Gudari gisa,Gaztelako Koroaren armadaren zerbitzura aritu zen.1521eko maiatzean,Henrike II.a Nafarroakoa Nafarroako Erresuma berreskuratzeko ahaleginean ari zela, haren aurkako Gaztelako armadan zihoan Loiolakoa, etaIruñeko guduan larri zauritu zuten. Erlijio ordena berria sortzeko abiapuntua izan zen gertakari hura.
Sortzez,Eneko[3] Lopez Loiolakoa zuen izena. Garai hartan ohikoa zen izenak hizkuntza batetik bestera itzultzea, eta euskarazkoEneko izenaren ordain gisa gaztelaniazIñigo erabiltzen zen. Latinez idaztean, ordea,Enecus forma baliatu zuen hasieran; eta, aurrerago, latinezko forma ustez jatorrago bat hartu zuen,Ignatius, funtseanEneko izen bera zela pentsatuta.[4][5] Hortik datorIgnazio. Deiturari dagokionez,Lopez Rekaldeko dela ageri da Jesusen Lagundiko zenbait dokumentutan, kopista baten erruz dirudienez. Berak, ordea, bizitza osoanLopez Loiolako deitura erabili zuen.
Vera effigies S. Ignaty de Loyola, Ignazio Loiolakoaren benetako irudia. XVI. mendekoa, egile anonimoa.
Beltran Ibañez Oinazko eta Marina Saenz Likonako izan zituen guraso. Ignazio hamahiru anai-arrebetan –zortzi anaia eta bost arreba– txikiena izan zen.Tontsura jasoa zuen zazpi urterekin, eta halakleriko bilakatu zen, elizan karrera prestatzeko asmoarekin. Familiak Azpeitiko elizaren patronatua zuen, baina adinagatik bere anaiari Pedrori zegozkion, hark ere tontsura jasoa, horko pribilegioak. Geroxeago, Martin anaiak oinetxearen buruzagitza hartu zuen, aitaren baimenarekin, lehensemea hil ondoren. Martin 1498 urtean ezkondu zenElisabet I.a Gaztelakoaren ohore-dama zen Magdalena Araozkoarekin, eta honek bereziki hezi eta prestatu zuen gortean jarduteko. Koinata Magdalenari esker, etaManrique de Lara leinukoen eskutik, gortean zituzten harremanak sendotu nahian,Joana Gaztelakoa etaFilipe Ederra errege-erreginagaien morroi bilakatu omen zen1502 urtean. Agiriek diotenez,1506. urte inguruan IgnazioGaztelakoArévalora joan zen morroi gisa,1495az geroztikErrege-erregina Katolikoen kontulari nagusi zen Juan Velazquez de Cuellarren zerbitzura.1517an kontulariak kargua utzi zuen arte, Loiolatarren seme txikienak Arevalo etaValladoliden Gaztelako Gortearen giroa ezagutzeko aukera izan zuen. "Oso eskribau on" izatera iritsi zen arte bere idazkera landu zuela. Zaldun-liburuekiko zaletasuna izan zuen, bereziki,Amadis de Gaularekin, Ignaziok berak Camarari egindako memorietan aipatu zuenez "haiek goitik behera ulertu" arte. Musikan ere saiatu zen etaSan Pedroren omenezko poema baten errima osatzera ere heldu zen.[erreferentzia behar]
Gorteko manerak bereganatu zituen guztiz, eta Azpeitira itzultzen zenean, nabaria zen bere arrandia, janzkeran zen soinean eramaten zituen armetan. Bisita haietako batean, 1515 urtean, anaia Pedrorekin batera, zehaztu ezin izan den "krimen izugarria" burutu zuen. Biak kleriko izanik, elizaren jurisdikzioan babestu ziren eta Iruñean zigor txikia bete zuten, baina Gipuzkoatik jurisdikzio zibiletik kargu hartu zitzaion Ignaziori, arrakastarik gabe antza, kleriko bizitza utzia zuela nabaria zela argudiatuta. Urte horietan gazte limuria ere bazen, neskazalea, eta Maria de Villarrealekin ezkontzaz kanpoko alaba bat ere izan omen zuen, azkenean aitortu zuena.[6]
Iruñeko guduaren ondoren, Ignazio Loiolakoa hanketan zauriturik irudikatzen duen margolana.
1516 urtetikNaiarako duke eta NafarroakoerregeordeAntonio Manrique de Lararekin eskuz esku aritu zen. Haren agindutara, 1520-22 urteetanGaztelako Komunitateen Gerran hartu zuen parte, Gaztelako erregearen alde, eta Gipuzkoan korrejidore baten aurka altxatu zirenekin bitartekaritza arrakastatsua egin zuen, gatazka militarra saiheste aldera. Giro horretan, Ignazio Loiolakoa eragingo zuen gertakari garrantzitsuena1521eko maiatzean izan zen, Gaztelako giro nahasia profitatuta eta Nafarroako erresuma berreskuratzekoAlbreteko leinukoHenrike II.a Nafarroakoaren tropek Nafarroan sartu eta Iruñean gotorturik zeuden Gaztelako erregearen aldeko tropak setiatu zituztenean.
Iruñeko tropa defendatzaileen buruzagitza Ignazio Loiolakoak eta anaia Martinek hartu zuten,Pedro Beaumontek ihes eginda. Tropa setiatuek ez zituzten onartu nafar erregearen aldeko tropen buruAndré Foixkoaren errendizio eskaintzak, eta hala Iruñeko gaztelua bonbardatu zuten. Egun IruñekoSan Ignazio basilika dagoen lekuan bertan, bonbarda-bala batek Ignazio zauritu zuen bi hanketan[7].
Iruñea hartuta,André Foixkoa Ignazio sendatzeko bitartekoak jarri zituen, etsai militarrak izan arren, Ignazioren ospea aintzat hartzeaz gainera, ahaide txikiak ere bazirelako. Lehen premiazko sendaketen ondoren,Oinetxera eraman zuten, anaia Martin gidari. Loiolara helduta, Martin Itziolakoa zirujauak hartu zuen Ignazioren zaurien ardura. Hil ala biziko zenbait ebakuntzaren ondoren, azkenean sendatu egin zen, bizitza guztirako herren geratu bazen ere.
Iruñean jasandako zaurien sendaketan ia urtebete eman zuen; herren geratu zen, ordea. Denbora horretan,Vita Christi,Ludolfo Saxoniakoak idatzirikoJesusen bizitzaren kontakizun bat, hainbat iruzkin eta gogoetekin batera, etaFlos sanctorum,santuen biografien bilduma bar irakurri zituen. Liburu horien irakurketak zirrara nabarmena eragin zioten eta "iraganeko bizitzari buruz benetan gogoeta egin, eta horregatik egin beharreko penitentziari buruz". Liburu horietan Jerusalemerako erromesaldia sustatzen zen orobat, eta hala 1522ko otsailean Loiolatik abiatu zen, mando baten gainean.
Lehenik,Arantzazura joan zen eta, ondoren,Montserratera, non erabateko aitortza egin eta arropa dotoreak eta ezpata utzita, Jesusen zalduntzat eskaini zuen bere burua.Manresara jaitsi zen, Bartzelonan ontzia hartzeko une egokiaren zain, eta azkenean hamar hilabete eman zituen hango kobazulo batean, bizimoduaszetikoz.Mistikazko hilabete haietan osatu zituen bereGogo-jardunak. 1523aren hasieran, Bartzelonan ontzia hartu zuen Erromarako.Gaetan lehorreratu eta oinez joan zen Erromara. Han aita santuaren baimena eskuratu zuenLur Santura joateko.Veneziara oinez joan eta han ontzia hartu zuen Lur Santurako. Jerusalemera 1523ko irailaren 4an heldu zen.
Handik itzuli eta Alcalá de Henares, Bartzelona eta Parisko unibertsitateetan ikasi zuen. Han,San Frantzisko XabierkoarekinJesusen Lagundia sortu zuen.Aita Sainduaren agindutara jarri etaKontrarreformaren protagonista bilakatu zen ordena erlijioso berria. Bere gutun elkartrukean (1554), Erromako dogma katolikoa babesteko neurri gogorren alde agertu zen, hala nola ondasunen konfiskazioa, erbesteratzea eta heriotza zigorra, pertsonen joera heretikoen kontra, baita heretikotzat jotako liburuak erre edo erresumatik kanporatzearen alde.[8]
Ignazio Loiolakoak idatzitako testu garrantzitsuena 1548koGogo jardunak da (Ignazioklatinez idatzia:Exercitia spiritualia,Luis Egiak 1972an euskaratua). 28 – 30 egunean egiteko jardunak dira,fedekatolikoaren esperientzia pertsonala areagotzeko asmoz pentsatuak.
Horrez gainera, zazpi mila gutun baino gehiago idatzi zituen bere bizitzan,gaztelaniaz. Aipagarria da bere autobiografia ere.
↑(Gaztelaniaz) Verd, Gabriel María (1976): «El 'Íñigo' de San Ignacio de Loyola»,Archivum Historicum Societatis Iesu, Institutum Historicum Societatis Iesu, 45. bol, 95-128.
↑(Gaztelaniaz) Verd, Gabriel María (1991): «De Iñigo a Ignacio. El cambio de nombre en San Ignacio de Loyola»,Archivum Historicum Societatis Iesu, Institutum Historicum Societatis Iesu, 60. bol, 113–160
_Founder_of_the_Jesuits.jpg)
.jpg)
