Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Man

Wikipedia, Entziklopedia askea
Man
Ellan Vannin
Isle of Man
Ereserkia:O Land of Our Birth
Goiburua:Oh Land of Our Birth

Man uharteko bandera

coat of arms of the Isle of Man(en)Itzuli
Uk map isle of man.png
Geografia
HiriburuaDouglas
54°9′0″N 4°28′39″W
Azalera572
Punturik altuenaSnaefell(en)Itzuli
KontinenteaEuropa
Administrazioa
Gobernu-sistemaKoroaren menpeko lurraldea
Man uharteko jaunaCharles III.a
Man Uharteko MinistroburuaHoward Quayle(en)Itzuli
LegebiltzarraTynwald
Harreman diplomatikoakIkusi mapa Wikidatan
Zeren kide
Demografia
Biztanleria83.314
Dentsitatea145,65 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak
Erabilitako hizkuntzak
Emankortasun-tasa1,65(2002)
Bizi-itxaropena77,96585(2002)
Ekonomia
Historia
Sorrera data:1765ekomaiatzaren 10a
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia+44
ISO 3166-1 alpha-2IM
ISO 3166-1 alpha-3IMN
Ordu eremua
Elektrizitatea230 V. 50 Hz.BS 1363(en)Itzuli
Internet domeinua.im
gov.im
Artikulu hau Irlandako itsasoko uharteari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Man (argipena)».

Man[1] (ingelesez:Isle of Man,ˈmæn ahoskatua;manxeraz:Ellan Vannin,ˈɛlʲən ˈvanɪn ahoskatua) Irlandako itsasoko uharte txiki bat da,Irlandarekin etaBritainia Handiarekin bateraBritainiar uharteak osatzen dituena.

Ez daErresuma Batuko lurraldea;Britainia Handiko Koroaren dependentzia (Crown Dependency) bat da. Beraz, Erresuma Batuko gobernua arduratzen da uhartearen defentsa militarraz eta nazioarteko harremanez, baina Man uhartea nazioarteko entitate bereizia da.

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Man uhartea Irlandako Itsasoan kokatzen da, eta Goi Erdi Arotik Irlandako eta Eskoziako lurraldeetako gertakarien eraginpean izan da. VIII. mendean, norvegiarrek (bikingoek) Hebrida uharteetan sortutako Uharteetako Erresumako lurralde hegoaldekoena izan zen. XII. mendean, Somerled jaun norvegiar-gaelikoakMan uharteraino hedatu zuen bere agintea eta, 1266tik aurrera, Eskoziaren baitan kokatuta,Uharteetako Jaurerriko zati izan zen. 1313an, berriz,Robert I.a Bruce erregeak uhartea mendean hartu zuen.

1880koabenduaren 21ean uhartean emakumeentzako sufragio eskubidea onartu zuten; hori onartu zuen mundu osoko lehen lekua da.

1975ean,manxeraren azken hiztuntzat jo ohi denNed Maddrell hiltzean, hizkuntza hori hildako hizkuntza bilakatu zen ofizialki.

Gobernua

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Man uharteko tokiko gobernuak eta sheadingak.

Erresuma Batuko gobernuaren ardura da uhartea babestea eta, azken finean, gobernu ona bermatzea eta nazioarteko foroetan uhartea ordezkatzea. Bestalde, uharteko parlamentuak eta gobernuak barne-arazo guztietarako eskumenak ditu.

Tokiko gobernua

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Man uharteko tokiko gobernuak antzinako barrutien oinarria hartu du. Bi aginpide mota daude. Alde batetik,Douglaseko udalerriaren udalbatza dago. BestetikCastletown,Peel etaRamsey hirien, Michael,Laxey,Onchan,Port St Mary etaPort Erin herrien eta beste 15 barrutien (lehen aipatutako hiriak eta herriak ez dituzten) batzordeak daude.

Klima

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
   Datu klimatikoak (Ronaldsway)    
 Hila  Urt  Ots  Mar  Api  Mai  Eka  Uzt  Abu  Ira  Urr  Aza  Abe  Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)8.27.99.211.114.116.318.118.116.313.610.98.912.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)3.93.44.45.47.710.212.212.411.18.96.34.57.6
Pilatutakoprezipitazioa (mm)82.657.565.555.750.958.156.265.375.3102.5103.191.8864.4
Euri egunak (≥ 1.0 mm)14.010.611.89.99.79.89.010.811.114.115.213.9140.1
Eguzki orduak54.177.9115.9171.2227.6203.4197.4184.9138.9103.663.546.01584.6
Iturria:Met Office[2]


Kultura

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Hizkuntzak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Man uhartean tradizionalkimanxera mintzatu da, baina jatorrizko azken hiztuna1974ean hil zen, eta gaur eguningelesa da nagusi (nahiz eta manxera berriz indartzeko saiakerak egiten ari diren).

Manxar ospetsuak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. 159. araua. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-10-12).
  2. Met Office. Ronaldsway 1981–2010 averages. in: Station, District and Regional Averages 1981–2010..

Ikus, gainera

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola


Man Uharteko Koroaren Dependentzia
Hiriak
Castletown ·Douglas(hiriburua) ·Peel ·Ramsey
Flag of the Isle of Man
Herriak
Sheadings
Barrutiak
Zelta nazioak

Irlanda · Eskozia · Gales · Bretainia · Kornualles · Man

    • Irlandaren 3/4ak barne hartzen dituenIrlandako Errepublika estatua badago, baina ez du herrialde edo uhartea osoa barne hartzen.
Britainiar uharteak
Itsasoaz haraindiko lurraldeak
Koroaren dependentziak
Base burujabeak
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Man&oldid=9991577"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp