 Kontxako badia,Donostia,Euskal Herria 2025eko Kontxako Banderako txapeldunak: Orio (gizonezkoak)Arraun Lagunak (emakumezkoak) | |
 1933ko estropadako une bat. | |
| Kirola | Arrauna |
|---|---|
| Sorrera urtea | 1879 |
| Partehartzaileak | TKE Ligako klub guztiak etaKAE Liga etaGaliziako Traineruen Ligako klub onenak gonbidatuak daude |
| Antolatzailea | Donostiako Udala |
| Errekorrak | Gizonezkoak: 18:53.52(Bermeo, 2017) 38:04.76(Bermeo, 2014) Emakumezkoak: 10:23.32(Arraun Lag, 2023) 21:01.14(Arraun Lag, 2023) |
| Saria | Kontxako Bandera |
 2025eko Kontxako Bandera | |
| Kontxako Banderaren webgunea | |
Kontxako BanderaDonostiakoKontxako badiatik abiatuta jokatzen denestropada ospetsua da.1879. urtean ospatu zen lehen aldiz eta, horrela, egunBizkaiko golkokoestropada zaharrena da. 128 edizio izan ditu gizonezkoetan (2023 artean), eta guztira 741 traineru lehiatu dira bertan historian zehar. Emakumezkoetan 16 edizio izan ditu (2023 artean).
Arraunaren Olinpiada ezizena jaso ohi du, estropada denetan ospetsuenetakoa baita. Izena traineru irabazleakgaraikur moduan jasotzen duen Donostiako bandera handi brodatutik dator. Iraileko lehen bi asteburuetan jokatzen da, zortzi traineruren artean; lehen igandearen aurreko ostegunean, erlojuaren aurkakosailkapen estropada bat egiten da, zortzi horiek zehazteko.
Estropada ikusi eta eurentraineruak animatzeko, hirira 100.000 pertsona inguru bertaratzen dira[1] etaKantauri itsasoko kostaldeko milaka jarraitzaileDonostiako kaian,Pasealeku Berria,Santa Klara uhartea,Urgull etaIgeldo mendien magaletan biltzen dira, horietako asko beren traineruen kolorez jantzita. Bestalde, egun horretan kalean nahiz tabernetan artekariak eta apustulariak ere izan ohi dira. Estropadaren ondoren,Donostiako Parte Zaharreanjai giroan biltzen dira jarraitzaile guztiak.
2008tik aurrera, emakumezkoen Kontxako Bandera ere jokatzen da. Hasieran lau traineru aritzen ziren, eta,2016tik aurrera, zortzi ontziren artean jokatzen da bandera, gizonezkoen kasuan bezala.
Estropada honetan era tradizionalean arraunean egiten da, hau da, 4traineru luzeko txanda bi, hiruitsas milia eta egun bitan. Joan-etorri bakarreko (ziaboga bat) estropada da. Irteera balizakKontxako hondartzatik gertu eta kanpokoakKontxako badiatik at daude.
Estropadan parte hartzeko, lehenengo jardunaldiaren aurreko osteguneansailkapen estropada egiten da. Erlojuaren aurkako estropada honetan,TKE Ligako klub guztiak etaKAE Liga etaIpar-mendebaldeko Traineruen Ligako klub onenak gonbidatuta daude. Sailkapen estropada honetako zazpitraineru onenak Kontxako Banderan parte hartzen dute. Zortzigarren trainerua anfitrioia da, berez,Donostiako talde bat.Donostiako talde bakarra badago, zuzenean sailkatzen da, baina, gehiago badaude,Aste Nagusian egiten den erlojuaren aurkako estropada bateko irabazlea da hautatua. 2007an traineru donostiar guztiak bateratu egin ziren etaDonostirarra Kaiarriba elkartea zuzenean sartzen da.
2008tik aurrera emakumezkoen traineruen Kontxako Bandera ere jokatzen da eta sailkapenerako sistema bera erabiltzen da. 2025ean erabaki zen traineru donostiar bat baino gehiago izanez gero, Ligan ondoen sailkatuak izango zuela Kontxan zuzenean aritzeko txartela.[2]
Iraileko lehen bi igandetan jokatzen da eta egun bietako denborak batzen dira Banderaren sailkapena osatzeko. Bigarren igandean lehen txandako traineruek ere posible dute Bandera irabazte, inoiz gertatu ez bada ere. Lehen udaletxean ematen zen Bandera baina azken hamarkadetan Ciudad de San Sebastián itsasontzian ematen zaie irabazleei. Han biltzen dira gizonezko eta emakumezko arraunlari txapeldunak.
Euskal Herrian estropadak bizimodu jakin baten ondorioz sortu ziren: itsaso irekikoarrantza nahizarrantzaleen bizimodua eta giroa.Traineruen eskifaiak ordu luzez arraunean aritzeko gai ziren gizaseme sendoez osatuak zeuden; traineruetan arrantza-guneetara iritsi eta behinarraina ontziratu ondoren, martxa egin eta bizi-bizi porturantz itzultzen ziren, bertan arraina enkantean lehenbailehen saltzeko asmoz.
Denbora igaro ahala, eta jadaXIX. mendean, ontzietan motorrek giza indarra ordezkatu zuten. Baina, urte askotan zehar, arraunak eta estropadekarrantza munduarekin estuki lotuta jarraitu zuten.Euskal Kostaldeko arraunlari onenak arrantza sektorekoarrantzale profesionalak ziren. Gaur egun ere, nahiz eta arraunlarien artean mota askotakokirolariez osatuak egon,arrantzale usadio luzea duten udalerrietako elkarteetan taldekatu ohi dira arraunlariak:Hondarribia,Pasai Donibane,Pasai San Pedro,Donostia,Orio,Getaria,Zumaia,Ondarroa,Bermeo,Sestao,Santurtzi...
Kontxako Bandera ez zen izantraineruen arteko lehenengo estropada, baina gaur egun urtero egiten direnen artean zaharrena da. Datu historikoen arabera,1871nHondarribia etaPasaiak elkarren arteko desafioa jokatu zuten:HondarribiatikDonostiaraino pasaitar eta hondarribitarrak nor lasterragoan aritu ziren, azkenik pasaitarrak nagusituz.
Lehenengo edizioa1879an jokatu zen eta Donostiako Udako Jai Egitarauko beste osagai bat besterik ez zen. Estropada horretan, aurretik beraien nagusitasuna erakutsi eta diruaren truke desafioetan lehiatu ohi ziren udalerrietako traineruek parte hartu zuten; horregatik, Donostiako Udalak lehen aipatutako Hondarribia eta Pasaiako traineruak gonbidatu zituen.[3]Iraileko igande hartan ospatutako estropadaren arrakastaren eta hirira bertaratutako jendetza andanaren ondorioz,Donostiako Udalak ondorengo urteetako jai egitarauetan estropadak sartzea eragin zuen.
_transmitiendo_las_regatas_desde_Igeldo_para_Uni%25C3%25B3n_Radio_San_Sebasti%25C3%25A1n_(3_de_3)_-_Fondo_Mar%25C3%25ADn-Kutxa_Fototeka.jpg)
_-_Fondo_Mar%25C3%25ADn-Kutxa_Fototeka.jpg)
Geroztik,Gerra Zibilean etaXIX. mendeko bukaerako etaXX. mendeko hasierako urte batzuetan izan ezik, urtero jokatu izan da Kontxako Bandera.
Arraun munduan egun duen garrantzia ikusita harrigarria bada ere,1882-1888,1902-1907 eta1912-1914 urte bitartean ez zen Banderarik izan, batzuetantraineruak parte-hartzeko interesatuak ez zeudelako eta beste hainbat ikamika ere izan zirelako. Bestalde, hainbat urtetan Donostiako udalarentzat kategoria gutxiko kirola omen zen arrauna; horien ordez belaontzien estropadak egin zituztenXX. mendeko hasierako urte horietako batzuetan. Hala ere, herrian zuen indarra ikusita, urte apur horietako eten txikia gainditu zen, eta traineru estropadak antolatzen jarraitu zen.
1950eko hamarkada inguruko urte batzuk ere ez ziren batere errazak izan antolatzaileentzat. Urte latzak izan ziren arraun kirolarentzat: apenas ontzirik eratzen zen lehiarako, eta Donostiako antolatzaileek herriz herri bila joan behar izaten zuten, tripulazioak eratu eta Donostiara joan zitezen, Bandera bertan behera ez uzteko. Arraunarentzat oso urte latzak ziren haiek, eta Donostiak antolakuntzan egindako ahaleginari esker jarraitu zuen aurrera estropada hark. Gerora, indarra berreskuratzen hasi zen, arraunketa indarberritzearekin batera. Gaur egun,TKE Liga eta bestelako ligak eratuta dauden arren, Kontxako Bandera irabazteak urte osoa justifikatzen duen ospea ematen du oraindik ere.
Urteroiraileko lehenbiziko bi igandetan jokatu ohi da, eguerdiko hamabietan: zortzi traineruekin launako bi txanda egiten dira, eta lehen igandeko lau denbora onenak lortzen dituzten traineruak bigarren igandeko txanda nagusira igarotzen dira, ohorezko txandara. Bi igandeetako denborak batuz eratzen da azken sailkapena.
Estropadak 3 itsas miliako distantzia klasikoa du, baina lau luzeren ordez, ziaboga bakarra eta bi luze izan ohi dira Kontxan.
Horiek oinarrizko arauak dira. Beste arau gehigarri batzuk ere badaude, urteak pasatu ahala garai ezberdinetara moldatuz joan diren arauak. Honela, 1950-70 hamarkadetan Donostiako Udalak jarritako traineruetan aritu behar izan zuten klubek. Diseinu bereko traineruak ziren 300 kg baino gehiagokoIkatzeta traineru astun haiek. Gaur egun 200 kilo inguruko ontziak erabiltzen dira (ezin dira 200 kilo baino arinagoak izan).
Arraunlariak eta euren elkarteekiko loturari dagokionez, Kontxako Banderako araudia garaien arabera aldatuz joan da. Honako urte hauek gutxi gorabehera Kontxako Banderan arraunlariei elkarte batean arraun egiteko eskatzen zitzaizkien eskakizunak adierazten dituzte:[4]
Urte askotan, Donostiako Banderaren egilea Itziar Alduntzin donostiarra izan zen, lan horretan eskuz aritu izan zen urte luzez. Eginkizun hau hiri honetako Etxaide kalean jostun-tailerra zuen Maruja Carballorekin 8 urtez ikasi zuen, eta gero bere gain hartu zuen garaikurra bordatzeko ardura.[4]
Azken urteotan, bestelako enpresek hartu izan dute bandera egiteko zeregina.
Donostiako Banderari buruzko hainbat datu:[4]
| Herria | Banderak |
| Orio | 36 |
| Donostia | 18 |
| Pasai San Pedro | 15 |
| San Juan | 15 |
| Hondarribia | 14 |
| Sestao | 8 |
| Bermeo | 7 |
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Errekorra | Kluba | Banderak | Urteak |
| Edizio kontsekutiboak | Donostia | 7 | 1883 - 1894[5] |
| Urte kontsekutiboak (gizonezkoak) | San Pedro | 6 | 1927 - 1932 |
| Urte kontsekutiboak (emakumeak) | Galizia (Rías Baixas) | 5 | 2008 - 2012 |
| San Juan | 5 | 2014 - 2018 |
.jpg)
2008ko irailean Emakumezkoen lehenengo Kontxako Bandera egin zen. Zortzi taldek hartu zuten parte, hirugipuzkoarrek,bizkaitar batek,kantabriar batek,galiziar batek eta bikataluniarrek. Emakumezkoen Kontxako Bandera 2.778metrotara (1,5itsas milia) jokatzen da, gizonezkoen distantziaren erdia.
Sailkapena erlojupeko estropadan egiten da eta lau onenek parte hartzen zuten Kontxako Banderan hasiera batean. 2016tik aurrera, berriz, aldaketa izan zen: gizonezkoek bezala zortzi partaide dira igandeetan, eta horietako bat traineru donostiarra izaten da. Goren mailan bi traineru donostiar izan diren urteetan, hasieranDonostiarra soilik izan zen sailkapena jokatu behar ez zuena, udalak sustatutako ekimenaren kluba zenez; alabaina, 2025ean erabaki zen traineru donostiar bat baino gehiago izanez gero, Ligan ondoen sailkatuak izango zuela Kontxan zuzenean aritzeko txartela.[6]
Hasierako ekitaldietan iraileko bigarren igandean jokatu bazen ere 2011tik aurrera bi jardunaldi izaten ditu estropadak, iraileko lehen bi igandeetan, alegia. Emakumezkoen txandak jokatzen dira lehenik, eta jarraian gizonezkoenak.
Bandera jokatu zen lehen bost edizioetanGalizia izan zen garaile, eta lehen garaile euskaldunaZumaia izan zen. Ondorensanjuandarren bolada etorri zenHibaikarekin lehia gogorrean. San Juan desegin zeneanOrio etaArraun Lagunak izan ziren puntako taldeak eta azken urteetan donostiarrak izan dira nagusi.
 | Kontxako Banderak | |
|---|---|---|
1879 •1880 •1881 •1883 •1887 •1889 •1890 •1891 •1892 •1894 •1895 •1896 •1897 •1898 •1899 •1900 •1901 •1903 •1906 •1909 •1910 •1911 •1915 •1916 •1917 •1918 •1919 •1920 •1921 •1922 •1923 •1924 •1925 •1926 •1927 •1928 •1929 •1930 •1931 •1932 •1933 •1934 •1935 •1939 •1940 •1941 •1942 •1943 •1944 •1945 •1946 •1947 •1948 •1949 •1950 •1951 •1952 •1953 •1954 •1955 •1956 •1957 •1958 •1959 •1960 •1961 •1962 •1963 •1964 •1965 •1966 •1967 •1968 •1969 •1970 •1971 •1972 •1973 •1974 •1975 •1976 •1977 •1978 •1979 •1980 •1981 •1982 •1983 •1984 • 1985 •1986 •1987 •1988 •1989 •1990 •1991 •1992 •1993 •1994 •1995 •1996 •1997 •1998 •1999 •2000 •2001 •2002 •2003 •2004 •2005 •2006 •2007 •2008 •2009 •2010 •2011 •2012 •2013 •2014 •2015 •2016 •2017 •2018 •2019 •2020 •2021 •2022 •2023 •2024 •2025 | ||
| Edizioa | Urtea | Garailea | Trainerua | Patroia |
| I | 2008 Gehiago | .png) Galizia | Laura Hermo | |
| II | 2009 Gehiago | Galizia (Rias Baixas) | Laura Hermo | |
| III | 2010 Gehiago | Galizia (Rias Baixas) | Laura Hermo | |
| IV | 2011 Gehiago | Galizia (Rias Baixas) | Laura Hermo | |
| V | 2012 Gehiago | Galizia (Rias Baixas) | María Gil | |
| VI | 2013 Gehiago |  Zumaia | Telmo Deun | Nagore Osoro |
| VII | 2014 Gehiago |  San Juan | Batelerak | Inder Paredes |
| VIII | 2015 Gehiago | San Juan | Batelerak | Nerea Perez |
| IX | 2016 Gehiago | San Juan | Batelerak | Nerea Perez |
| X | 2017 Gehiago | San Juan | Batelerak | Nerea Perez |
| XI | 2018 Gehiago | San Juan | Batelerak | Nerea Perez,Izaro Lestayo |
| XII | 2019 Gehiago |  Orio | Txiki | Nadeth Agirre |
| XIII | 2020 Gehiago | Orio | Txiki | Nadeth Agirre |
| XIV | 2021 Gehiago |  Arraun Lagunak | Lugañene | Andrea Astudillo |
| XV | 2022 Gehiago | Orio | Txiki | Nadeth Agirre |
| XVI | 2023 Gehiago | Arraun Lagunak | Lugañene | Andrea Astudillo |
| XVII | 2024 Gehiago | Arraun Lagunak | Lugañene | Andrea Astudillo |
| XVIII | 2025 Gehiago | Arraun Lagunak | Lugañene | Joana Halsouet |
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak:Q3039033
Multimedia:Flag of La Concha /Q3039033
.png)
