Jose Luis Elkoro | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||||||
1990ekourriaren 2a -1996kourtarrilaren 9a
1988kouztailaren 5a -1990ekoirailaren 3a ←Juan Karlos Ioldi Barrutia:Gipuzkoa Hautetsia:Eusko Legebiltzarreko III. legealdia
1987 - 1991
1984komartxoaren 22a -1986kourriaren 1a Barrutia:Gipuzkoa Hautetsia:Eusko Legebiltzarreko II. legealdia
1976 - 1979 | |||||||||||
Bizitza | |||||||||||
Jaiotza | Elgeta, 1935ekomartxoaren 14a (90 urte) | ||||||||||
Herrialdea | ![]() | ||||||||||
Hezkuntza | |||||||||||
Hizkuntzak | gaztelania euskara | ||||||||||
Jarduerak | |||||||||||
Jarduerak | politikaria etaenpresaburua | ||||||||||
Lantokia(k) | Madril eta Bergara | ||||||||||
Jasotako sariak | ikusi
| ||||||||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||||||||
Alderdi politikoa | ![]() |
Jose Luis Elkoro Unamuno (Elgeta,1935ekomartxoaren 14a-)euskal herritarpolitikari ezkertiar eta abertzalea da.[1]1976anBergarako alkatea izendatu zuten,frankismoa amaitu bezain laster. Ordurako bazen ezaguna herrian, udalak egin beharreko lanak nahiko utzita zeudenez Bergara herria dinamizatu zuenAlkartunai mugimenduan aritu zelako.[2]
Franko hil ondoren eta alderdi politikoak eta hauteskundeak 1977an antolatu ziren arte,Hego Euskal Herriko "Alkateen mugimenduan" (edo "Bergarako taldea") paper garrantzitsua jokatu zuen Elkorok. Alkateen mugimenduak hainbat herri-aldarrikapenen eskaera bideratu zuen,Ikurrinaren legalizazioa,Xibertako elkarrizketak, eta presoentzakoamnistia, besteak beste.[3]
Xibertako elkarrizketen porroten ostean ezker abertzaleko herri-mugimenduak egituratzeko proiektuetan parte hartu zuen:Altsasuko Mahaia,Herri Batasuna,Egin egunkaria...[3]
Enpresaria ere izan da,Elay enpresa sortu eta zuzendu du urteetan.[3]
1936ko gerra hasi zenean, familia Elgetako plazan bizi zen;Intxortako borroketan etxea suntsitua gertatu zitzaien.[2]
Gerra ostean, familiak gosea eta arrazionamendua sufritu zuen, baserrietan zuten senideen bidez eskuratutako janariarekin lagunduak. Eskolan, maisua ere falangista zen eta ikasleei erdara, abertzaletasun espainiarra eta diziplina paramilitarra inposatzen zitzaien.[2]
9 urterekinGasteizera ikastera bidalia izan zen, Corazonistasbarnetegira. Lehen urtean, erdaraz ez jakitean, oso gaizki pasatu zuen. Gasteizen 8 urte egin zituen,batxilergoa amaitu arte. Ostean,Loiolakojesuitekin eginiko 6 hilabeteko egonaldi bat egin eta gero, familiako tailerrean lanean hasi zen aitarekin eta anaiarekin. Han lau urtez aritu zen (bitartean aita hil zelarik) eta gero bere tailer propioa abiatu zuen (Elai). Artean 27 urte zituen, eta handik gutxira ezkondu zen.[2]
1960ko hamarkadan, Bergaran herri mailan ekintza politikorako giroa zegoen. Elkoro Sagarpeelkarte gastronomikoarenlehendakaria zen, eta herriko beste 20 bat talderekin batera denak biltzen zituen elkarte berri bat bultzatu zuten,Alkartunai izenekoa.[2] Udalak egin beharreko lanak osatzen zituzten.Frankismo garaia zen eta udal kudeaketa paralelo baten moduko zerbait egiten zuten. Administrazioa oso motela zen, eta herriak behar asko zituen. Adibidez,anbulantziarik ez zegoen, eta arazo larriak zekartzan horrek. Ospitalea ere berreskuratu zuten, erretiratuen egoitza, anbulatorioa…Gorrentzako egoitza bat prestatu zuten, eta Euskal Herri osotik joaten ziren, besterik ez zutelako. Besteak beste,Aspaceren sorreran ere aritu ziren. Ikusita gauza askotarako udalera baimen eske joan behar zutela,zinegotzi bat sartzea erabaki zuten, elkarteen aldetik;[4] hasieran elkarteko beste pertsona bat sartu zen, baina hark postua utzi behar izan zuen; orduan hasi zen Elkoro zinegotzi.[2] Diktadurako Udal hartan bazen frankista ez zen zinegotzi talde bat; haiek ziren gehiengoa.Franco hil ondoren, 1976anArias Navarro Espainiako presidenteak lege berri bat sortu zuen. Horren arabera, 10.000 biztanle baino gehiagoko herrietan zinegotziek aukeratu zezaketen alkatea. Horrela gehiengo hura aprobetxatuz 1976an izendatu zuten Elkoro Bergarako alkate.[1]
Bergaran bertan eta urte hartan beste hainbat herritako alkate eta zinegotzi bildu zirenforuen abolizioaren 100. urteurrenean, lege zaharren berreskurapena aldarrikatuz, besteak beste, etaikurrinaren legalizazioa eskatuzHego Euskal Herri osorako. "Bergarako taldea" edo "Alkateen mugimendua" izena hartu zituzten bildutakoek.
Hiru eskaera zituzten: presoak, euskara eta1931koLizarrako Estatutuaren antzeko zerbait. Taldeak beste herrietan zabaltzen zuen mezua. Horrek desadostasuna ekarri zuen udalen eta herritarren artean. Udalen aurka mobilizatu zen jendea. Administrazioak frankistak ziren, eta ez zeuden eroso. Alkate askok dimisioa eman zuten, eta beste batzuek aukera izan zuten sartzeko; hala nola,Arrasaten,Zarautzen etaOiartzunen.[1]
Urte haietan,Telesforo Monzon buruzagi abertzale ezagunarekin batzartu zen Bergarako taldea ordezkatuz, euskal indar politikoen batasuna helburu. Halaber,Adolfo Suárez presidente espainiarrarekin harremanetan ibili zen batzorde baten barruan amnistia lortu nahian, azkenean asmo horietan kale egin bazuten ere.
1977an azkenikEAJ bere kabuz aurkeztu zentrantsiziozko lehenengo hauteskundeetan, batasunaren asmoak ere zapuzturik geldituz.
Bestela,1978an "Egin" egunkariaren sorreran parte hartu zuen, eta berehala administrazio kontseiluaren presidente izendatu zuten. Halaber,Herri Batasunaren hastapenetan ere ibili zen udal hauteskundeei begira.
Madrilen diputatu izendatu zuten birritan (1989-1993 eta1993-1996),Gasteizen legebiltzarkide bi aldiz (1984-1986 eta1986-1990) eta batzarkideGipuzkoan birritan ere bai (1983-1987 eta1987-1991). Azken tarte horretan Bergarako alkate berriro hautatu zen.
1989koazaroaren 20an, bestela, diputatuaren kargua hartzearen bezperan, atentatua pairatu zuen Madrilgo hotel batean,Josu Muguruza hil zutenekoa etaIñaki Esnaola larriki zaurituta izan zenekoa.[1]
Gertaera latz hori gora-behera,1990eko hamarkadan zehar hainbat bider lanetan ibili zenEspainiako Gobernua etaETAren arteko konponbidea lortu nahian. Bide horretan,1997an HBko Mahai Nazionalak erakunde armatuaren "Alternatiba Demokratikoa" dokumentua zabaltzeari ekin zion, eta horrek mahaikideei kartzelaratzea ekarri zien, tartean Elkoro zegoelarik. 20 hilabete eman zituen espetxean.
1998ko uztailean, "Egin"en itxiera ondoren,18/98+ auzian ere inputatu zuen Auzitegi Nazionalak, orduan jadanik kartzelan bazegoen ere. Prozesu luze eta eztabaidatuaren ostean 24 urteko zigorra ezarri zioten, ahalik eta gogorrena.
2007anprostatako minbizia diagnostikatu zioten, prozesu judiziala bakarrik partzialki baldintzatu duena.
2009ko irailaren 30eanMartuteneko kartzelan sartu zuten 18/98 makro-epaiketa medio 75 urterekin eta osasun-arazoekin.Espainiako estatuko presorik zaharrena zen. Ehunka politikari eta dozenaka eragilek eskatu zuten bere askatasuna "Jose Luis Elkoro Libre" herri-ekimenak bultzatuta. "Denok mugitzen bagara dena mugituko da" mezuarekin ("Mugituko da"). Bere osasun-egoerak bultzatuta2010ren urriaren 14an atera zuten kartzelatik, nahiz eta kontrol neurri zorrotzak ezarri dizkioten.[5][6] Azken zigor-urteak etxean bete zituen,orkatilan gailua jarrita, 82 urte betetzear egon arte.[3]