Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Tango

Wikipedia, Entziklopedia askea
Tangoa1
UNESCOrengizateriaren ondarea

MotaKultura Ondare Immateriala
Erreferentzia00258
Kokalekua Argentina
 Uruguai
Eskualdea2Latinoamerika etaKaribea
Izen ematea2009 (XXXIII.bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua)
2UNESCOren sailkapena
El Choclo (1903),Ángel Villoldorena

Tangoamusika etadantza mota bat da,Rio de la Platan sortu eta garatua,Buenos Aires etaMontevideo hirietan bereziki. 2/4ko konpasean idazten da. Maitasun mina du gai nagusia, eta bertsoak edertasun handikoak izan ohi dira. Tangoa jotzeko talde ohikoa seikotea da,orquesta típica deitutakoa: bibiolin,pianoa,kontrabaxua eta bibandoneon.Trikitiaren antzeko akordeoi diatonikoa da.

XIX. mende erdialdean sortu zen, Buenos Airesko auzune behartsuetan.XX. mendearen hasieran Buenos Aires osoan zabaldu etaArgentinako eredu bihurtu zen.Lehen Mundu Gerra hasi aurretikEuropan hedatu zen arrakasta handiarekin.2009anUnescokGizateriaren Kultura Ondare Immaterial izendatu zuen.

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Buenos Airesen,1880ko hamarkadan, tango izeneko dantza eta musika estiloa sortu zen auzunerik xeheenetan. Tangoakhabanerarekin partekatzen du genealogia, bainaRio de la Platako ibaiertzeko ukitu berezia du. Garai hartan, habanerak,polkak,mazurkak etabalsen bat entzuten eta dantzatzen zituzten hiriko biztanle zuriek; beltzek, biztanleen laurdenak, perkusioak markatutakokandonbea nahiago zuten.1870ean, Argentinak bi milioi biztanle zituen eta 25 urtean, biztanleria bikoiztu egin zen. XIX. mendea amaitu baino lehen, Buenos Aires hiriburuak bi milioi biztanle zituen: erdiak, lehen belaunaldiko etorkinak. Giro hartan, erritmo berriak iturri askotatik edan zuen, mundu guztitik etorritako aireak arnastu eta Buenos Airesko taberna zulo ilunen etaputetxeen ukitua eman zien[1].

Ez zegoen doinu berria dantzatzeko araurik eta muga moralik ere, giro haietan emakume bakarrakprostitutak zirelako. Hala, probokazioa, gertutasuna eta sentsualitatea nagusitu ziren dantza berrian. Kanten hitzak ere bat zetozen dantza lizunarekin. Hona lehen tangoen izenburu argigarri batzuk:Dos sin sacarla ("Bi atera gabe"),Qué polvo con tanto viento ("Hori hautsa [= larru-jotzea] hainbeste haizerekin"),Con qué tropieza que no entra ("Zerekin egin du estropezu egin, ez baita sartzen"),Siete pulgadas ("Zazpi hazbete")...[1]

Buenos Airesko gazte aberatsak ez zuten erreparorik auzune xeheetara jaitsi eta doinu berriaz gozatzeko baina, noski, tangoa ezin zuten beren etxeetan entzun edo giro bereko andereñoekin dantzatu. Buenos Airesen ez, bainaParisen bai. Argentinar gazteek Europara eraman zuten tangoa. Beste hainbat lekutan onartezina zena gustura hartu zuten XX. mende hasierako Pariseko saloi irekietan,Montparnasseko Ba Bulierren edoPierre-Auguste Renoirrek margotutako Moulin de la Galletten. Parisen gertatzen zen guztiachic zen Europako gainerako herrialdeetan eta, hala, modaren hiriburutik kontinente osora zabaldu zen tangoa. Gerra aurreko modako dantza izan zen.Pio X.ak debekatu egin zuen etaGilen II.a kaiserrak bere ofizialei tangoa dantzatzea galarazi zien. Baina berandu zen: arrakasta lortua zuen ordurako[1].

Musikari eta kantari ezagunak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Besteak beste,Enrique Santos Discépolo (1901-1951),Francisco Canaro (1888-1964),Osvaldo Pugliese (1905-1995),Aníbal Troilo (1914-1975) etaAstor Piazzolla (1921-1992) tangogile ospetsuak izan ziren; eta kantariak, berriz,Carlos Gardel (1890-1935),Rosita Quiroga (1896-1984),Azucena Maizani (1902-1970),Libertad Lamarque (1908-2000) etaCarlos Acuña (1915-1999).1920tik aurrera, musikagile askok beren lanetan sartu zuten:Igor Stravinskik,Darius Milhaudek,Paul Hindemithek,Alois Hábak,Ernst Krenekek,Carlos Chávezek, besteak beste.

Tango abesti ospetsuak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Irudi galeria

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. abcIrazustabarrena, Nagore. Putetxe ilunetatik Unescoren argitara. argia.eus, Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported(CC BY-SA 3.0) (Noiz kontsultatua: 2016-12-28).

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Tango&oldid=9414746"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp