| Joan Stobikoa | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Stobi, V. mendea |
| Herrialdea |  Bizantziar Inperioa |
| Heriotza | V. mendea ( urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | antzinako greziera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea etaeditorea |
| Lan nabarmenak | ikusi |
Joan Stobikoa[1] (grekeraz Ἰωάννης ὁ Στοβαῖος,K. o. V. mendea[2]) antzinakoidazle etadoxografoa izan zen. IzenaMazedoniakoStobi hirikoa izatetik datorkio[3]. Horretaz gain, ez dakigu ezer bere bizitzari edo gorabeherei buruz. Lau liburutakoantologia bat idazteagatik da ezaguna, antzinako egileen,poeten zeinprosazko idazleen, pasarteak bilduz[4]. Gerora, antologia horren liburuak bi zatitan banatu ziren,Eglogak (’Eκλογαί) etaAntologia (Ἀνθολόγιον) izenarekin ezagunak[2].
Joan StobikoarenAntologia V. mendeko punturen batean idatzi zen. Liburuaren hitzaurrea galduta dago, baina, zorionez,IX. mendeko jakintsu etapatriarkaFoziok lanaren kopia oso bat zuen bere liburutegian, eta bereBibliotheca edoMyriobiblos ("Ehun mila liburu") katalogoan bere anaierantzako iruzkindutako 279 liburuetako bat da hura[5]. Fozioren iruzkin horri esker, liburuaren jatorrizko izenburua ezagutzen dugu, eta hari esker ere badakigu liburua Joanen seme Septimiori eskainia zegoela, eta hari zuzendutako hitzaurreanmemoria etairakurketarako talentu eskasa zuenez ikasketekin laguntzeko irakaspen eta pasarte ezagunak bildu zituela omen zioen Joanek[6], ondorengo pasartean ikus daitekeen moduan:
| « | Ἀνεγνώσθη Ἰωάννου Στοβαίου ἐκλογῶν ἀποφθεγμάτων ὑποτηκῶν βιβλία τέσσαρα ἐν τεύχεσι δυσί. προσφωνεῖ δὲ ταῦτα, δι' ὅν καὶ τὴν συνάθροισιν φιλοπονῆσαι λέγει, Σεπτιμίω ἰδίῳ υἱῷ. ἡ δὲ συναγωγὴ αὑτῷ ἔκ τε ποιητῶν καὶ ῥητόρων καὶ τῶν κατὰ τὰς πολιτείας λαμπρῶς βεβιωκότων ἐγένετο, ὣν, ὡς καὶ αὐτός φησι, τῶν μὲν τας ἑκλογὰς τῶν δὲ τὰ ἀποφθέγματα καὶ τινων ὑποθήκας συλλεξάμενος, ἐπὶ τῷ ῥυθμίσαι καὶ βελτιῶσαι τῷ παιδί τὴν φύσιν, ἀμαυρότερον ἔχουσαν, πρὸς τὴν τῶν ἀνγνωσμάτων μνήμην στείλειεν. Irakurriak Joan StobikoarenPasarteen,Sententzien etaIrakaspenen lau liburu bi bolumenenetan. Liburua bere semeari eskainita dago, eta harentzako egin duela dio. Bilduma idazleen, erretoreen eta politikari ospetsuen esanekin osatuta dago, eta, berak dioen legez, batzuen pasarteak eta besteen sententzia eta irakaspenak bildu ditu, semeak irakurritakoak gogoratzeko duen talentu eskasa entrenatu eta hobetzeko. | » |
—Fozio[oh 1] | ||
Fozioren deskribapenari eskeri,Antologia semearen hezkuntzarako idatzitako ezagutza orokorreko eskuliburu bat dela dakigu[7]. Stobikoak 500 egile ingururen pasarteak eta esanak biltzen ditu bere antologian, eta bilduriko pasarteekin testu berri eta koherente bat osatzen du,Antzinako Greziako literaturaren, ohituren etafilosofiaren erretratu zabala osatuz. Pasarteak antzinako literaturako esparru guztietakoak dira, etaepika,lirika,tragedia,medikuntza,historia eta filosofiaren arloko egileak zitatzen ditu, ezagunak eta ezezagunak[7]. Joan StobikoarenAntologia iturri oso garrantzitsua da antzinako literaturaren ezagutzarako, hainbat egileren izenak eta lanak obra honen bitartez bakarrik gorde baitira. Adibidez,Aesara Lukaniakoa emakumezko filosofopitagorikoaren esistentziaren berriAntologiaren bitartez bakarrik dakigu, Stobikoak egile horrenGiza naturari buruz lanaren hainbat pasarte zitatzen baititu[8].
Joan Stobikoaren lana hirueskuizkribu nagusitan iritsi zaigu:F,Napolikoa,XIV. mendekoa, (Neapolitanus III D 15),P,Parisko Liburutegi Nazionalean gordea,XV. mendekoa, (Parisinus graecus 2129) etaL,Florentziakoa, XIV. mendekoa (Laurentianus Pluteus 8.22)[9]. Lehenengo biakAntologiaren kopiak dira. Hirugarrenak, aldiz, hainbat antologia biltzen ditu, tartean Stobikoarena.Antologiaren testuaren azkenedizio modernoaCurt Wachsmuthfilologoalemaniarrak egin zuen1884 urtean[10].
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak:Q444079