| Lanperna txarra | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Filuma | Basidiomycota | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Amanitaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Amanita | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Amanita pantherina Krombh., 1846 | |||||||||||||||||||||||||||
| Basionimoa | Agaricus pantherinus | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Lanperna txar edozapoziza (Amanita pantherina)Amanita generoko pozoitsua denperretxikoa da. Berebasidiokarpoaren kapela marroi iluna eta zapala da. Txapel gaineanerrezelaren ezkata asko eta ildaska erradialak ditu. Orriak libre, bigun eta estutuak. Oina bolbaduna eraztun-ertzarekin (3cm). Kanalarik gabeko eraztun zintzilikaria du. Haragi zuria du.[1]
Hosto zabaleko zuhaitz askorekinmikorrizak sortzen ditu lurzoru alkalinoetan. Iparraldeko toki epeletan. Bakarti edo taldetan, zuhaitzen azpian hazten da.
Kapela: 4 eta 11 cm. arteko diametrokoa. Arre-lur kolorekoa, arre-purpura, gris-errautsa, edo marroia erreflexu horiekin. Eguraldi hezean likatsua. Lehenik globo itxurakoa, gero ganbila, azkenean zabaldua, ezkata zuriz estalia, irintsuak, piramide-formakoak, bolbaren ondarrak dira. Batzuetan desagertu egiten dira haizearen eta euriaren ondorioz. Ertza hasieratik da ildaskatua.
Orriak: Zuriak, libreak eta estu.
Orri libreak: Oinera hurbiltzen diren orriak, baina ukitzen ez diotenak.
Hanka: 6-12 x 0,5-1,5 cm-koa, lisoa, zuri zikina, betea, gero hutsa, gorantz mehetuaz, eraztun meharra, erdi inguruan zintzilikatua, zuria, batzuetan galkorra; erraboil biribila, bat edo bi zerrenda helikoidal dituena.
Haragia: Zuria, mehea, ezea, biguna eta usaingabea[2]
Oso toxikoa, baina ez hilgarria. Asko jaten bada pozoitze oso serioak eragiten ditu.
ToxikotasunaAmanita muscaria-ren antzekoa da, baina askoz indartsuagoa.Ondorio haluzinogenoak txikiagoak dira, baina askoz handiagoak mikroatropina jateagatik sortzen direnak.
Toxina gehienak kapelaren azalean daude.[3]
Amanita spissa,Amanita ampla,Amanita aspera,Amanita excelsa,Amanita rubescens-ekin.Amanita pantherina aurrekoetatik bereizten da bolbaren eta oinarriaren ezaugarriengatik.
Amanita pantherinaAmanita rubescens-ekin nahas liteke, baina honek ez du izurrik kapelaren ertzean, plakak ez dira zuriak, haragia eta orriak airearekin arrosa kolorea hartzen dute.[4]
Udan eta udazkenean. Oso ohikoa da haritz, pago eta artez osatutako basoetan. Ez da hain ohikoa koniferoetan. Mendiko zelaietan ere irteten du, baina kapela argiagoarekin.
Oso talde txikitan edo bakarrik ateratzen da, batez ere uda amaierako euriteen ondoren.[5]
Europa, Afrikako iparraldea, Asiako iparraldea; Hegoafrikan sartua.
Amanitagrekotik dator etaZilizia etaSiria arteko mendiari egiten dio erreferentzia, han oso ugariak ziren eta. Grezieraz beste esanahi bat ere badu, perretxikoa, kontzeptu orokor gisa. Pantherina berriz , Panthera edo Panther-etik, panteraren antzeko orbanengatik edo pantera bat bezala arriskutsua delako
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak:Q45547
Multimedia:Amanita pantherina /Q45547
.jpg)
