| Vár (Eskandinaviar mitologia) | |
|---|---|
Eskandinaviar mitologia etaÁsynjur(en) | |
| Ezaugarriak | |
| Sexua | emakumezkoa |
| Familia | |
| Anai-arrebak | Sigyn |
Mitologia nordikoan, zin eta akordioekin lotutakojainkosa daVár (Antzinako Nordikoa, "promesa"[1] edo "laztan"[2] esan nahi duena). Váren aipamenaEdda poetikoan egiten da, XIII. mendean, aurreko iturri tradizionalen bidez bildua;Prose Edda,Snorri Sturlusonek XIII. mendean idatzia; etakenning-ak, Skaldica poesian eta inskripzioerrunikotan aurkitutakoak. Ikertzaileek jainkosaren inplikazioei buruzko teoriak proposatu dituzte[3].
Edda poetikokoRymskvip poeman, jötunn Þrymr-ek Var-en bedeinkazioa egiten du bere "emaztegaiak"(Thor jainkoaFreyja jainkosa bezala mozorrotuta), haien ezkontzan Thor-en mailu erreguarekin,Mjöllnir, santifikatua izan eta gero[4].
|
|
Prose EddaGylfaginning-en liburuko 35. kapituluan, High-ek Gangleri (mozorrotutako Gylfi errege gisa deskribatua) asynjuren inguruan hitz egiten dio. High-ek Várri bederatzigarrena jartzen dio zerrendan berak kapituluan aurkezten dituen hamasei ásynjurren artean, eta hari buruzko informazioa ematen du[5].
| « | Bederatzigarren Vár: emakumeek eta gizonek beren artean egiten dituzten zin eta akordio pribatuak entzuten ditu. Beraz, kontratu horieivarar esaten zaie. Hausten dituztenak ere zigortzen ditu | » |
—[6] | ||
Gainera, Var beste bi aldiz agertzen daProse Eddan.Prose EddaSkáldskaparmál liburuaren 75. kapituluan, Var 27 asynjur izenen zerrenda batean agertzen da.[7] 87. kapituluan, Váren izenakenning batean erabiltzen daÞjóðólfur úr Hvini[8]eskaldorenHaustlöng poeman,Skaði("arku-soka-Vár") jainkosari erreferentzia eginez. 1300. urtearen inguruanNorvegiakoBergen makil batean inskribatutako inskripzio runar batek merkataritza-transakzio komun baten berri ematen du, eta jarraian, desadoz dagoen eskriba baten bertso bat Varrek aipatzen duena[3].
| « |
| » |
—[9]. | ||
Mindy Macleod-ek eta Bernard Mees-ek esan zuten inskripzioaren lehen lerroak funtsean "emakumeek miserable egiten naute" edo ezkontzeak miserable egiten nau" esan nahi dute, bigarren lerroak berriz, "emakumeek sarritan loaldi asko kentzen dizkidate".[10]
Þrymskviða-en Váren ezkontza-zeremoniaren erreferentziari dagokionez, Andy Orcharden iritziz, "erritu horren antzinatasuna ez dago argi". Britt-Mari Näsström-ek dio, beste jainkosa txiki asko bezala, Var jatorriz Freyjaren izenetako bat izan zela, "geroago jainkosa independente gisatzat jota".[11][12]
Rudolf Simek-ek dioenez, Sága,Hlín, Sjöfn, Snotra, Vár eta Vör jainkosak, gaizki definitutako figura gisatzat hartu behar dira, eta izatez "emakumeen babes-jainkosatzat ikusi beharko lirateke". Horiek guztiak "eremu pribatuko eremu espezifikoen" arduradunak dira, eta "hala ere, haien hartean desberdintasun nabarmenak ezarri ziren,emaginen antzekoak izan zitezen modu askotan"[13]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak:Q522290| Jainko-jainkosak, heroiak eta izakiak | Baldr • Berserker • Bragi • Forseti • Dellingr • Freyr • Heimdallr • Hermóðr • Höðr • Hœnir • Loki • Meili • Lóðurr • Mímir • Njörðr • Odin • Óðr • Thor • Týr • Ullr • Váli • Víðarr • Vili eta Vé • Bil • Eir • Freyja • Frigg • Fulla • Gerðr • Gefjon • Gná • Hlín • Ilmr • Iðunn • Irpa • Jörð • Lofn • Nanna • Njörun • Rán • Rindr • Sága • Sif • Sigyn • Sjöfn • Skaði • Snotra • Sól • Syn • Þorgerðr Hölgabrúðr • Þrúðr • Vár • Vör • Ask eta Enbla • Dís • Walkiriak) • Nanoak • Einherjar • Álfar • Svartálfar • Fenrir • Hela • Jörmungandr • Jötunn • Sigurd • Trollak • Völundr • Deabruak • Mjölnir |  |
|---|---|---|
| Lekuak | Asgard • Bifröst • Fólkvangr • Ginnungagap • Helheim • Midgard • Múspellsheimr • Niflheim • Valhalla • Vígríðr • Mímisbrunnr • Hvergelmir • Uppsalako tenplua • Urðarbrunnr • Yggdrasil | |
| Gertakizunak | ||