| Uliako Mintegietako parkea | |
|---|---|
 | |
  Uliako Mintegietako parkea Uliako Mintegietako parkea (Donostia erdigunea) | |
| Koordenatuak | 43°19′20″N1°57′11″W / 43.3222°N 1.953°W /43.3222; -1.953 |
| Beste izenak | Uliako Lore-Baratzak parkea, Ategorrieta-Uliako parkea |
| Helbidea | Ulia (auzoa) |
| Udalerria | Donostia, Gipuzkoa |
| Mugak | Jose Elosegi Alkatearen hiribidea etaUliako pasealekua |
| Tamaina | 14.000 m² |
| Sortze-data | 1894 |
Uliako Mintegietako parkeaDonostiakoUlia auzoan dagoen hiri parkea da; 14.500 m² ditu eta Ulia pasealekuaren hasieran dago, Jose Elosegi kalearekin duen bidegurutzean.Uliako Lore-Baratzak parkea ere esaten zaio, Donostiako lorategi guztietarako landareak udal mintegi horretatik ateratzen zirelako XX. mende osoan, 2008an udalakLauHaizetara eraman zituen arte. Zazpi urtez itxita egon ondoren, auzokoek berriro zabaldu zuten, udalak baimena emanda, 2015ean.[1] 2016tik Donostiako Udalak bertan etxebizitzak eraiki nahi izan zuen.[2][3] Parkeak balio handia dauka, barruan dauden ur biltegiengatik, elementu arkitektonikoengatik, landarediarengatik eta faunarengatik.[4][5]Aranzadi Zientzia Elkarteak 2016ko maiatzean argitaratu zuen txostenean, bost arlotan eta kapitulu banatan zehaztu zituen haren balioak:herpetologia (narrastiak etaanfibioak), botanika, planifikazio berdea, historiko-kulturala, eta paisajista.[6][7]
Auzokideen artean antolatutako Lore-Baratzak proiektuaren barruan lan ugari egiten dira parkeari giza bizitza emateko: lantegiak, bisita gidatuak, auzolana, festak, umeentzako jolasak eta bestelako jarduerak.Eusko Jaurlaritzak 2016an Elkarlan Saria eman zion Lore-Baratzak proiektuari, elkarlana eta ingurumenarekiko konpromisoa sustatzeagatik. Naturgune horrek duen balio arkitektonikoa eta kulturala zabaldu nahi dute hiritarren artean.[8][9]
Donostiako aspaldiko ur-biltegiak (Soroborda etaBuskando) parke barruan daude.[10] Donostian bertan ezezagunak ziren, bainaAranzadi Zientzia Elkarteak 2006an txosten batean azaldu zuen ur-biltegi horiek balio arkitektoniko handikoak direla, diseinuagatik eta eraikuntzarengatik, eta hiriaren ondareko elementu garrantzitsua direla.[11]
Udal-langileAntton Larretxau parkean bizi izan da bere bizitza osoa. haren lan jarduera beti egon da lotuta edateko uraren banaketa-sarearekin. Donostiako ur-hoditeriaren zirkuitu osoa sakonki ezagutzen du, ur-biltegien kokapena eta funtzionamendua ere bai. Fernando Perez izan da zerbitzu horretako burua urteetan.[12][13][14] Lehenago, Miguel Ángel Núñez, Julián Gil eta Fernando García de Mier etaJose Zuazola Urdangarin ingeniariarekin ere lan egin zuen.
Donostiako historia osoan eraiki ziren lehen ur-biltegiak Ulian daude. XIX. mendera arte hiria moldatzen zenMorlanseko eta Uliako iturriekin, baina populazioa asko handitu zenean, uraren beharra ere emendatu zen. Uliako Mintegietako parkekoSoroborda biltegia1869an jarri zuten martxan (7.000 m3) eta handik 30 urteraBuskando biltegi berri eta handiagoa eraiki behar izan zuten (10.000 m3).
Soroborda, lehen biltegia izan zena, planta karratukoa da, guztiz dago lur azpian eta ez du bisitaririk onartzen, barrura sartzea nahiko zaila da eta. Buskando biltegia, aldiz, berriagoa eta askoz zabalagoa da, ez dago lurpean, albo bateko horma parkeko bidean dago, eta leihoak ere baditu goiko aldean. Ulia mendiko hainbat iturritako ura bideratzen zen haraino, besteak beste hauek: 1850etikMoneda baserria (Uliako hegoaldean,Bidebieta), 1864tik Errotazar (Uliako itsasaldean), 1879tikIngelesen iturria (Uliako itsasaldean), eta1884tikTxoritokietatik.[15]
Txantxiku arrunta etauhandrea putzuetan bizi dira.
SEO/BirdLifeko Donostia taldeak hegaztiak behatzeko antolatu dituen saioetan, 41 txori mota katalogatu dituzte:[16][17]
Aipagarrienak hegazti migratzaile hauek dira:miru gorria,gabirai arrunta,zapelatza,okil handia,pinu-kazkabeltza,belatza,pagausoa etaerroia. Hegaztiok migratzean parketik pasatzen dira, geldialditxo batean janaria bilatzeko.
Beste espezie hauek hamar hil edo gehiagotan antzeman dira:kaskabeltza,zozoa,txantxangorria,birigarro arrunta,mika,usapal turkiarra etaerregetxo bekainzuria. Azeken hegazti hori parkeko enblematzat hartu zen, parkea bezalaxe, txikia, bitxia eta geldiezina baita.
Beste espezie batzuk ez dira urte osoko egoiliarrak, udaberrian eta udan baino ez dira azaltzen:euli txori grisa etaeuli txori beltza,txorru arrunta,txirriskila,tarina,enara azpizuria etasorbeltz arrunta.
Gerri txori arrunta etagailupa antzemateko zailak dira, oso isilak direlako;buztanikara zuria ere zaila da, ekainean bakarrik ikusi baita.Txolarre arrunta ez da hilero ikusten, parkean apirilean soilik antzeman da.
Nahiz eta parkean ez egon,belabeltza,eskinosoa,mika etakaio hankahoria bertatik ikusi edo inguruetan bizi dira.
Martxotik abuztura bitartean parkean detektatu diren 26 hegazti mota guztiek kumeak bertan egin dituzte. SACRE URBANO metodoa hilero erabilita, beti toki berean eta bost minutuz, 9:00etatik 9:05era, 24 espezie ikusi eta entzun izan dira: oso kopuru interesgarria da, tokiaren tamaina kontuan izanda.
Aldi gehienetan antzematen diren espezieak hauek dira:birigarro arrunta,kaskabeltza,zozoa,kaio hankahoria,usapal turkiarra eta erregetxo bekainzuria.
Barraskiloak etabareak dira parkekomolusku ohikoenak.
Parkean dauden milaka intsektuen artean,matxinsaltoa,erlea,makeon tximeletarenbeldarra etazimitz marraduna (Graphosoma lineatum) ikusgarrienetako batzuk dira.
.
Gutxienez 39 zuhaitz espezie daude parkean. Gehienak ez dira bertakoak, kanpotik ekarritakoak baizik. 2017ko azterketa batek parkeko zuhaitzen balioa 22 milioi eurokoa zela estimatu zuen.[18]
Pierre Ducasse (Lehuntze,Lapurdi, 1836-Donostia, 1892) lorezain-paisaiagile ospetsuaDonostian lan egin zuenXIX. mende amaieran. Bertako udal lorezain nagusia izan zen. Berak sortu zituenGipuzkoa plazako etaMiramar jauregiko lorategiak. Biak dira estiloerromantikokoak,ingeles lorategiak, eta aberastasun botaniko handia dute. (exotikoa askotan). Pierre Ducasse landarezale sutsua zen, eta horregatik, landare berriekin esperimentatzeko, sortu zuen bere lorategi esperimentala ordukoAtegorrieta hiribideko lursail batean. Haren aztarnak diraUliako mintegietako parkean geratzen direnak: negutegiak, bankalak, eta hainbat eta hainbat landare-espezie. Ducassek egin zituen esperimentuen ondorioz Uliako txoko honetan geratu zirenak.[19]
Espezie hauek dira katalogatu dira parkean:
.jpg)
Parkeko mapa interaktibo baten bidez, sarean zuhaitz mota bakoitzaren kokapena kontsulta daiteke.[20]
 | Wikiproiektu bat abian da Uliako lore-baratzak gaiari buruz. |
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak:Q24035293
Multimedia:Uliako Mintegietako parkea /Q24035293