Sumerrera[1] (sumerreraz:𒅴𒂠, EME.ĜIR15, "bertako hizkuntza") antzinakoSumerkohizkuntza izan zen, hizkuntza idatzietan antzinakoena. Hizkuntza galdua zen,XIX. mendean asiriologoekidazkera kuneiformea deszifratu zuten arte.
GutxienezK.a. IV. milurtekotik aurrera hegoaldekoMesopotamian mintzatzen zen. K.a. III. milurtekoan sumertarren etaakadiarren artean harreman kultural estuak sortu ziren, elebitasun zabala tartean[2]. Hori zela eta, sumerreraren etaakadieraren artean elkarrekiko eragin nabaria sortu zenː hizkuntzalariek bieksprachbund sortu zutela diote[2]. III. eta II. milurtekoetan zehar, basamortutik iritsitako herri semitikoek aginpidea eskuraturik, akadierak sumerrera ordezkatu zuen eguneroko bizitzan,[3] baina sumerrera oraindik hizkuntza sakratu, literario eta zientifiko gisa erabili zuten MesopotamianI. mendera arte.
Sumerrera aldatuz joan zen denboraz eta, honen arabera, hiru garai bereizten dira:
- arkaikoa (K.a. 3100-2500), gaizki ezaguna oraino;
- klasikoa (K.a. 2500-2300);
- sumerrera berria (K.a. 2000. urtean amaitua).
Idatzi den lehen hizkuntza ezaguna da, idazkera kuneiformeaz baliatuta. Sumerrerazko testu asko dago, eta era askotakoak, hala pragmatikoak (juridikoak, administratiboak, merkataritza alorrekoak, irakaskuntzakoak) nola erlijiozkoak zein literarioak (erritualak, aztikeriak, ereserkiak, mitoak, kantu epikoak, atsotitzak…).
