| New Yorkeko maratoia New York City Marathon | |
|---|---|
| Sorrera | 1970 (gizonezkoak) 1971 (emakumezkoak) |
| Tokia |  New York (AEB) |
| Modalitatea | maratoia |
| Distantzia | 42,195 km |
| Garaipen gehien | Gizonezkoak:Bill Rodgers (4) Emakumezkoak:  Grete Waitz (9) |
| Errekorrak | Gizonezkoak (2023): 2:04:58  Tamirat TolaEmakumezkoak (2025): 2:19:51  Hellen Obiri |
| Txapeldunak | Gizonezkoak (2025):Benson Kipruto Emakumezkoak (2025): Hellen Obiri |
| Webgunea | www.ingnycmarathon.org |
New Yorkeko maratoia (ingelesez:New York City Marathon) 42,195 kilometrokomaratoi bat da, urtero1970etikNew York hirian ospatzen dena.World Marathon Majorseko kide da, munduko sei maratoirik garrantzitsuenak biltzen dituena.
Lehen maratoia New Yorken ospatu zen 1970ean. Orduan, 127 partehartzaileek zenbait itzuli eman zituztenCentral ParkekoPark Driven inguruan. Soilik ehun bat ikuslek ikusi zuten proba garai hartan,Gary Muhrcke estatubatuarrak irabazi zuena 2 ordu 31 minutu eta 38 segundoko denbora eginez. Lehen edizio honetan, soilik 55 partehartzailek amaitu zuten proba. Maratoiak asko eboluzionatu du garai hartatik.
Geroz eta gehiago ziren partehartzaile kopurua hartu ahal izateko, 1976anFred Lebowk, lasterketaren sortzaileetako bat izan zena, ibilbidea berdiseinatzea erabaki zuen New York hiria osatzen duten bost boroughak zeharkatzeko. Maratoiak ospea lortu zuen 2 urte beranduagoGrete Waitz norvegiarrak probako munduko errekorra gainditu zuenean ibilbidea 2 ordu 32 minutu eta 30 segundotan eginez. Neska norvegiar honek beste 9 alditan ere irabaziko zuen proba, guztiak jarraian, guztira 11 aldiz parte hartuz. Orain arte, ez da proba hau 10 aldiz irabazi duen beste inor egon.
2000an ofizialki sortu zengurpildun aulkietan doazen partehartzaileentzat. 2002ko edizioan emakumezko lasterkari profesionalek gainontzeko partehartzaileek baino 35 minutu lehenago hasi zuten proba.
1970ean sortu zenetik 41 urte pasa ondoren, New Yorkeko maratoia nazioarteko erreferente bat da, partehartzaile gehien dituen lasterketa ez den arren. Arlo honetan Londresko maratoia dago buruan, New Yorkekoak 25.000 eta 30.000 partehartzaile artean dituelarik.
2012ko ekitaldia ez zen jokatuSandy urakanaren erruz[1] eta 2020anCOVID-19 pandemiaren eraginez[2].
Urtero, gutxi gora-behera 2 milioi ikuslek zuzenean animatzen dituzten korrikalariak New Yorkeko ibilbidean zehar. Maratoia zuzenean ematen daNBC telebista katetik, eta, gutxi gora-behera, 315 milioi ikusle izan ditu.
2025eko ekitaldia berezia izan zen. Gizonezkoetan sprinta ikusi zen eta lasterkari biak segundo berean iritsi ziren, 16 ehunenekoren tartea izan zen. EmakumezkoetanHellen Obiri kenyarrak 22 urte zirauen errekorra hautsi eta berria ezarri zuen.[3]
LasterketaStaten Islanden hasten da, etaVerrazano-Narrows zubia zeharkatzen du, trafikoarentzat ixten den maratoiak irauten duen bitartean. Lasterketako lehen minutuetan zehar, zubiak korrikalariz gainezka egiten du, maratoi honen ikurrik adierazgarriena bihurtu dena.
IbilbideaBrooklynetik igarotzen da, eta jarraianQueensetik. Korrikalariek, orduan,East River ibaia zeharkatzen duteQueensboro ZubitikManhattan uhartera iristeko. Ibilbideak, orduan, iparralderantz hartzen duLehen Etorbidetik eta laburki igarotzen daBronxetik ManhattaneraBosgarren Etorbidetik itzuli baino lehen, eta, azkenikCentral Parken amaituz.
| Urtea | Gizonezko irabazlea | Denbora | Emakumezko irabazlea | Denbora |
|---|---|---|---|---|
| 1970 | Gary Muhrcke | 2:31:38 | ||
| 1971 | Norman Higgins | 2:22:54 | Beth Bonner | 2:55:22 |
| 1972 | Sheldon Karlin | 2:27:52 | Nina Kuscsik | 3:08:41 |
| 1973 | Tom Fleming | 2:21:54 | Nina Kuscsik | 2:57:07 |
| 1974 | Norbert Sander | 2:26:30 | Kathrine Switzer | 3:07:29 |
| 1975 | Tom Fleming | 2:19:27 | Kim Merritt | 2:46:14 |
| 1976 | Bill Rodgers | 2:10:10 | Miki Gorman | 2:39:10 |
| 1977 | Bill Rodgers | 2:11:28 | Miki Gorman | 2:43:10 |
| 1978 | Bill Rodgers | 2:12:12 | Grete Waitz | 2:32:30 |
| 1979 | Bill Rodgers | 2:11:42 | Grete Waitz | 2:27:33 |
| 1980 | Alberto Salazar | 2:09:41 | Grete Waitz | 2:25:42 |
| 1981 | Alberto Salazar | 2:08:13 |  Allison Roe | 2:25:29 |
| 1982 | Alberto Salazar | 2:09:29 | Grete Waitz | 2:27:14 |
| 1983 | Rod Dixon | 2:08:59 | Grete Waitz | 2:27:00 |
| 1984 |  Orlando Pizzolato | 2:14:53 | Grete Waitz | 2:29:30 |
| 1985 | Orlando Pizzolato | 2:11:34 | Grete Waitz | 2:28:34 |
| 1986 | Gianni Poli | 2:11:06 | Grete Waitz | 2:28:06 |
| 1987 | Ibrahim Hussein | 2:11:01 |  Priscilla Welch | 2:30:17 |
| 1988 | Steve Jones | 2:08:20 | Grete Waitz | 2:28:07 |
| 1989 |  Juma Ikangaa | 2:08:01 | Ingrid Kristiansen | 2:25:30 |
| 1990 | Douglas Wakiihuri | 2:12:39 |  Wanda Panfil | 2:30:45 |
| 1991 | Salvador Garcia | 2:09:28 | Liz McColgan | 2:27:32 |
| 1992 |  Willie Mtolo | 2:09:29 |  Lisa Ondieki | 2:24:40 |
| 1993 | Andrés Espinosa | 2:10:04 |  Uta Pippig | 2:26:24 |
| 1994 | German Silva | 2:11:21 | Tegla Loroupe | 2:27:37 |
| 1995 | German Silva | 2:11:00 | Tegla Loroupe | 2:28:06 |
| 1996 | Giacomo Leone | 2:09:54 |  Anuta Catuna | 2:28:18 |
| 1997 | John Kagwe | 2:08:12 |  Franziska Rochat-Moser | 2:28:43 |
| 1998 | John Kagwe | 2:08:45 | Franca Fiacconi | 2:25:17 |
| 1999 | Joseph Chebet | 2:09:14 | Adriana Fernandez | 2:25:06 |
| 2000 |  Abdelkhader El Mouaziz | 2:10:09 |  Ludmila Petrova | 2:25:45 |
| 2001 | Tesfaye Jifar | 2:07:43 | Margaret Okayo | 2:24:21 |
| 2002 | Rodgers Rop | 2:08:07 | Joyce Chepchumba | 2:25:56 |
| 2003 | Martin Lel | 2:10:30 | Margaret Okayo | 2:22:31(R) |
| 2004 | Hendrik Ramaal | 2:09:28 | Paula Radcliffe | 2:23:10 |
| 2005 | Paul Tergat | 2:09:30 |  Jelena Prokopcuka | 2:24:42 |
| 2006 |  Marilson Gomes dos Santos | 2:09:58 | Jelena Prokopcuka | 2:25:05 |
| 2007 | Martin Lel | 2:09:04 | Paula Radcliffe | 2:23:08 |
| 2008 | Marilson Gomes dos Santos | 2:08:43 | Paula Radcliffe | 2:23:56 |
| 2009 | Meb Keflezighi | 2:09:15 | Derartu Tulu | 2:28:52 |
| 2010 | Gebre Gebremariam | 2:31:38 | Edna Kiplagat | 2:28:20 |
| 2011 | Geoffrey Mutai | 2:05:06 | Firehiwot Dado | 2:23:15 |
| 2012 | Ez zen jokatu¹ | |||
| 2013 | Geoffrey Mutai | 2:08:24 | Priscah Jeptoo | 2:25:07 |
| 2014 | Wilson Kipsang | 2:10:59 | Mary Keitany | 2:25:07 |
| 2015 | Stanley Biwott | 2:10:34 | Mary Keitany | 2:24:25 |
| 2016 |  Ghirmay Ghebreslassie | 2:07:51 | Mary Keitany | 2:24:26 |
| 2017 | Geoffrey Kamworor | 2:10:53 | Shalane Flanagan | 2:26:53 |
| 2018 | Lelisa Desisa | 2:05:59 | Mary Keitany | 2:22:48 |
| 2019 | Geoffrey Kamworor | 2:08:13 | Joyciline Jepkosgei | 2:22:38 |
| 2020 | Ez zen jokatu² | |||
| 2021[4] | Albert Korir | 2:08:22 | Peres Jepchirchir | 2:22:39 |
| 2022[5] | Evans Chebet | 2:08:41 | Sharon Lokedi | 2:23:23 |
| 2023[6] | Tamirat Tola | 2:04:58(R) | Hellen Obiri | 2:27:23 |
| 2024[7] |  Abdi Nageeye | 2:07:39 | Sheila Chepkirui | 2:24:35 |
| 2025[3] | Benson Kipruto | 2:08:09 | Hellen Obiri | 2:19:51(R) |
| Urtea | Gizonezko irabazlea | Denbora | Emakumezko irabazlea | Denbora |
|---|---|---|---|---|
| 2000 |  Kamel Ayari | 1:53:50 |  Anh Nguyen Thi Xuan | 2:46:47 |
| 2001 | Saúl Mendoza | 1:39:29 | Francesca Porcellato | 2:08:51 |
| 2002 | Krige Schabort | 1:38:27 | Cheri Blauwet | 2:14:39 |
| 2003 | Krige Schabort | 1:32:19 | Cheri Blauwet | 1:59:30 |
| 2004 | Saúl Mendoza | 1:33:16 | Edith Hunkeler | 1:53:27 |
| 2005 | Ernst van Dyk | 1:31:11 | Edith Hunkeler | 1:54:52 |
| 2006 | Kurt Fearnley | 1:29:22 | Amanda McGrory | 1:54:19 |
| 2007 | Kurt Fearnley | 1:33:58 | Edith Hunkeler | 1:52:38 |
| 2008 | Kurt Fearnley | 1:44:51 | Edith Hunkeler | 2:06:42 |
| 2009 | Kurt Fearnley | 1:35:58 | Edith Hunkeler | 1:58:15 |
| 2010 | David Weir | 1:37:29 | Tatyana McFadden | 2:02:22 |
| 2011 |  Masazumi Soejima | 1:31:41 | Amanda McGrory | 1:50:25 |
| 2012 | Ez zen jokatu¹ | |||
| 2013 | Marcel Hug | 1:40:14 | Tatyana McFadden | 1:59:13 |
| 2014 | Kurt Fearnley | 1:30:55 | Tatyana McFadden | 1:42:16 |
| 2015 | Ernst van Dyk | 1:30:54 | Tatyana McFadden | 1:43:04 |
| 2016 | Marcel Hug | 1:35:44 | Tatyana McFadden | 1:47:43 |
| 2017 | Marcel Hug | 1:37.17 | Manuela Schar | 1:48:09 |
| 2018 | Daniel Romanchuk | 1:36.21 | Manuela Schar | 1:50:27 |
| 2019 | Daniel Romanchuk | 1:37.24 | Manuela Schar | 1:44:20 |
| 2020 | Ez zen jokatu² | |||
| 2021 | Marcel Hug | 1:31:24 | Madison de Rozario | 1:51:01 |
| 2022 | Marcel Hug | 1:25:26 | Susannah Scaroni | 1:42:43 |
| 2023 | Marcel Hug | 1:25:29 | Catherine Debrunner | 1:39:32 |
| 2024 | Daniel Romanchuk | 1:36.31 | Susannah Scaroni | 1:48:05 |
| 2025[8] | Marcel Hug | 1:30.16 | Susannah Scaroni | 1:42:10 |
| Lasterkaria | Garaipenak | Urteak |
|---|---|---|
| Bill Rodgers | 4 | 1976, 1977, 1978, 1979 |
| Alberto Salazar | 3 | 1980, 1981, 1982 |
| Tom Fleming | 2 | 1973, 1975 |
| Orlando Pizzolato | 2 | 1984, 1985 |
| Germán Silva | 2 | 1994, 1995 |
| John Kagwe | 2 | 1997, 1998 |
| Martin Lel | 2 | 2003, 2007 |
| Marílson Gomes dos Santos | 2 | 2006, 2008 |
| Geoffrey Mutai | 2 | 2011, 2013 |
| Geoffrey Kamworor | 2 | 2017, 2019 |
| Lasterkaria | Garaipenak | Urteak |
|---|---|---|
| Grete Waitz | 9 | 1978, 1979, 1980, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1988 |
| Mary Keitany | 4 | 2014, 2015, 2016, 2018 |
| Paula Radcliffe | 3 | 2004, 2007, 2008 |
| Nina Kuscsik | 2 | 1972, 1973 |
| Miki Gorman | 2 | 1976, 1977 |
| Tegla Loroupe | 2 | 1994, 1995 |
| Margaret Okayo | 2 | 2001, 2003 |
| Hellen Obiri | 2 | 2023, 2025 |
| Lasterkaria | Garaipenak | Urteak |
|---|---|---|
| Marcel Hug | 7 | 2013, 2016, 2017, 2021, 2022, 2023, 2025 |
| Kurt Fearnley | 5 | 2006, 2007, 2008, 2009, 2014 |
| Daniel Romanchuk | 3 | 2018, 2019, 2024 |
| Krige Schabort | 2 | 2002, 2003 |
| Saúl Mendoza | 2 | 2001, 2004 |
| Ernst van Dyk | 2 | 2005, 2015 |
| Lasterkaria | Garaipenak | Urteak |
|---|---|---|
| Edith Hunkeler | 5 | 2004, 2005, 2007, 2008, 2009 |
| Tatyana McFadden | 5 | 2010, 2013, 2014, 2015, 2016 |
| Amanda McGrory | 3 | 2006, 2011, 2017 |
| Manuela Schar | 3 | 2017, 2018, 2019 |
| Susannah Scaroni | 3 | 2022, 2024, 2025 |
| Cheri Blauwet | 2 | 2002, 2003 |
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak:Q752138
Multimedia:New York City Marathon /Q752138