Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Royal Society

Wikipedia, Entziklopedia askea
Royal Society
Nullius in verba
Datuak
Motazientzien akademia,argitaletxea,sarbide irekiko argitaletxea,elkarte zientifikoa,akademia nazionala etaerakundea
Jarduera sektoreaGoi hezkuntza
HerrialdeaErresuma Batua
Jarduera
KidetzaORCID,Dryad(en)Itzuli,Committee on Publication Ethics,Society Publishers' Coalition(en)Itzuli,Open Access Scholarly Publishing Association,All European Academies e.V.,InterAcademy Partnership(en)Itzuli etaInternational Science Council(en)Itzuli
Kide kopurua1.700(2020komaiatza)
Enplegatuak200(2019komartxoa)
Erabilitako hizkuntzaingeles
Agintea
LehendakariaAdrian Smith(en)Itzuli
Egoitza nagusi
Osatuta
BabesleaCharles III.a Erresuma Batukoa
Zeren jabe
Ekonomia
Diru-sarrerak111.693.000 £(2019komartxoa)
Historia
Sorrera1660koazaroa
AurrekoakInvisible College(en)Itzuli
Jasotako sariak
webgune ofiziala
Facebook: theroyalsocietyTwitter: royalsocietyInstagram: theroyalsocietyLinkedIn: the-royal-societyYoutube: UC5MOW8BO3dH38Fo3Rau17KQEdit the value on Wikidata

Royal Society of London from Improving Natural Knowledge (euskaraz:«Zientzia Naturalaren Aurrerapenerako Londresko Errege Elkartea»), soilikRoyal Society bezala ere ezagutzen denaErresuma Batuko elkarte zientifikorik antzinakoena da, bai etaEuropako antzinakoenetako bat ere.1660. urtea bere fundazioko urtetzat hartzen den arren, urte batzuk lehenago jada bazegoen aldika-aldika biltzen zen zientzilari talde bat.1782an sortutakoIrlandako Errege Akademiarekin harreman estua du,1783an sortu zenEdinburgoko Errege Akademia eskoziar erakunde independente bat bezala mantentzen den bitartean. Erakunde pribatu eta independente bat den arren Erresuma Batuko Zientzien Akademia Nazionalaren lana egiten du eta2000n sortutakoZientziaren Britainiar Kontseiluaren partaide da.

Sorrera

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Egoitza Carlton House Terracen, 6-9 (Londres).

Londresen Zientzia eta Natura alorreko zenbait pentsalaribiltzen hasi ziren 1645 urteaz geroztik, batez ere orduanFilosofia Berria zeritzon alorreko pentsalariak. Astean behin biltzen ziren, eta bertan izaten zituzten elkarrizketetako gaiak desbidera ez zitezen, zenbait gaiez soilik aritzea arautu zuten. Hortaz, jainkotasunaz, estatu kontuez zein egunerokoak ziren gaiez aritzea debekatu zuten, batik bat aipatutako <<Filosofia Berriaz>> zein hari loturiko gaiez, batik batMatematika,Geometria,Medikuntza,Anatomia edotaNabigazioa, eta esperimentuez aritzen zirelarik.

Ingalaterrako Bigarren Iraultzan (1648-1649) taldeko zenbait kide Oxfordera alde egin zuten, Londresen gelditutako beste taldekideekin zeharkako bilerak antolatzen zituztelarik.

Taldea Carlos II.aren tronu-hartzearekin etorritako berrezarpen monarkikoaren ondoren (1660. urtean) Londresen biltzen hasi zen, berriz ere; behin Oxfordera alde egindako kideak berriz itzulita.

John Evelyn ( 1620-1706) Zientzia Naturalaren Aurrerapenerako Londresko Errege Elkartearen sortzaile eta kide izan zen.Sylva lana argitaratu zuen 1664.urtean.
Isaac Newton (1642/43-1727) Zientzia Naturalaren Aurrerapenerako Errege Elkarteko presidente izan zen besteak beste 1703.urtetik heriotza urtera arte.

Taldea aurrez aurre, lehenen aldiz, 1660ko azaroaren 28an bildu zen, bertaraWilliam Brouncker, Boyle,Alexander Bruce,Robert Moray,Paul Neile, John Wilkins, Goddard,William Petty, Peter Ball,Lawrence Rooke,Christopher Wren etaAbraham Hill agertu zirelarik. Wrenek eginiko irakurketa baten ondoren, ezagutza-esperimental fisiko zein matematikoa sustatu asmoz elkarte bat sortzea erabaki zuten, eta Wilkins hautatu zuten presidente.

Astean behin biltzen ziren eta sarrera zein asteroko kuota bat adostu zuten, sartzerakoan 10 txelin eta astero bat, bertan aurrera eramango zituzten esperimentu-gastuak ordaindu ahal izateko. Bigarren bileran, abenduaren 5ean, Robert Morayk erregearen biltzeko baimena eta elkartea sortzeko aldekotasuna zutela adierazi zuen.

Abenduaren 12an, elkartearen kide kopurua zehaztu zuten 55 kideetara mugatuz, gehienak gizonezkoak, batez ere Fisika eskola etaMatematika,Fisika zeinFilosofia Naturaleko unibertsitate irakasleak zirenak.

1661. urteko irailaren 18an estatutuen lehen zirriborroa adostu zuten eta elkarte-baimen erreala 1662ko uztailaren 15ean sinatu zuten. Orduan sortzen zen Royal Society elkarte ofizial. Elkarte-baimen hartan, elkarteko kideak izendatu ziren,William Brouncker izendatu zuten presidente eta Robert Hooke esperimentu komisario moduan, orduan eta hasieratik bertatik esperimentuek izandako garrantzia agerian utziz.

Baimen errealak argitalpenerako baimena ematen zuenez, lehenengo lanak argitaratzen hasi ziren, hala nolaJohn EvelynenSylva lana 1664an etaRobert HookeMicrographia lana 1665ean.

Venkatraman Ramakrishnan (1952-) 2009.urtean Kimika arlokoNovel Saria eman zioten. 2015.urteaz geroztik Elkartearen presidente da.

Bigarren baimen erreala 1663ko apirilaren 23an sinatu zen. Bertan erregeak elkarteari haren armarrian Ingalaterrako irudia ( artikulu hasierako armarrian ager diren hiru lehoiak) erabiltzen utzi zion, eta erregea bera hautatu zuten fundazio-buru, eta John Wilkins etaHenry Oldenburg idazkari. Elkartea, ordutik, Zientzia Naturalaren Aurrerapenerako Londresko Elkarte Erreal moduan izendatu zuten, behin betiko izen bezala gorde dena. LelotzatNullius in verba hartu zuten (inoren izenean), ezagutzaren garapenerakoebidentzia enpirikoetan oinarritu beharrari erreferentzia eginez, autoritatearen irizpidearen aurka.

Elkarteak ibilbide guztian zehar helburuak zurrun mantendu ditu, hala nola zientziaren bikaintasuna etajarduera zienifikoa zabaldu, sustatu eta balioan jartzea, betiere gizartearen mesedetan. Elkarteak zientziaren historian izan diren aurkikuntza garrantzitsu eta esanguratsuenetan zer esan handia izan du, eta gaur egun ere Zientzian ekarpen garrantzitsuak egiten jarraitzen du, ikerketa eremuetan bereziki.[1]

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  • 1640ko hamarkada: Bilkura informalak izan ziren.
  • 1660: Azaroaren 28an sorrera.
  • 1661: Lehen liburuaren argitarapena.
  • 1662: Lehen baimen erreala, argitaratzeko baimenarekin bat.
  • 1663: Bigarren baimen erreala.
  • 1665.Philosophical Transactions lanaren lehen alea
  • 1666: Londresko sutearen ondorioz Arundel House-ra aldatu zen taldea.
  • 1710: Crane Court-en etxe bat erosi zuten.



Antolaketa eta gaur egungo kideak[2]

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Estatutuetan ipini moduan, Errege Elkartea 20-24 kideko batzorde batez osaturik dago (gaur egun 23), presidentearen zein beste lau idazkariren gidaritzapean. Batzordeko kideak, Presidentea eta beste kargu gorenak barne, batzordeak berak hautatzen dituelarik. Presidente zein beste lau kidazkariek bost urtez jadun dezakete, beste kideak aldiz hiru urtez.[2]

Gaur egun kide hauek osatzen dute Erreal Elkartearen gidaritzapen ardura:


Royal Societyko presidenteak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. 1662-1677William Brouncker
  2. 1677-1680Joseph Williamson
  3. 1680-1682Christopher Wren
  4. 1682-1683John Hoskins
  5. 1683-1684Cyril Wyche
  6. 1684-1686Samuel Pepys
  7. 1686-1689John Vaughan
  8. 1689-1690Thomas Herbert
  9. 1690-1695Robert Southwell
  10. 1695-1698Charles Montagu
  11. 1698-1703John Somers
  12. 1703-1727Isaac Newton
  13. 1727-1741Hans Sloane
  14. 1741-1752Martin Folkes
  15. 1752-1764George Parker
  16. 1764-1768James Douglas
  17. 1768-1768James Burrow
  18. 1768-1772James West
  19. 1772-1778John Pringle
  20. 1778-1820Joseph Banks
  21. 1820-1820William Hyde Wollaston
  22. 1820-1827Humphry Davy
  23. 1827-1830Davies Gilbert
  24. 1830-1838Augustus Frederick
  25. 1838-1848Spencer Compton
  26. 1848-1854William Parsons
  27. 1854-1858John Wrottesley
  28. 1858-1861Benjamin Collins Brodie
  29. 1861-1871Edward Sabine
  30. 1871-1873George Biddell Airy
  31. 1873-1878Joseph Dalton Hooker
  32. 1878-1883William Spottiswoode
  33. 1883-1885Thomas Henry Huxley
  34. 1885-1890George Gabriel Stokes
  35. 1890-1895William Thomson
  36. 1895-1900Joseph Lister
  37. 1900-1905William Huggins
  38. 1905-1908John William Strutt, Rayleigheko 3. baroia
  39. 1908-1913Archibald Geikie
  40. 1913-1915William Crookes
  41. 1915-1920Joseph John Thomson
  42. 1920-1925Charles Scott Sherrington
  43. 1925-1930Ernest Rutherford
  44. 1930-1935Frederick Hopkins
  45. 1935-1940William Henry Bragg
  46. 1940-1945Henry Hallett Dale
  47. 1945-1950Robert Robinson
  48. 1950-1955Edgar Douglas Adrian
  49. 1955-1960Cyril Norman Hinshelwood
  50. 1960-1965Howard Florey
  51. 1965-1970Patrick Blackett
  52. 1970-1975Alan Hodgkin
  53. 1975-1980Alexander R. Todd
  54. 1980-1985Andrew Huxley
  55. 1985-1990George Porter
  56. 1990-1995Michael Atiyah
  57. 1995-2000Aaron Klug
  58. 2000-2005Bob May
  59. 2005-2010Martin Rees
  60. 2010-2015Paul Nurse
  61. 2015Venkatraman Ramakrishnan

Kide ezagunak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Hainbat dira Royal Society elkartearen sorreran parte-hartu zuten, edotan bertan ekarpena egin izan duten zientzialari ezagunak:


Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. (Ingelesez)«Mission and priorities - what the Royal Society does | Supporting excellence in science | Royal Society» royalsociety.org (kontsulta data: 2019-03-11).
  2. ab (Ingelesez)«Council | Royal Society» royalsociety.org (kontsulta data: 2019-03-12).

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak:Royal SocietyAldatu lotura Wikidatan
  1. Testu hau, besteak beste gaztelaniazko testutik itzulia izan da:https://es.wikipedia.org/wiki/Royal_Society
  2. Zientzia Naturalaren Aurrerapenerako Londresko Errege Elkartearen werb orri ofiziala:https://royalsociety.org/
Autoritate kontrola
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Royal_Society&oldid=9894012"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp