Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Riga

Koordenatuak:56°56′51″N24°06′25″E / 56.9475°N 24.1069°E /56.9475; 24.1069
Wikipedia, Entziklopedia askea
Riga
Rīga
Rīga
Letoniako estatuko hiria
Administrazioa
Herrialdea Letonia
AlkateaAivars Aksenoks
Sorrera1201
AlkateaViesturs Kleinbergs
Izen ofizialaRīga
Jatorrizko izenaRīga
Posta kodeaLV-1000
Geografia
Koordenatuak56°56′51″N24°06′25″E / 56.9475°N 24.1069°E /56.9475; 24.1069
Map
Azalera307,17 km²
Altitudea8
MugakideakJūrmala,Mārupe Municipality(en)Itzuli,Olaine udalerria,Ķekava udalerria,Salaspils udalerria,Ropaži Municipality(en)Itzuli,Ādaži udalerria,Garkalne udalerria,Carnikava udalerria,Babīte udalerria,Mārupe udalerria,Ķekava udalerria etaStopiņi udalerria
Demografia
Biztanleria595.053(2025ekourtarrilaren 1a)
Dentsitatea1.957 bizt/km²
Herritarrarigatar[1]
Informazio gehigarria
Sorrera1201
Telefono aurrizkia66-67
Ordu eremuaEkialdeko Europako Udako Ordutegia etaEkialdeko Europako Ordua
Hiri senidetuakKiev,Vilnius,Tbilisi,Taipei,Calais,Aalborg,Almaty,Astana,Bremen,Cairns,Tallinn,Tartu Hiria,Florentzia,Slough,Alacant,Amsterdam,Dunkerque,Bordele,Kobe,Mosku,Dallas,Minsk,Pekin,Rostock,San Petersburgo,Santiago,Stockholm udalerria,Suzhou,Varsovia,Guam,Paita(en)Itzuli,Pori,Norrköping udalerria,Kaunas,Erevan etaHagåtña
MatrikulaLV
Hizkuntza ofizialaletoniera
http://www.riga.lvtr/ www.riga.lv

Riga[1] (letonieraz,Rīga,riːɡa ahoskatua)Letoniako hiriburua eta hiri nagusia da. Bertako gune historikoaGizateriaren Ondare izendatu zuenUNESCOk,Europakomodernismo eraikinen sorta handiena baitauka.2010ean 709.145 biztanle zituen.

Inguru naturala eta klima

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Riga hiria izen bereko golkoan kokatua dago, Daugava ibaia itsasoratzen den tokian.Itsaso Baltikoan portu garrantzitsua da. Hiru herrialde baltiarretako hiririk populatuena da Riga.

Letoniak itsas klima dauka, udak freskoak izaten dira eta neguak hotzak izaten dira, betiere itsasoaren hurbiltasunak eskaintzen duen tenperaturen moderazioarekin.

   Datu klimatikoak (Riga)    
 Hila  Urt  Ots  Mar  Api  Mai  Eka  Uzt  Abu  Ira  Urr  Aza  Abe  Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)-2.3-1.72.79.816.220.121.721.016.310.43.90.39.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)-7.8-7.6-4.71.05.910.012.311.88.04.0-0.5-4.42.3
Pilatutakoprezipitazioa (mm)342728414463857375605746633
Eguzki orduak45.559.0131.1234.4271.7288.3306.8243.3177.397.232.723.51910.8
Iturria (1): World Weather Information Service[2]
Iturria (2): Latvijas vides, ģeoloģijas un meteoroloģijas centrs (eguzki orduak 2004.-2010.)[3]

Auzoak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Riga sei gune administratibotan banaturik dago. Dena den, bertako biztanleek hiria auzotan banatzen dute "mikro eskualde" izenarekin ere deituak. Auzoak honakoak dira:

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Riga, antzinako herrilivoniarra bizi zen gunean ezartzen da, Daugava eta Ridzene ibaiak batzen diren tokian. Ridzene ibaiari Riga ibaia deitzen zitzaion antzina. Ibaiaren puntu batean, gaur egun ez den portu natural bat zegoen bertan, Rigako lakua izenez ezagutzen zena. Riga hiriaren izena, antzinako laku honetatik datorrela uste dute adituek.

Hiriaren fundazio ofizialtzat 1201eko abuztuaren 18ko data gordetzen da, nonAlbrecht von Buxthoeven apezpiku alemaniarrak bedeinkatu zuen hiriaren sorrera. ApezpikuaBremendik etorri zenLivonia ebanjelizatzera eta germanizatzera,Iparraldeko Gurutzaden kontestuan. Zaldun germaniarren aristokraziak, Livoniako Ordena izena harturik, gaur egungo Letoniari dagokion lurralde osoa Rigatik kontrolatu zuen hurrengo mendeetan.

Alemanen indarra ahuldutakoan, hiriaSuediarena izan zen 1621etik 1710era, eta geroErrusiak konkistatu zuen gerra latz baten ondoren.

Independentziaren bi tarteak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Rigak inperio errusiarrarentzat izan zuen garrantzia haziz joan zen denborarekin, Errusiako portu nagusietako bat bilakatuz. Barne migrazio handien garai honetan, alemaniarrak gutxiengo bilakatu ziren errusiar eta letoniarren aurrean, baina posizio sozial eta politiko prestigiotsuenak mantentzea lortu zuten hirian. Izatez, 1867an Rigako biztanleen % 42,9 alemanak ziren eta hiriko administrazioaren hizkuntza ofiziala alemana izan zen 1891 arte, non Errusiak Baltikoko lurralde guztietan Errusifikazio prozesua indartu zuen. Errusiako inperioa erortzean, 1918an, bihurtu zenletoniera azkenik hizkuntza ofiziala, Letoniako independentziaren ondoren.

Riga Letoniako errepublika independentearen hiriburu bihurtu zen, eta haren zoriak jarraitu zuen (1940anSobietar okupazioa, 1941etik 1944raAlemania naziren okupazioa eta gerra suntsitzea, 1944an sobietarrek berriro okupatua).

Bigarren Mundu Gerraren garaian 30.000 pertsona baino gehiagoko hirikojudu populazio osoa Rigakoghettoan giltzapetu zuten eta 1941ean geheinak erahil zituzten hiritik gertuko Rumbula basoan egindako sarraskietan. Ondoren, ghettoa Alemaniako, Austriako eta Bohemiako 16.000 judu ingururekin birpopulatu zuten, hauek ere 1943an zehar sarraskituak izan ziren.

Bigarren Mundu Gerraren ostean, Rigak SESBren parte jarraitu zuen, 1991nindependentzia berreskuratu zuen Letoniako estatu berriaren hiriburu gisa.

Europako Kultura Hiriburu

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

2014anEuropako kultura-hiriburua izan zen, 200 ekintza baino gehiago prestatu zituzten sei arlotan banatuta: zinema, antzerkia, musika, literatura, artea eta ingurumena. %15 eta %20 inguru igo zen turismoa. 24 milioi euroko aurrekontua izan zuen[4].

Iruditegia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Rigaren ikuspegia, San Petri elizatik ikusia
Rigaren ikuspegia, San Petri elizatik ikusia
  • Buru beltzen etxea.
    Buru beltzen etxea.
  • Sutautsaren dorrea, egun Gerraren Museoa.
    Sutautsaren dorrea, egun Gerraren Museoa.
  • Ekitaldi sozialista sobietarra 1988an, halako erakustaldietan azkenengoetakoa.
    Ekitaldi sozialista sobietarra 1988an, halako erakustaldietan azkenengoetakoa.
  • Rigako etxe klasiko tipikoak.
    Rigako etxe klasiko tipikoak.
  • Hiriko gaztelua.
    Hiriko gaztelua.


Demografia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Biztanleriaren bilakaera
UrteaBiztanleria

176719.500
180029.500
184060.000
1867102.600
1881169.300
1897282.200
1913517.500
1920185.100
1930377.900
1940353.800
1945228.200
1955566.900
1970731.800
1979835.500
1990909.135
2005731.762
2010709.145

Rigak 709.145 biztanle zeuzkan2010ean. Historian zehar biztanleriak hainbat aldaketa izan ditu, betiere goranzko joeran. Dena den,Lehen Mundu Gerraren ostean jaitsiera handia izan zuen, gerrateak eragindako hildako eta bizimoduaren okertzeagatik.Bigarren Mundu Gerraren ostean ere biztanleria asko jaitsi zen, egin ziren deportazio masiboek eraginda.

Gaur egun Rigako biztanleria beherantz doa poliki-poliki,Europa ekialdeko beste hainbat hiri eta herrialdetan bezala. Biztanle gehien1990ean izan zuen, orduan Rigak 900.000 laguneko biztanleria baitzuen.Europar Batasuneko beste herrialde batzuetara emigrazioa handia dago. Horrez gain, jaiotze tasaren beherakada handia dela eta, biztanleria gero eta zaharragoa da.

Rigatar ezagunak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Herri eta hiri senidetuak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Riga ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. abEuskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak..
  2. World Weather Information Service. Weather Information for Riga..
  3. Latvijas vides, ģeoloģijas un meteoroloģijas centrs. Meteoroloģisko un hidroloģisko novērojumu dati..
  4. Saioa Alkaiza Guallar,«Turisten neurriko kultura»,Berria, 2015-0108
  5. (Danieraz) Aalborg Kommune - Venskabsbyer. (kontsulta data: 2018-08-18).
  6. abcdefghijklmnopqrstuvwxyzaaabacadae (Ingelesez) Städtebund Die Hanse. (kontsulta data: 2018-08-18).
  7. (Ingelesez) Europeprize. (kontsulta data: 2018-08-18).
  8. abcdefghijklmnopqrstuvwxyzaaabac (Ingelesez) Municipal Portal of Riga. (kontsulta data: 2018-08-16).[Betiko hautsitako esteka]
  9. Pekineko Udala. Sister Cities..[Betiko hautsitako esteka]
  10. (Frantsesez) Bordeaux. (kontsulta data: 2018-08-18).
  11. (Alemanez) Das Rathaus Bremen. (kontsulta data: 2018-08-18).
  12. ab (Ingelesez) Dallas Economic Development - Riga. (kontsulta data: 2018-08-19).
  13. (Ingelesez) Yerevan Municipality Official Website. (kontsulta data: 2018-08-24).
  14. (Japonieraz)© 2007–2009Kobeko Udala..
  15. (Ingelesez) Kobe Trade Information Office. (kontsulta data: 2018-08-20).
  16. (Ingelesez) City of Providence. (kontsulta data: 2018-08-24).
  17. San Petersburgoko Udala. Saint Petersburg in figures – International and Interregional Ties..
  18. (Ingelesez) Official Portal of the City Government. (kontsulta data: 2018-08-24).
  19. (Ingelesez) Taipei City Council. (kontsulta data: 2018-07-29).
  20. (Polonieraz) Warszawa. (kontsulta data: 2018-08-24).

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola

Hiri errepublikanoak
Udalerriak
Europako kultura-hiriburuak

1985 Atenas  • 1986 Florentzia  • 1987 Amsterdam  • 1988 Mendebaldeko Berlin  • 1989 Paris  • 1990 Glasgow  • 1991 Dublin  • 1992 Madril  • 1993 Anberes  • 1994 Lisboa  • 1995 Luxenburgo hiria  • 1996 Kopenhage  • 1997 Tesalonika  • 1998 Stockholm  • 1999 Weimar  • 2000 Reykjavik  • Bergen  • Helsinki  • Brusela  • Praga  • Krakovia  • Santiago de Compostela  • Avignon  • Bolonia  • 2001 Rotterdam  • Porto  • 2002 Brujas  • Salamanca  • 2003 Graz  • 2004 Genova  • Lille  • 2005 Cork  • 2006 Patras  • 2007 Luxenburgo hiria etaEskualde Handia  • Sibiu  • 2008 Liverpool  • Stavanger  • 2009 Linz  • Vilnius  • 2010 Essen  • Istanbul  • Pécs  • 2011 Turku  • Tallinn  • 2012 Maribor  • Guimarães  • 2013 Košice  • Marseilla  • 2014 Umeå  • Riga  • 2015 Mons  • Plzeň/Pilsen  • 2016 Donostia  • Wrocław  • 2017 Aarhus  • Pafos  • 2018 Leeuwarden  • Valletta  • 2019 Matera  • Plovdiv2020-2021eko apirila Rijeka  • Galway  • 2022 Kaunas  • Esch-sur-Alzette  • Novi Sad  • 2023 Veszprém  • Timișoara  • Eleusis  • 2024 Tartu  • Bad Ischl  • Bodø2025 Chemnitz

RigakoAlde Zaharra  • Struveren arku geodesikoa(beste bederatzi herrialdeekin batera)
Letonia
Hansako Ligaren kideak zirkuluaren arabera
Hiri nagusiakmaiuskula txikitan.
Germaniako Erromatar Inperio Santuko Hiri Inperial Askeakletra etzanean.
Wendotar
Lübeck
Hansako Ligaren merkataritza-ibilbide nagusiak
Saxoi
Brunswick
Magdeburg
Berlin  • Bremen  • Erfurt  • Frankfurt Oder  • Goslar  • Mühlhausen  • Nordhausen
Baltikokoa
Danzig
(Gdańsk)
Westfaliar
Kolonia1
Dortmund1
Deventer  • Groningen  • Kampen  • Münster  • Osnabrück  • Soest

Kontore
Nagusia
Bryggen(Bergen)  • Hanzekantoor (Brujas  • Anberes2)  • Steelyard(Londres)  • Peterhof(Novgorod)
Bigarren mailakoa
Bishop's Lynn  • Falsterbo  • Ipswich  • Kaunas  • Malmö  • Polotsk  • Pskov
Beste hiriak
Bristol  • Boston  • Damme  • Leith  • Herford  • Hull  • Newcastle  • Stargard  • Yarmouth  • York
1Kolonia etaDortmund westfaliar zirkuluaren hiriburuak izan ziren, garaiaren arabera.
2Anberes nagusi bilakatu zen, behinBrujas,Zwingo ubidea zela eta, helezin bilakatu zenean.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Riga&oldid=10297290"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp