Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Lviv

Koordenatuak:49°50′33″N24°01′56″E / 49.8425°N 24.0322°E /49.8425; 24.0322
Wikipedia, Entziklopedia askea
Lviv
Львів
Ukrainako hiria
Administrazioa
Estatu burujabe Ukraina
Oblast Lviveko oblasta
Raion of UkraineLviv Raion
HromadaLviv urban hromada
AlkateaAndriy Sadovyi(en)Itzuli
Izen ofizialaЛьвів
Lwów
Lviv
Lemberg
Lwów
Lwów
Лемберг
Lemberg
Lwów
L' vov
Jatorrizko izenaЛьвів
Posta kodea79000–79490
Geografia
Koordenatuak49°50′33″N24°01′56″E / 49.8425°N 24.0322°E /49.8425; 24.0322
Map
Azalera182 km²
Altuera296 m
MugakideakLviv Raion(en)Itzuli
Demografia
Biztanleria717.273(2022kourtarrilaren 1a)
−7.041 (2020)
Dentsitatea3.941 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1256(egutegi gregorianoa)
Telefono aurrizkia322
Ordu eremuaUTC+02:00 etaUTC+03:00
Hiri senidetuakVilnius,Łódź,Wrocław,Friburgo,Kutaisi,Winnipeg,Krakovia,Lublin,Przemyśl,Rzeszów,Budapest,Rochdale,Tbilisi,Samarkanda,Banja Luka,Corning,Novi Sad,Whitstable,Varsovia,Eskilstuna udalerria,Rishon LeZion,Enköping udalerria,Plovdiv,Chengdu,Parma,Cannes,Reykjavik etaGraz
MatrikulaBC / 14
Hizkuntza ofizialaukrainera,poloniera,aleman,poloniera,errusiera,aleman etaerrusiera
city-adm.lviv.ua

Lviv[1] (ukraineraz:Львівtranslit.:L'viv,Львів,ljviw;polonieraz:Lwów;latinez:Leopolis;alemanez:Lemberg;lituanieraz:Lvovas;errusieraz:Львовtranslit.:L'vov)Ukrainako mendebaldeko hiria,Lviveko oblastaren hiriburua etaGalitziako hiri nagusia da. Ukrainako zentro kultural handienetako bat da, eta historian zeharpoloniar zeinjudu kulturaren gune garrantzitsua izan zen.2012kootsailaren 1ean 757.795 biztanle zituen.

Leonen omenez horrela deitua,Danielen seme zaharrena,Ruteniako erregea,Galitzia-Voliniako Erresumako hiriburua izan zen 1272tik 1349ra, PoloniakoKasimiro III.a Handia erregeak konkistatu zuenean. 1434tik aurrera,Poloniako ErresumanRutenia voivoderriaren eskualdeko hiriburua izan zen. 1772an,Poloniako Lehen Partizioaren ondoren, hiriaHabsburgotarrenGalitziako Erresumaren eta Lodomeriaren hiriburu bihurtu zen. 1918an, aldi labur batez,Ukraina Mendebaldeko Herri Errepublikaren hiriburua izan zen. Gerren arteko garaian, hiriaLwówko voivoderriaren erdigunea izan zenPoloniako Bigarren Errepublikan.

Hiriak industria oparoa du eta goi irakaskuntzako ikastetxe ugari, hala nola, Lviveko Unibertsitatea eta Lviveko Politeknikoa. Maila handiko kultura erakundeak daude, esate baterako,Orkestra filarmonikoa etaLviveko Opera eta Ballet Antzokia. Gune historikoaUNESCOenGizateriaren Ondarearen zerrendan dago.

Izenak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Bere ukrainar izenaz gain,antzinako errutenierako izena Lwihorod[2]/Lvihorod[3] zen. Hala ere, hizkuntza bakoitzean izen ezberdina duen hiria da.PolonierazLwów da;alemanezLemberg[4];yiddishez לעמבערגLemberg edo לעמבעריקLèmberik;errusieraz ЛьвовL'vov;hungarierazIlyvó;serbo-kroazierazLavov;errumanierazLiov;latinezLeopolis (oso erabiliagaztelaniaz)[5];Krimeako tatarerazİlbav;armenieraz ԻլովIlov... eta beste hainbat izen[6].

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Kroaziar zuriak, V. mendean, bertan bizi ziren. Geroago, IX. mendean, Lendiarren herria izan zen. Herrixka bizirik iraun zuen, eta 1240. urtean,Batu Khan Mongolak hiria hartu zuen.

Daniel,Galitzia eta Voliniako erregeak,1247 aldean fundatu zuen hiria eta,Lev semearen ohoretan, Lviv izena eman zion. Lehenbiziko aipamena1256koa da. 1261. urtean, Burundai buruzagi mongolak hirira sartu zen eta suntsitu egin zuen. Bederatzi urte geroago, Lev Erregeak hiria berreraiki zuen. 1280. urtean, Armeniarrak hirira etorri ziren han bizitzeko.1349an,Kasimiro III.aren erregealdian,Rutenia Gorriko gainerako lurraldeak bezala,Poloniako Erresumaren mende geratu zen. Poloniaren mendekoa izan zen, ia etenik gabe,1772 arte. Urte horretan, Poloniako lehenengo zatiketaren ondorioz,Austriak bereganatu zuen. LvivGalitzia eta Lodomeriako Erresuma deitutako austriar probintziaren hiriburu bilakatu zen.Austriar Inperioaren etaAustria-Hungariako Inperioaren zati izan ostean, 1918an, berriro Poloniaren mende (Poloniako Bigarren Errepublika) geratu zen.

Bigarren Mundu Gerraren hasieran,1939ko irailean,Alemania naziak Polonia inbaditu zuen eta,Molotov-Ribbentrop itunaren ondorioz,Sobiet Batasunak Lviv eta inguruko lurrak anexionatu zituen. Beraz, 1939 eta1941 arteanUkrainako Sobietar Errepublika Sozialistaren barnean egon zen.Bizargorri Operazioaren ostean, 1941eko uztailetik1944ko uztailera hiria Alemaniar okupazioaren azpian egon zen. Urte haietan egin ziren izugarrikerien arteanjuduen deuseztatzea nabarmentzen da: 1941ean Lviven bizi ziren 200.000 juduetatik 200-300 inguru baino ez ziren bizirik atera.

1944ko uztaileanSobietar Armada Gorria eta Poloniar Armada sartu ziren hirian.Jaltako Batzarrean erabakitakoaren arabera, Lviv, berriz ere, Ukrainako Sobietar Errepublika Sozialistan sartu zen. Hirian bizi ziren poloniarrakWrocław aldera (Poloniaren esku zegoenSilesiara) lekualdatuak izan ziren. Sobietar aginteak ukrainar nazionalismoa zapaldu eta Ukrainako Eliza Greko-katolikoa ezeztatu zuen.Stalin hil ondoren politika toleranteagoa izan zen[7].

1980ko hamarkadan Lviv Ukrainaren independentziaren aldeko gune nagusietako bat izan zen.

2022. urtean, gerra izan zen herrialdean eta hirira ailegatu zen.

Geografia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Kokapena

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

LvivRoztoczegoi ordokiaren ekialdeko bazterrean dago, Poloniako mugatik 70 kmra eta EkialdekoKarpatoetatik 160 kmra. Batezbesteko garaiera 296 mkoa da etaVysokyi Zamok (Lviveko gazteluaren muinoa, 409 m) da punturik gorena. Muino honetatik hiri zaharraren ikuspegi bikaina dago.

Antzinako hiri harresiduna gazteluaren magalean zegoen,Poltva ibaiaren ertzean.XIII. mendean ibaia salgaiak garraiatzeko erabiltzen zen.XX. mendean Poltvaren zenbait tarte estaliak izan ziren.

Klima

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Lvivek klima kontinentala, uda epelekin, dauka (DfbKöppen klima sailkapenaren arabera). Uztaila da hilabeterik beroena (batez besteko tenperatura 18,3 °C) eta urtarrila hotzena (batez besteko tenperatura -3,1 °C).1938ko abuztuan erregistratu zen tenperaturarik beroena, 36,3 °C, eta1956ko otsailean hotzena, -29,5 °C. Urtean pilatutako prezipitazioa 745 mmkoa da[8].


   Datu klimatikoak (Lviv)    
 Hila  Urt  Ots  Mar  Api  Mai  Eka  Uzt  Abu  Ira  Urr  Aza  Abe  Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)13.817.722.428.232.233.436.335.131.025.321.616.536.3
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)-0.11.36.313.619.422.023.923.518.312.96.00.912.3
Batez besteko tenperatura (ºC)-3.1-2.21.98.313.816.418.317.713.08.12.6-1.87.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)-6.1-5.5-1.73.68.411.313.212.58.44.1-0.3-4.63.6
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)-28.5-29.5-24.8-12.1-5.00.54.52.6-3.0-13.2-17.6-25.6-29.5
Pilatutakoprezipitazioa (mm)404445528989967667514947745
Euri egunak (≥ 1 mm)9911141617161414141311158
Eguzki orduak65.179.1111.6189.0226.3237.0254.2223.2180.0148.857.037.21808.5
Iturria (1): Pogoda.ru.net[8]
Iturria (2): HKO (eguzki orduak 1961-1990)[9]

Demografia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Lviveko biztanleria errolden (*) eta zenbatespenen arabera:

Lviveko biztanleria[10]
175018401873190019101920*1931*19391959*1970*1979*1989*2001*2012
25.00061.60087.100159.900234.000219.400312.231340.000410.678553.452667.243790.908732.818757.795

Osaketa etnikoari dagokionez, 2001ean ukrainarrak %88,1 ziren, errusiarrak %8,9, poloniarrak %0,9, bielorrusiarrak %0,4 eta juduak %0,3[11].Holokaustoaren etaBigarren Mundu Gerraren ondoko lekualdatzeen eraginez,XX. mendean zehar Lviveko biztanleriaren osaketa etnikoa erabat aldatu zen:

Etniak19001931194419501959197919892001
Ukrainarrak %19.9 %15.9 %26.4 %49.9 %60.0 %74.0 %79.1 %88.1
Errusiarrak %0.2 %5.5 %31.2 %27.0 %19.3 %16.1 %8.9
Juduak %26.5 %31.9 %1.1 %6.4 %6.0 %2.7 %1.6 %0.3
Poloniarrak %49.4 %50.4 %66.7 %10.3 %4.0 %1.8 %1.2 %0.9

Hirigune historikoa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Lviv - Hirigune historikoaren multzoa1
UNESCOrengizateriaren ondarea

Hirigune historikoaren ikuspegia

MotaKulturala
Irizpideakii,v
Erreferentzia865
Kokalekua Ukraina
Eskualdea2Europa/Ipar Amerika
Koordenatuak49°50′30″N24°01′55″E / 49.84167°N 24.03194°E /49.84167; 24.03194
Izen ematea1998 (XXII.bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua)
2UNESCOren sailkapena

Zenbait mendez Lviv administrazio, merkataritza eta erlijio gunea izan zen. Hirigune historikoakErdi Aroko egitura eta bertan bizi zirenen aztarnak kontserbatu ditu, eta baita erakin barroko bikainak ere. Hori dela eta,1998anUNESCOkGizateriaren Ondare izendatu zuen[12]. Monumento aipagarrienetako batzuk hauek dira[7]:

Hiritar ezagunak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Herri eta hiri senidetuak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. Euskaltzaindia. 157. araua: Europako hiriak..
  2. (Polonieraz)Stupnicki, Hipolit. (1864). Geograficzno-statystyczny Opis Królestwa Galicyi i Lodomeryi. [Dr.:] Piller (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
  3. (Danieraz)Streyč, Daniel. (1859). Beskrivelse over den ö Islandia veel Daniel Streyč: Fra polsk oversat af Edvin-M. Thorson med anmärkninger af Sigurd Jonasson. Särskitt aftryck af "Annaler for nordisk oldkyndighed og historie, 1858". Stenderup (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
  4. (Polonieraz)Stupnicki, Hipolit. (1864). Geograficzno-statystyczny Opis Królestwa Galicyi i Lodomeryi. [Dr.:] Piller (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
  5. (Polonieraz)Stupnicki, Hipolit. (1864). Geograficzno-statystyczny Opis Królestwa Galicyi i Lodomeryi. [Dr.:] Piller (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
  6. «Polona» polona.pl (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
  7. abLviv city, Ukraine Ukrainetrek.com
  8. abLviveko datu klimatikoak Pogoda.ru.net
  9. Climatological Information for L'vov, Ukraine, Russia, 2012ko ekainaren 18an begiratua.
  10. Lviv Frantsesezko wikipedia
  11. 2001eko erroldaren emaitzak: Lviv Ukrcensus.gov.uaNoiz kontsultatua:2012-06-19
  12. Lviv – ensemble du centre historique Whc.unesco.org


Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola


UkrainaGizateriaren OndareaUkrainanUkraina

Kiev:Santa Sofia katedrala etaKievo-Petxerska Lavra monasterio konplexua •Lviv - Hirigune historikoaren multzoaBukovina eta Dalmaziako metropolitarren egoitzaStruveren arku geodesikoa(beste bederatzi herrialderekin batera)Karpatoetako pagadi birjinak eta Alemaniako pagadi zaharrak(Eslovakia etaAlemaniarekin batera)Tauricako Khersonesoko hiri zaharra eta berekhôra

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lviv&oldid=10110001"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp