | http://www.zaratamo.com | ||||||||||
ZaratamoBizkaiko erdialdekoudalerri bat da,Nerbioi ibarrean dagoena. Mugakide ditu ipar-mendebaldeanBasauri, ipar eta ekialdeanGaldakao, mendebaldeanArrigorriaga eta hegoaldeanZeberio. 2016. urtean 1.609 biztanle zituen.
Upo (597 m) etaArtanda (554 m) mendien babesean etaBilboko hirigunetik gertu, landa giroko hainbat auzunek osatzen dute Uribe-Urduña Bizkaiko eskualdeko herria.
Udalerriak bi zati oso ezberdin ditu. Beheko aldeak,Arrigorriaga ondoan dago,Nerbioi ibaiaren ertzean, industria du nagusi; goiko aldekoa, berriz, landa eremukoa da. Goian,Elexalde hirigunean, nabarmentzekoak dira San Lorentzo eliza eta horren alboan, pilotalekua eta udaletxea.
Beste auzoakMoiordin-Barrondo,Burbustu-Altamira etaArkotxa (populatuena) dira.
Zaratamoko elizatea Uribeko merindadekoa zen.1375eanJoan I.aGaztelakoerregeak Zaratamoko elizateko labradoreakBilboko hirira mugarriztatu zituen;[5] ostera,1411kourrian,Joan II.a erregeak berretsiriko erregalia.[6][7][8]
Lehenik Arrankudiagako auzo bat izan zen, 1520an parrokia independente bihurtu zen arte, Bizkaiko Jaurerriaren baimenik gabe. Ondorioz, Zaratamok Bizkaiko Jaurerriko Batzar Nagusietan eserlekuka egin zuen, baina ez zuen hitzik eta botorik, eta politikoki Arrankudiagaren mende zegoen. San Lorentzoren omenezko parrokia-eliza XVI. mendean eraiki zuten, XIV. mendearen amaieran iraun zuen Erdi Aroko eraikin baten gainean. Eliza horretan bi hilarri anepigrafiko erromatar aurkitu ziren, K.o. IIIII. mendekoak. Elorriagan (Lemoa) aurkitutakoen antzekoak dituzte. Behe Erdi Aroan Bizkaiko lurralde osoan izandako bando-kideen borrokak jasan behar izan zituen, Lur Lauan eta hiribilduetan bezala, baita mendeetan zehar lurraldeak izan zituen gatazka armatuak ere, XIX. mendeko gerra karlistak eta XX. mendeko Gerra Zibila bereziki. Bere ekonomia landatarra izan da, nekazaritza, abeltzaintza eta basokoa. Burdinolak eta errotak zituen.
Industrializazioa XIX. eta XX. mendeetan nabaritu zen. Tradizioz landa-ekonomia izatetik industrializaziora igarotzean, biztanle gehiago egon ziren, batez ere XX. mendeko hirurogeiko hamarkadatik aurrera gertatu zen migrazio-prozesuagatik.[9][10][11][12]
| Zaratamoko biztanleria |
|---|
 |
2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Zaratamoko alkatea PIGH (Plataforma Independiente Gure Herria) plataformako Jon Ajuria da.
Zaratamoko udalbatza | |||||
Alderdia | 2011ko maiatzaren 22 | ||||
| Zinegotziak | Boto kopurua | ||||
| PIGH (Plataforma Independiente Gure Herria) | 4 / 9 | 446 (% 45,37) | |||
| Bildu | 3 / 9 | 271 (% 27,57) | |||
| Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | 2 / 9 | 189 (% 19,23) | |||
| Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE)) | 0 / 9 | 49 (% 4,98) | |||
| Alderdi Popularra (PP) | 0 / 9 | 16 (% 1,63) | |||
| Datuen iturria:Hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean | |||||
Gaur egun zaratamarren ia %40 euskalduna da, bertako hizkera jatorrizkoamendebaleko euskararen edo bizkaieraren aldaera da,Nerbioi ibarrekoa[15][16].
Urtean zehar, hainbat jai egun izaten dira Zaratamon; horien artean, San Bizente eta San Lorentzo festak nabarmendu ditzakegu, hurrenez hurren, urtarrilaren 20an eta abuztuaren 10ean ospatzen direnak.
 | Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
Datuak:Q1227189
Multimedia:Zaratamo /Q1227189
Liburuak:Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Zaratamo
