 | Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edo ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu,zuzendu ezazu. |
Hiri nekazaritza, nekazaritza mota bat da honen oinarria leku urbanoetan kokatzea da, ondorioz lortutako produktuak urbil daudek lortzen dituzte, duela urte batzuk hauek garatu ziren mugimenduekologikoen esker eta KM0-ko antzeko mugimenduekin, honen erabilera oso zabala da eta mundu osotik,[1] herrialde garatuetan zein garapenetan egon daiteke, kudeaketaren aldetik pribatua zein publikoa izan daiteke. Hauek sortzeko arrazoi asko egon daiteke, mugimendu sozialengatik, komunitatea elkartzeko, erosketak murrizteko edo janari freskoa laboratzeko.
Lehenengo aldizPersiako erdi basamortuko hirietan, oasiak mendiko ura garraiatzen zuten akuedukturekin elikatzen ziren, komunitateetako hondakinez elikatuz.Machu Picchun, ura kontserbatu eta hiriko oinezko arkitekturaren zati gisa berrerabiltzen zen, eta landare oheak eguzkia biltzeko diseinatzen ziren, hazten ari zen urtaroak luzatzeko.
Ez da zerbait berririk elikagai-ekoizpena landa-nekazaritzatik eta urruneko inportazioetatik[2]harago osatzeko ideia. Gerra eta depresio garaietan erabiltzen zen, janari eskasia sortzen zenean, baita oparotasun erlatiboko garaietan ere. Alemanian,XIX. mendearen hasieran, lorategiak sortu ziren elikagaien pobreziari eta segurtasunik ezari erantzuteko.
1893an, Detroiteko depresio-talde bateko herritarrei eskatu zitzaien hutsik zeuden sortak erabil zitzatela barazkiak landatzeko.Pingree 's Potato Patches ezizena jarri zieten,Hazen S. Pingree alkatearen ondoren. Lorategi hauetara bideratu zen, errentak lortzeko, elikagaiak hornitzeko eta independentzia bultzatzeko zailtasun-garaietan.WWI etaWWIIn garaipen-lorategiak sortu ziren, etaAEB, Kanada eta Erresuma Batuko fruta-, barazki- eta belar-lorategiak izan ziren. Ahalegin hori egin zuten hiritarrek, gerrako ahaleginari laguntzeko zen elikagaien produkzioaren gaineko presioa murrizteko.[3]
Lehen Mundu Gerran,Woodrow Wilson presidenteak AEBetako herritar guztiei dei egin zien eskuragarri zegoen edozein elikagai-hazkuntza erabil zezaten, egoera potentzialki kaltegarri batetik ateratzeko modu gisa.Europa ia osoa gerran kontsumitu zenez, ezin izan zuten AEBetara bidaltzeko elikagai nahikorik ekoitzi, eta plan berri bat ezarri zen, AEB elikatzeko eta behar zuten beste herrialde batzuei soberakin bat emateko helburuarekin.1919an, 5 milioi lursail baino gehiago hazten ari ziren eta 500 milioi libra baino gehiago biltzen ziren.[4]
Depresio Handian antzeko praktika bat erabili zen, helburu, lan eta janari bat ematen ziena horrelako garai latzetan ezer gabe geratuko zirenei. Ahalegin horiek adorea pizten eta hazkunde ekonomikoa bultzatzen lagundu zuten. 2,8 milioi dolar baino gehiago ekoitzi ziren depresio garaian bizirauteko lorategietatik. Bigarren Mundu Gerraren ondorioz, Gerra/Elikagaien Administrazioak Garaipenaren Lorategi Nazionaleko Programa bat ezarri zuen, hirietan nekazaritza modu sistematikoan ezartzeko. Plan berri honekin, 5,5 milioi estatubatuarrek parte hartu zuten lorategiko garaipenaren mugimenduan, eta urtean 9 milioi libra fruta eta barazki landatu ziren, AEBn garai hartan landutako produktuen % 44.
Ez dago mugarik hiriguneetako nekazaritza-lurzatietarako. Lorategiak eta etxaldeak, definitzen errazak ez badira ere, bi mota nagusiak dira.USDAren arabera, etxalde bat da "1.000 dolar edo gehiagoko nekazaritza-produktuak ekoizten eta saltzen ziren edozein leku.Europan, "hiri-baserria" terminoa erabiltzen da baratzeak eta etxaldeak barne hartzeko.
Komunitate askok lorezaintza publikoa eskura jartzen dute, etaherritarrei lekua ematen diete jateko edo aisialdirako landareak lantzeko. Lorezaintza komunitarioko programa bat daSeattleko P-Patch. Permakulturako oinarrizko mugimenduak eragin handia izan du mundu osoko hiri-nekazaritzaren berpizkundean. Hirurogeiko hamarkadan,Erresuma Batuan hainbat baratze komunitario ezarri ziren, Estatu Batuetako lorategi komunitarioen mugimenduaren eraginez.Bristolen Severn proiektua2010ean ezarri zen 2500 liberatan, eta urtean 34 tona produktu ematen ditu, jatorri ahuleko pertsonak enplegatuz.[5]
Proiektuak teilatua jaten duNew Yorken.[6]
Hiri-finkak hiri-eremuetako nekazaritza-lursailak dira, eta jendea dago animaliekin eta landareekin lanean elikagaiak ekoizteko. Komunitate-lorategiak izan ohi dira, komunitate-harremanak hobetzeko eta eremu urbanizatuetan bizi diren pertsonei nekazaritzaren eta nekazaritzaren kontzientzia eskaintzeko. Elikagaien segurtasun iturri garrantzitsuak dira munduko komunitate askorentzat. Hiriko etxaldeak tamainaz aldatzen dira, patio pribatuetako lursail txikietatik hektarea kopuru bat hartzen duten etxalde handiagoetara.1996an,Nazio Batuen txosten baten arabera, mundu osoan 800 milioi pertsona baino gehiago daude hirietan elikagaiak landatu eta ganadua hazten dutenak. Nahiz eta hiriko etxalde batzuek soldatapeko langileak izan, gehienak boluntario lanetan oinarritzen dira, eta batzuk boluntarioek bakarrik kudeatzen dituzte. Hiriko beste etxalde batzuk tokiko agintariekin elkarlanean aritzen dira.
1972anKentish Townen (Londres) hiriko etxalde bat eraiki zuten. Baserriko animaliak eta lorezaintzako espazioa uztartzen ditu,Herbehereetako haurrentzako etxaldeetan inspiratutako gehigarri bat. Londresen etaErresuma Batuan beste hiri-etxalde batzuk zeuden.Australian, hainbat hiri-etxalde daude hainbat hiriburutan.Melbournen,Collingwood Children 's Farm1979an ezarri zenAbbotsfordeko Barrutiaren Ondare Soroetan (APHF),1838az geroztik landatutako Victoriako lurrik zaharrena.
2010ean, New Yorken, munduko etxalde pribatu eta teilatu operatibo handiena eraiki eta inauguratu zen, eta2012an are kokapen handiagoa izan zuen. Biak udal programen emaitza izan ziren, hala nolaTeilatu BerdearenZerga Murrizteko Programa etaAzpiegitura Berdea Dirulaguntza Programa.
Singapurren, teilatu hidroponikoko etxaldeak agertzen ari dira (horiek ere nekazaritza bertikalean oinarritzen dira). Horien atzean dagoen helburua da orain arte baztertuta egon diren eremuak eta lan-indarrak gaztetzea. Aldi berean, pestizidarik gabeko produktuak hazi eta bilduko dira.
UPAk[8] onura ugari dakarzkie praktika hori aplikatzen duten hiriei. Hiriak elikagaien kontsumitzaile izatetik nekazaritzako produktuen sortzaile izatera igarotzeak lagundu egiten du jasangarritasuna, osasuna hobetzea eta pobrezia arintzea.
Txirotasuna arintzea: gauza jakina da hiri-nekazaritzan parte hartzen duten pertsonen zati handi bat hiri-pobrea dela.Garapen bidean dauden herrialdeetan, hiri-nekazaritzako ekoizpen gehienakautokontsumorako dira, eta soberakinak merkatuan saltzen dira.FAOren arabera (Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundea), hiri-kontsumitzaile txiroek beren diru-sarreren % 60 – 80 elikagaietan gastatzen dute, eta, ondorioz, oso ahulak dira elikagaien prezio altuagoen aurrean. UPAk elikagaiak hornitzen ditu eta aurrezkiak sortzen ditu etxeetako gastuetan,kontsumigarrien kasuan, eta, horrela, beste erabilera batzuetarako diru-sarreren zenbatekoa handitzen da.
UPA soberakinak tokikomerkatuetan sal daitezke, hirikopobreentzat diru-sarrera gehiago sortuz. Komunitate-zentroek etalorategiek komunitatea hezi egiten dute nekazaritza hiri-bizitzaren zati gisa ikus dezan.Sarasotako (Florida) Florida HouseGarapen Iraunkorrerako Institutuak komunitate eta hezkuntza zentro publiko gisa balio du, non energia aurrezten duten ideia iraunkorrak dituzten berritzaileak inplementatu eta probatu ahal izango dituzten.Florida House bezalako zentro komunitarioek hiriguneak eskaintzen dituzte hiriko nekazaritza ezagutzeko eta nekazaritza hiriko bizimoduarekin integratzen hasteko.
Datuak:Q1194826
Multimedia:Urban agriculture /Q1194826