Kumulu globular bat (ingelesez:globular cluster), elkarren arteangrabitate bidez lotutako 100.000 eta 1.000.000 izar zaharrek (II populaziokoak) osatutakoizar elkarte bat da. Gutxi gora-behera esferikoki banatzen dira etagalaxia baten inguruanilargi baten antzera orbitatzen dute. Izar zahar hauek dira kumulu globularrei eurenurre kolore bereizgarria ematen diena, soilik kolorezko argazki bidez ikus daitekeena.
Kumulu globularrak, oro har, ehundaka milaka izar zaharrez osatuta daude,galaxia espiral batenerraboil galaktikoa osatzen dutenen mota berekoak, baina soilikparsec kubiko gutxi batzuko bolumen batean mugatuak. Kumulu globularren batzuk (Esne Bidean dagoenOmega Centauri etaAndromedako G1 kasu) bereziki masiboak dira, zenbait milioieguzki masa dutenak. Beste batzuk,M15 kasu (Esne Bideko beste kumulu bat), nukleo biziki masiboak dituzte, euren erdiguneanzulo beltzak egon daitezkeela pentsarazten duena.
Nabarmengarriak diren salbuespen gutxi batzuekin, kumulu globular bakoitzak adin zehatz bat duela dirudi. Hau da, kumulu globular bateko izar guztiak euren eboluzioaren etapa berean daude, guztiak aldi berean sortu zirela iradokitzen duena. Gertaera honen errekonozimendua izan zen, kumulu globularrenHertzsprung-Russell diagramak aztertuz, izarren eboluzioaren lehen teoria sorrarazi zuena.
Kumulu globularrek izar dentsitate oso altua dute, berau osatzen duten izarren artean elkarreragin indartsuak daudelarik, eta euren arteko talkak ere nahiko ohikoak izaten dira. Izar mota exotikoren batzuk,atzeratutako izar urdinak (ingelesez:blue stragglers) milisegundopultsarrak etamasa gutxiko izar bitar X izpi igortzaileak, askoz ohikoagoak dira kumulu globularretan.
Kumulu globularrak nahiko ugariak dira: Esne Bidean gutxienez 150 kumulu globular ezagun daude (eta oraindik ezagutzen ez diren beste 10 edo 20 egon daitezke).M31 bezalako galaxia handiagoek askoz gehiago izateko joera dute (M31k 500 behintzat izango lituzke.Galaxia eliptiko erraldoiren batzuk,M87 kasu, 10.000 kumulu globular edo gehiago izango lituzkete. Kumuluek galaxiaren inguruan distantzia handira orbitatzen dute, ohi 100kiloparsec edo gehiagora.
Kumulu globularrak, ohi,II populazioko izarrez osatuak daude, metal eduki txikia dutenak, gureeguzkia bezalako I populazioko izarrekin alderatuta (astronomoekmetal deitzen dietehelioa baino astunagoak diren elementu guztiei,karbonoa,oxigenoa etab. Astronomian "metal" bathidrogenoa,helioa etalitioa ez diren beste edozein elementu da, hiru elementu hauek baitira modu naturalean aurki daitezkeenak izarretan gertatzen diren fusio nuklearreko erreakziorik gabe).
Galaxia askotan (bereziki galaxia eliptiko masiboetan)metaltasun ezberdineko kumulu globularren bi populazio egon daitezke. Kumuluen azpipopulazio hauek ohi "metaletan pobre" eta "metaletan aberats" bezala ezagutzen dira, metal gehiago duen populazioaren metaltasuna gure eguzkiarenera iristen ez den arren. Zenbait teoria iradoki dira azpipopulazio hauek azaltzeko, fusio galaktiko bortitzak, galaxia nanoen akrezioa eta galaxia bakar bateanizar eraketaren fase anitzak kasu. Esne Bidean, metaltasun gutxiko kumuluakhalo galaktikoarekin lotuta daude, "aberatsak" erraboil galaktikoarekin lotuta dauden bitartean.
