Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Santa Luzia

Wikipedia, Entziklopedia askea
Artikulu hau herrialdeari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Santa Luzia (argipena)».
Santa Luzia
Saint Lucia
Ereserkia:Sons and Daughters of Saint Lucia(en)Itzuli
Goiburua:The Land, The People, The Light
("Lurra, Jendea, Argia")

flag of Saint Lucia(en)Itzuli

coat of arms of Saint Lucia(en)Itzuli
 Kokapena munduan 
 Mapa politikoa 
Geografia
HiriburuaCastries
14°1′12″N 60°58′48″W
Azalera617,012867 km² (178.)
Punturik altuenaMount Gimie (950 m)
Punturik sakonenaKaribe itsasoa (0 m)
KontinenteaIpar Amerika
MugakideakVenezuela
Administrazioa
Gobernu-sistemamonarkia konstituzional
Santa Luziako monarkaCharles III.a Erresuma Batukoa
Prime Minister of Saint Lucia(en)ItzuliAllen Chastanet(en)Itzuli
LegebiltzarraParliament of Saint Lucia(en)Itzuli
Harreman diplomatikoakIkusi mapa Wikidatan
Zeren kide
ikusi
Demografia
Biztanleria167.591
Dentsitatea271,62 bizt/km² (41.)
Hizkuntza ofizialak
ikusi
Erabilitako hizkuntzak
Ezkontzeko adinagenero guztiak: 18
Emankortasun-tasa1,89(2014)
Eskolaratu gabeko umeak4.240(2007)
Bizi-itxaropena71(2022)
Giniren koefizientea51,2(2016)
Giza garapen indizea0,715(2021)
Ekonomia
BPG nominala1.712.306.555,5556 $(2017)
BPG per capita9.715 $(2017)
BPG erosketa botere paritarioa2.501.304.108 nazioarteko dolar(2017)
BPG per capita EAPn13.985,955 nazioarteko dolar(2017)
BPGaren hazkuntza erreala0,8 %(2016)
Erreserbak321.767.417 $(2017)
Inflazioa0,6 %(2016)
Historia
Sorrera data:1979kootsailaren 22a eta1967komartxoaren 1a
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia+1758
ISO 3166-1 alpha-2LC
ISO 3166-1 alpha-3LCA
Ordu eremua
Elektrizitatea240 V. 50 Hz.BS 1363(en)Itzuli
Internet domeinua.lc
govt.lc

Santa Luzia[1] (ingelesez:Saint Lucia,seɪnt_ˈluːʃə ahoskatua)Karibe itsasoko uharte-estatu burujabea da, Antilla Txikietan dagoena,Martinikaren hegoaldean etaSaint Vincent-en iparraldean. 617 kilometro koadroko eremua du, eta2016an 178.015 biztanle zituen.[2] Hiriburua eta hiri handienaCastries da.

Espainiarrek aurkitu eta konkistatu zuten 1502an. Orduz geroztik etengabeak izan ziren uhartea menderatzeko ahaleginak, XIX. mendea arte amaitu ez zirenak; 1814an, azkenik, ingelesen esku geratu zen, eta kolonia azukre-ekoizlea bihurtu zen. 1979ko otsailaren 22an, estatu burujabe bihurtu zen,Commonwealth erakundearen barruan. Monarkia konstituzionala da, erregimen parlamentarioa duena. Konstituzioa 1979. urtekoa du.

Geografia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Gros Piton.

Santa Luziasumendi-uhartea da,Karibeko beste uharteak baino askoz ere menditsuagoa. Tontorrik garaiena Gimie mendia da (950 metro). Alabaina, uharteko mendi ezagunenakPiton izeneko mendi bikiak dira:Gros Piton etaPetit Piton.Soufrière eta Choiseul herrien artean daude, uhartearen mendebaldean.

Klimatropikala da, ipar-ekialdeko haizeak leundua.Ekuatoretik hurbil dagoenez, tenperatura aldaketa txikiak dituneguaren etaudaren artean.Urtaro lehorrak urtarriletik apirilera irauten du, etaurtaro euritsuak maiatzetik abendura. Eguneko batez besteko tenperatura 29 °C ingurukoa da, eta gauekoa 18 °C ingurukoa. Urteko batez besteko prezipìtazioa 1300 milimetro da kostaldean eta 3810 milimetro mendiko oihanean.

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Santa Luziako Guduan,1778ko abenduaren 15ean, frantziar 12 ontzi britainiar 7 ontziren aurka borrokatu ziren.

K. o. lehen mendeetanarawak indiarrak bizi ziren uhartean. Geroago,karibe indiarrek uhartetik kanpora egotzi zituzten. Europarrak1500 inguruan iritsi ziren.XVII. mendean ingelesak ahalegindu ziren uhartea kolonizatzen, baina karibeek aurre egin zieten, eta igorri zituzten.1650eanMartinikako frantsesek lortu zuten uhartean finkatzea, eta karibeekin itun bat izenpetu zuten1660an. 1763tik aurreraSaint Vincent etaGrenadako frantses nekazariak Santa Luziara joan ziren, etakotoia etaazukre kanabera lantzen hasi ziren. Hurrengo mendean, uhartearen jabetza frantsesen eta ingelesen arteko liskarbide izan zen, harik eta,1814an,Parisko Itunak ingelesen aldeko epaia eman zuen arte. Frantziaren eraginak hizkuntzan eta erlijioan iraun du.

1834an,esklabotasuna debekatu zenean, 13.000 esklabo beltz baino gehiago bizi ziren Santa Luzian.1838-1885 bitartean, Santa Luzia,Haizealdeko gainerako uharteekin batera,Barbadosko gobernadorearen mende egon zen.XIX. mendean azukre kanaberaren industriaren gainbehera etorri zen; geroago, ordea,banana etakakaoa sartzearekin batera, berriro indartu zen, baina, hala ere,1964an, lantzeari utzi zitzaion erabat.1924an, konstituzio baten bidez, ordezkaritza-gobernu bat onartu zen.1958tik1962ra,Mendebaldeko Indietako Federazioaren barruan egon zen.1967an burujabetasuna erdietsi zuen,Britainia Handiarekin elkartutako estatu gisa.

1979ko otsailaren 22an, estatu burujabe bihurtu zen,Commonwealth erakundearen barruan. Harrezkero,Nazio Batuetako etaAmerikako Estatuen Erakundeko kide da.1983an,Estatu Batuekin batera, Grenadako inbasioan parte hartu zuen. Independentzia lortu zeneanJohn Compton, garai hartan Langileen Alderdi Batuaren (UWP) buruzagia, izan zen independentziarako negoziazioetan solaskide nagusia, eta hura bihurtu zen lehen ministro. Alabaina, lehenbiziko hauteskundeetan, Santa Luziako Alderdi Laborista (SLLP) irten zen garaile, eta orientabide sozialistako politika bultzatu zuen. Baina UWP alderdiak, John Comptonen buruzagitzapean aurrena etaVaughan Lewisenean gero, aginpidea lortu eta bertan egon zen1982. urtetik1997. urtea arte.

Kenny Anthony, Alderdi Laboristakoa, izan zen hurrengo estatuburua.2007an, Anthonyk bere kargua utzi behar izan zuen gaixorik zegoelako, etaStephenson Kingek ordeztu zuen.

Gobernua eta administrazioa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Politika

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Commonwealth elkartekoa izanik, Santa LuziakElisabet II.a Erresuma Batukoa du estatu-buru, uhartean gobernadore orokor batek ordezkatua.Botere betearazlea lehen ministroaren eta honen kabinetearen esku dago. Lehen ministroa aukeratzeko, Santa Luziako Batzar Etxeko hauteskundeak egiten dira eta garaile ateratako alderdiaren burua izaten da. Batzar Etxe honek 17 eserleku ditu. Legebiltzarraren beste ganberak, senatuak, 11 kide ditu. Karibeko Erkidegoko eta Ekialdeko Karibeko Estatuen Elkarteko kide osoa da.

Banaketa administratiboa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Sakontzeko, irakurri: «Santa Luziaren banaketa administratiboa»
Santa Luziakoauzoak.

Santa Luzia 11quarter edo auzotan banatua dago:

  1. Anse la Raye
  2. Canaries
  3. Castries
  4. Choiseul
  5. Dennery
  6. Gros Islet
  7. Laborie
  8. Micoud
  9. Praslin
  10. Soufrière
  11. Vieux Fort

Demografia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Biztanleria

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Soufrièreren ikuspegia.

2016an 178.015 biztanle zituen.[2] Adineka, honela dago banaturik biztanleria: 0-14 urte bitartekoak %20 dira, 15-24 urte bitartekoak %15,4, 25-54 urte bitartekoak %43, 55-64 urte bitartekoak %10 eta 65 urtetik gorakoak %11,7.Bizi itxaropena 77,9 urtekoa da, 75,2 urtekoa gizonezkoena eta 80,8 urtekoa emakumezkoena.Ugalkortasun-tasa osoa 1,75 haurrekoa da emakumeko (2017ko zenbatespenak).[3]

Banaketa etnikoa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Biztanle gehienak, %85,3, beltzak dira, kolonien garaian indarrean eraman zituzten afrikar esklaboen ondorengoak; mulatoak %10,9 dira.[3]

Hizkuntzak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Ingelesa da hizkuntza ofiziala da.[3] Biztanleen %95frantziar kreoleraz mintzatzen da.

Erlijioa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Katolikoak %61,5 dira,protestanteak %25,5,rastafariak %1,9,Jehovaren lekukoak %1,1, eta erlijio gabeak %5,9 (2010eko zenbatespena).[3]

Hiri nagusiak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Santa Luzia: biztanle gehien duten hiriak
2001 (citypopulation)[4]
Post.IzenaAuzoaBiztanleak
Castries
Castries
1CastriesCastries10.634
2BexonCastries7.119
3BabonneauCastries5.138
4CiceronCastries3.577
5DenneryDennery3.051
6Vieux FortVieux Fort2.827
7La CleryCastries2.801
8Morne du DonCastries2.679
9LaborieLaborie2.638
10MicoudMicoud2.619

Ekonomia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Dinamismoa eta ahultasuna dira aldi berean Santa Luziako ekonomiaren ezaugarriak. Nekazaritzak pisu handia duen arren, turismoak eta industria txikiak garrantzi handiagoa dute.XX. mendean,banana ekoizpena izan zen Santa Luziako diru iturri nagusia baina, konkurrentzia handia zela-eta, krisi larria pairatu zuen mende amaieran. Egun banana,mango,koko etaahuakatea produzitzen dira atzerrira saltzeko, baina nekazaritzakBPGaren %2,9 besterik ez du sortzen, langileen %21,7 enplegatzen dituen arren.[3] Bestalde, bere garrantzia gorabehera, nekazaritzak klimaren mendekotasun handia du (lehorteak,urakanak). Merkataritzarako arrantza oso emankorra izan daiteke etorkizunean.

Turismoa da gaur egun Santa Luziako ekonomiaren motor nagusia,BPGaren %65 sortzen baitu. Hondartzak, klima eta paisaia tropikala dira erakargarririk garrantzitsuenak, Eremu frankoen sorreraren bidez, industria txikia (elikagaiak, enbalajea…) bultzatu da.Kanpo zorra ordea, oso handia izanik (BPGaren %82,9 2016an), eragozpen larria da uharteko ekonomian; orobat da handia langabezia tasa (%20 2003an).[3]

Irudi galeria

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  • Petit Piton eta Gros Piton mendiak
    Petit Piton eta Gros Piton mendiak
  • Pigeon Point (Fort Rodney) lurmuturraren ikuspegia
    Pigeon Point (Fort Rodney) lurmuturraren ikuspegia
  • Hilltop kokalekuaren aireko ikuspegia
    Hilltop kokalekuaren aireko ikuspegia
  • Canaries udalerriko ohiko ikuspegia: muinoetako etxeak
    Canaries udalerriko ohiko ikuspegia: muinoetako etxeak
  • St Lucia hondartza
    St Lucia hondartza
  • Marigot Bay badiako ikuspegia
    Marigot Bay badiako ikuspegia
  • Le Sport kokalekuaren ikuspegia
    Le Sport kokalekuaren ikuspegia
  • Mutikoa hondar piloan botata
    Mutikoa hondar piloan botata

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak..
  2. abWorld Population Prospects: The 2017 Revision, esa.un.org
  3. abcdef The World Factbook: Saint Lucia. cia.gov (kontsulta data: 2018-7-9).
  4. Saint Lucia - Settlements. citypopulation.de (kontsulta data: 2018-8-10).

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola


Commonwealtheko estatu kideak
Antigua eta BarbudaAustraliaBahamakBangladeshBarbadosBelizeBotswanaBruneiDominikaErresuma BatuaFiji(baliogabetua)GhanaGrenadaGuyanaIndiaJamaikaKamerunKanadaKenyaKiribatiLesothoMalawiMalaysiaMaltaMaurizioMozambikeNamibiaNauruNigeriaPakistanPapua Ginea BerriaRuandaSaint Kitts eta NevisSanta LuziaSaint Vincent eta GrenadinakSamoaSeychelleakSierra LeonaSingapurSalomon UharteakHegoafrikaSri LankaSwazilandiaTanzaniaTongaTrinidad eta TobagoTuvaluUgandaVanuatuZambiaZeelanda BerriaZipre


Amerikako herrialde eta lurraldeak
Ipar Amerika etaKaribea
Estatu burujabeak:Ameriketako Estatu BatuakAntigua eta BarbudaBahamakBarbadosBelizeCosta RicaKubaDominikaDominikar ErrepublikaEl SalvadorGrenadaGuatemalaHaitiHondurasJamaikaKanadaMexikoNikaraguaPanamaSaint Kitts eta NevisSanta LuziaSaint Vincent eta GrenadinakTrinidad eta Tobago


Dependentziak:Groenlandia (Danimarka) •GuadalupeMartinikaSaint BarthelemySaint MartinSaint Pierre eta Mikelune (Frantzia) •Aruba ·Holandarren Antillak (Herbehereak) •Aingira ·Bermuda ·Birjina britainiar uharteak ·Kaiman uharteak ·Montserrat ·Turkak eta Caicoak (Erresuma Batua) •Puerto Rico ·Birjina Uharte Estatubatuarrak (Ameriketako Estatu Batuak)

Hego Amerika
Estatu burujabeak:ArgentinaBoliviaBrasilTxileKolonbiaEkuadorGuyanaParaguaiPeruSurinamUruguaiVenezuela


Dependentziak:Guyana Frantsesa (Frantzia) •Falklandak (Erresuma Batua)

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Santa_Luzia&oldid=9535300"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp