Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Otsalizar

Wikipedia, Entziklopedia askea
Otsalizar
Iraute egoera

Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaRosales
FamiliaRosaceae
GeneroaSorbus
EspezieaSorbus aucuparia
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuakRowan berry(en)Itzuli

Otsalizarra (Sorbus aucuparia L.)errosazeoen familiako etaSorbusgenerokozuhaitzhosto-erorkorra da. Hosto inparipinatu txandakatuak ditu, eta bukaerakokorinbotan elkartuta daudenlore zuriak. Fruitua pomo-motakoa eta laranja-kolorekoa da. 5-15 metro artean neurtzen du.

Erabilera ugari eman zaizkio zuhaitz honi: bere fruituak, esaterako,txoriak ehizatzeko erabili izan dira, eta, hortikaucuparia izena (aucupor: txoriak ehizatu); apaingarritzat ere landatu izan da bere edertasunagatik. IaEuropa osoan hedatuta dago, eta baita Asia iparraldean ere.Euskal Herrian, eragin atlantikoko gunean dago, eta, hegoalderantz joan ahala urrituz doa, klima mediterraneo nabarmeneko gunetan desagertu arte.

Ezaugarriak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

15 m-ra iritsi daiteke baina normalean 10 m azpitik izaten ditu. Enborra azal leunekoa du, adinarekin pitzatu egiten dena eta grisa, eta,adakera nahiko oboidea du. Adar gazteak iletsuak etalentizela ugaridunak. Begiak ilaundunak dira, eta, apur bat likatsuak edo ez likatsuak.

Hostoak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Konposatuak, inparipinatuak eta 5 - 8foliolo-paredunak. Folioloak dira luzangak, ertzean zerratuak, gainaldean berde mateak eta azpialdean argiagoak.

Loreak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Otsalizarraren loreak eta hostoak

Muturreko korinbotan kokatuta, oso usaintsuak, petalo zurikoak, eta 3 - 4 estilo tentedunak. Errezeptakulua ilupaduna da, kaliza 5sepaloz osatua etakorola 5petaloz osatua.

Fruituak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Otsalizarraren fruituak

Baia itxurako pomoa da, azal gorri leunduan eta zapore mikatzekoa. 4 - 8 mm artekoa izaten da.

Banaketa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Europa ia osoan -oso hegoaldean kenduta- etaAsia iparraldean eta mendebaldean banatuta dago, zenbait subespezietan dibertsifikatuta. Bere banaketaren hegoaldeko mugan altitude handietara mugatuta dago.Euskal Herrian eragin atlantikoko aldean dago, hegoalderantz urrituz doa,klima nabarmen mediterraneoko gunetan desagertu arte.

Ekologia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Pagadi,harizti,urkidi eta beste hainbat hosto-erorkorren basotan, bakarka edo talde txikitan; edo baita klima hezeko harkaiztietara igota ere. Lurzorusilizeotan hobeto hazten da eta 600 - 2.300 m arteko altitudetan dago.

Fenologia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Maiatzetik ekainera loratzen da eta, fruituak iraila eta urrian heltzen dira.

Erabilera

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Apaingarritzat landatu izan da.

Bere fruituak txoriak ehizatzeko erabili izan dira, eta, baitamarmeladak etapattarrak egiteko ere.

Zura, bere gogortasunagatik,marruskadura handia jasan behar duten atalak egiteko erabili da.

Azalak eta hostoek tanino ugari dituzte eta,larruak ontzeko erabili izan dira.

Azalaastringentea da eta,diarreak etabaginako infekzioak tratatzeko erabiltzen da. Haziekglukosidozianogenikoak dituzte eta urarekin kontaktuanazido prusikoa sortzen dute, oso toxikoa; dosi txikitanarnas aparatuaren estimulazioa eragiten du, baina, dosiz pasaz gero, arnasketa eragotzi eta heriotza eragin dezake. Fruituadiuretikoa, libragarria eta emenagogoa (emakumeenhilerokoa errazten du) da eta,infusiotan hartzen dira hileroko mingarrientzat,hotzeriarentzat eta giltzurrunetako gaitzentzat.

Espezieen arteko elkarrekintzak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Fruituek zuhaitzean irauten dute neguaren zati handi batean, multzo ikusgarrietan, eta, hegazti fruitujaleen neguko elikadurarako oso espezie garrantzitsua da.

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Otsalizar&oldid=9938481"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp