Heather Couper
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Wallasey, 1949koekainaren 2a
Herrialdea	Erresuma Batua
Bizilekua	Erresuma Batua
Heriotza	Stoke Mandeville Hospital(en), 2020kootsailaren 19a (70 urte)
Hezkuntza
Heziketa	University of Leicester(en) Haydon School(en) Linacre College(en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	astronomoa,fisikaria,kazetaria,telebista aurkezlea,idazlea,esataria,television maker(en),radio program designer(en) etazientzia-dibulgatzailea
Enplegatzailea(k)	Gresham College(en)
Jasotako sariak	ikusi Britainiar Inperioko Ordenaren komendadorea (2007) Sir Arthur Clarke Award (2008)
Kidetza	British Astronomical Association(en)
hencoup.com…

Heather Anita Couper (Wallasey,Ingalaterra,1949koekainaren 2a -Aylesbury,2020kootsailaren 19a)britainiarastronomo,esatari etazientzia-dibulgatzailea izan zen.^[1]

Leicesterreko Unibertsitateanastrofisika ikasi etaOxfordeko Unibertsitatean galaxien kumuluak ikertu ondoren,Greenwicheko Errege Behatokiko planetarioko irakasle titular izendatu zuten Couper.^[2] Ondoren, bi telesail aurkeztu zituenCanal 4 telebista katean:The Planets etaThe Stars, eta, horrez gain, telebistan agerraldi asko egin zituen gonbidatu gisa. Irratian, CouperrekBritain's Space Race programa aurkeztu zuen eta 30 kapitulukoCosmic Quest telesaila BBC Radio 4rako . Couper Britainia Handiko Astronomia Elkarteko presidente izan zen 1984tik 1986ra,^[3] eta Astronomiako irakaslea izan zen betiko Londresko Gresham College-n. Milurtekoko Batzordeko kide izan zen, eta, horren bidez,CBE izendatu zuten 2007an.3922 Heatherasteroideak bere izena darama.^[2][4]

1949ko ekainaren 2an jaio zen Couper,Wallaseyn (Cheshire),^[5] eta George Couper eta Anita Couperren alaba bakarra zen. Zazpi edo zortzi urterekin, hegazkinak begiratzen ari zen gaueko zeruan, bere aita aireko lineako pilotua zelako, ustekabeanmeteoro berde distiratsu baten lekuko izan zenean. Gurasoek horrelakorik ez zegoela esan zuten, baina hurrengo egunean egunkariko titular batek "izar iheskor berde" bati buruz hitz egiten zuen, eta Couperrek astronomo izatea erabaki zuen.^[6]

St Mary's Grammar School-en ikasi zuen (1977an St. Nicholas Grammar School-ekin batu zen Haydon School bihurtzeko), Wiltshire Lane-n, Northwood Hills-en,Middlesex-en. 16 urte zituela, Patrick Moore telebistako britainiar astronomoari idatzi zion astronomian karrera bat egin zezakeen galdetuz, eta erantzuna jaso zuen: "neska izatea ez da batere arazorik"!^[7]

Peter Robinson moda-dendan eta bere Top Shop dibisioan (gaur egun Topshop) bi urtez kudeaketa-praktiketan aritu ondoren, Couper Cambridgeko Behatokian sartu zen ikerketa-laguntzaile gisa 1969an, eta 1970eanRoyal Astronomical Society-ko kide bihurtu zen.^[7] 1973an graduatu zen Leicesterreko Unibertsitatean,Astronomian etaFisikanlizentziatura lortuz. Leicesterren, Nigel Henbest astronomia ikaslea ezagutu zuen; lan-elkarte bat sortu zuten – Hencoup Enterprises – astronomia zabaltzean oinarrituta. Ondoren, Oxfordeko Unibertsitateko Astrofisika Sailean ikertu zuen, Oxfordeko Linacre Collegen graduondoko ikaslea zela.^[5]

1977tik 1983ra, Couper Greenwicheko Old Royal Observatory-ko Caird Planetarioko irakasle titularra izan zen (2007an Peter Harrison Planetarioak ordezkatu zuena), eta idazle etairrati-esatari autonomo bihurtzeko lana utzi zuen.^[7] 1984an, Britainiar Astronomia Elkarteko presidente hautatu zuten, kargu horretan lehenengo emakumea eta bigarren pertsonarik gazteena izanik. Couper Junior Astronomical Society-ko (gaur egun Society for Popular Astronomy) presidente izan zen 1987–1989 urteetan.^[5] Londresko Planetarioak Couper gonbidatu zuen 1988ko ikuskizun publiko berria,Starburst!, idatzi eta aurkeztera.

Couper Gresham Collegeko Astronomia irakasle izendatu zuten 1993an – unibertsitatearen 400 urteko historian lehen emakumezko irakaslea izan zena – eta kargu horretan egon zen 1996ra arte.^[8]

1978tik aurrera, Couperrek astronomiari eta espazioari buruzko 40 liburu baino gehiago idatzi zituen, asko Henbestekin lankidetzan.^[9] Kritikari baten arabera, Couper eta Henbest «pertsonaia koloretsuak ikusteko begia duten istorio-kontalari bikainak» dira.^[10]

Bere artikuluak astronomia eta zientzia aldizkari nagusietan agertu ziren, besteak beste,BBC Sky at Night,BBC Focus etaNew Scientist aldizkarietan.The Independent online egunkariko zutabegilea izan zen.^[11]

1999an, Royal Astronomical Society-k eta La Société Guernesiaise-k Couper gonbidatu zuten hurrengoeguzki eklipse osoari buruzko hitzaldi nagusiak ematera. Eklipse hori 1927az geroztik Britainiar Uharteetatik ikusgai izango zen lehena izango zen. CouperrekSumatran (1988),Hawaiin (1991),Aruban (1998),Egipton (2006),Txinan (2009) etaTahitin (2010) Eguzki eklipse osoak ikusteko espedizioak ere zuzendu zituen.^[12]

Couperren nazioarteko hitzaldi-birak eta jendaurreko hitzaldiakAEBetatik Txinara etaKolonbiatikZeelanda Berrira bitartekoak izan ziren. P&O Arcadia kruzeroaren lehen bidaian hizlari gonbidatu nagusia izan zen, eta Cunard-enQueen Mary 2 eta Queen Victoria ontziei buruzko aurkezpenak egin zituen. 1986an, CouperConcorde ontzian egon zenLondresetikAucklandera (Zeelanda Berria) egin zuen lehen hegaldian. BidaiarieiHalley kometa erakusteaz arduratu zen astronomo gisa,Indiako Ozeanotik 18.000 metrora hegan egiten zuen bitartean.^[13]

Couper jaialdi askotan agertu zen, besteak beste, Brightongo Jaialdian, Cheltenhamgo Zientzia Jaialdian eta The Sunday Times Oxfordeko Literatura Jaialdian. Bere lan korporatiboak British Gas,AXA SunLife etaIBMrentzako aurkezpen magistralak barne hartu zituen.

Couperrek programa eta telesail ugari aurkeztu zituen BBC Radio 4n, besteak beste,Starwatch zuzeneko telesailak,Worlds Beyond etaThe Modern Magi.^[14] 2008ko Sir Arthur Clarke saria irabazi zuen Britainia Handiko espazio lasterketagatik Radio 4koArchive Hour saioan.^[15]

BBC Radio 2, Radio 4 eta Radio 5Live irratietan ere agerraldi ugari egin zituen, baita Erresuma Batuko eskualdeko eta tokiko irrati-kateetan ere. 2008an, Couperrek astronomiaren historiari buruzko 30 x 15 minutukoCosmic Quest seriea aurkeztu zuen Radio 4n.^[5]

BBC World Service Irratirako egin zituen telesail nagusiakA Brief History of Infinity etaThe Essential Guide to the 21st Century saioetatik hasi etaSeeing Stars saio luzeetaraino (Nigel Henbestekin aurkeztua) doaz.^[16]

Astronomiaz gain, Couper gonbidatu aurkezle izan zen Radio 4koWoman's Hour,John Dunn Programme etaStart the Week saio nagusietan. Literaturarekiko eta tokiko historiarekiko interesa erakutsi zuen Radio 4koWith Great Pleasure etaDown Your Way saioen atalak aurkeztuz, eta musika klasikoarekiko interesaBBC Radio 3koIn Tune saiorako "Proms saioen aukeraketa" eginez.^[17]

Couper astronomia aditu gisa agertu zen albistegietan eta gaurkotasuneko gaien programetan, eta telesail eta programa ugari aurkeztu zituen, batez ereChannel 4-n.^[8]

Bere lehen telebistako agerraldiak gonbidatu gisa izan ziren Patrick Moorek aurkeztutakoThe Sky at Night telesailean. Couperrek (Terence Murtaghekin batera) 1981ean aurkeztu zuenHeavens Above haurrentzako telesaila, Yorkshire TelevisionekITV katerako ekoitzia.^[9]

1985ean, Couperrek zazpi atalekoThe Planets telesaila aurkeztu zuenChannel 4rako, eta 1988an sei atalekoThe Stars. Telebistako aurkezpenen artean,The Neptune Encounter (ITV), A Close Encounter of the Second Kind (Horizon,BBC2) eta Stephen Hawking: a Profile (BBC4) daude.

Telebistako programa askoren narratzailea izan zen,Ekranoplan: The Caspian Sea Monster (Channel 4) etaRaging Planet (Discovery Channel) artean.

Couperrek, Henbest eta Stuart Carterrekin batera (bere The Stars telesailaren zuzendaria), Pioneer Productions sortu zuen, Erresuma Batuko telebista ekoiztetxe independente bat, programazio faktikoak sortzen zituena, 1988an.^[18] Couperrek konpainiaren lehen dokumentala aurkeztu zuen 1989an,The Neptune Encounter,Voyager 2renNeptunoren gainetik igarotako hegaldiari buruzkoa. Ekoizle gisa, Couperrek Channel 4rako telebistarako egin dituen lanetan, besteak beste, saritutakoBlack Holes etaElectric Skies telesailak daude, baitaUniverse: Beyond the Millennium telesaila ere. Couperrek Pioneer Productions 1999an utzi zuen irrati eta telebistako agerraldi orokorretan zentratzeko.^[7]

1993an, Couper sortu berri zen Milurteko Batzordean sartzeko gonbidapena jaso zuen, Loteria Nazionaleko dirua milurteko berria ospatu eta oroitzeko proiektuetara banatzeaz arduratzen ziren bederatzi komisarioetako bat izanik. Batzordea sortu zenetik 2009an desegin zen arte karguan egon ziren bi komisarioetako bat izan zen (Michael Heseltinerekin batera).^[19]

Milurteko Batzordean egindako lanagatik, eta baita jendearen artean zientzia sustatzeagatik ere, Erreginaren Urtebetetze Ohoreen ZerrendanCBE izendatu zuten Couper 2007an.^[20]

Couper 2020ko otsailaren 19an hil zen Stoke Mandeville ospitalean, 70 urte zituela, gaixotasun labur baten ondoren.^[21]

• Space Frontiers, 1978, Woodpecker,ISBN 0856853399
• Exploring Space, 1980, Hennerwood,ISBN 978-0907812753
• Heavens Above!, 1981, Franklin Watts,ISBN 978-0531042878
• The Restless Universe, 1982, George Philip,ISBN 978-0540010691
• Astronomy, 1983, Franklin WattsISBN 978-0531046517
• Physics, 1983, Franklin Watts,ISBN 978-0531046524
• The Planets, 1985, PanISBN 0330290827
• The Universe: A Three-Dimensional Study (pop-up book), 1985, Random House,ISBN 0-394-54691-1
• Halley's Comet Pop-Up Book, 1985, Hamlyn,ISBN 978-0603004469
• The Stars (Space Scientist), 1985, Franklin WattsISBN 978-0531100547 UKISBN 978-0863132681 US
• The Planets (Space Scientist), 1985, Franklin WattsISBN 978-0531100011 UKISBN 978-0863132667 US
• Comets and Meteors (Space Scientist), 1985, Franklin WattsISBN 978-0863132674 UKISBN 978-0863132674 US
• The Sun (Space Scientist), 1986, Franklin WattsISBN 0863132693 UKISBN 0-531-10055-3 US
• The Moon (Space Scientist), 1986, Franklin Watts,ISBN 0863134726 UK;ISBN 0-531-10266-1 US
• Galaxies and Quasars (Space Scientist), 1986, Franklin WattsISBN 0863134734 UKISBN 0-531-10265-3 US
• Telescopes and Observatories (Space Scientist), 1987, Franklin WattsISBN 0863135277 UKISBN 0-531-10361-7 US
• Spaceprobes and Satellites (Space Scientist), 1987, Franklin WattsISBN 0863135285 UKISBN 0-531-10360-9 US
• The Stars, 1988, Pan,ISBN 033030352X
• The Space Atlas, 1992,ISBN 978-0863188299
• How the Universe Works, 1994, Dorling Kindersley,ISBN 0751300802
• Guide to the Galaxy, 1994, Cambridge University Press,ISBN 978-0521458825
• Black Holes, 1996, Dorling Kindersley,ISBN 0-7513-5371-X
• Big Bang, 1997, Dorling Kindersley,ISBN 978-0789414847
• Is Anybody Out There?, 1998, Dorling Kindersley,ISBN 978-0751356663
• To the Ends of the Universe, 1998, Dorling Kindersley,ISBN 978-0751358254
• Universe, 1999, Channel 4 Books,ISBN 0752217127 hardback;ISBN 0752272551 paperback
• Space Encyclopedia, 1999, Dorling Kindersley,ISBN 978-0789447081
• Extreme Universe, 2001, Channel 4 Books,ISBN 978-0752261638
• Mars: The Inside Story of the Red Planet, 2001, Headline,ISBN 978-0747235439
• Encyclopedia of Space, 2003, Dorling Kindersley,ISBN 978-1405301091
• Universe: stunning satellite images from outer space, 2006, Cassell Illustrated (UK)ISBN 978-1844034376; Thunder Bay (US)ISBN 978-1592236992
• The History of Astronomy, 2009, Cassell Illustrated (UK),ISBN 978-1844035700; Firefly (US),ISBN 978-1554075379
• The Story of Astronomy, 2011, Cassell,ISBN 978-1844037117
• The Astronomy Bible: The Definitive Guide to the Night Sky and the Universe, 2015, Firefly (US),ISBN 978-1770854826; Philip's (UK),ISBN 978-1844038084
• The Secret Life of Space, 2015, Aurum,ISBN 978-1781313930
• Space Visual Encyclopaedia, 2016, Dorling Kindersley,ISBN 978-0241228432
• 2019 Stargazing, 2018, Philip's,ISBN 978-1849074803
• The Universe Explained: A Cosmic Q&A, 2018, Firefly,ISBN 978-0228100829

• With Great Pleasure, 1987, BBC Radio 4
• Down Your Way, 1989, BBC Radio 4
• Seeing Stars (monthly series), 1990–2001, BBC World Service
• The Modern Magi, 1995, BBC Radio 4
• Starwatch (6-part series), 1996, BBC Radio 4
• Naming the Universe (5-part series), 1999, BBC Radio 4
• The Essential Guide to the 21st Century (5-part series), 2000, BBC World Service
• Red Planet (3-part series), 2003, BBC Radio 4
• Worlds Beyond (3-part series), 2004/5, BBC Radio 4
• Arthur C. Clarke: the Science and the Fiction, 2005, BBC Radio 4/BBC World Service
• A Brief History of Infinity (2-part series), 2006, BBC World Service
• Britain’s Space Race, 2006, BBC Radio 4, winner of the 2008 Sir Arthur Clarke Award
• Cosmic Quest (30-part series), 2008, BBC Radio 4

• Times Educational SupplementAdinekoentzako Informazio Liburuaren Saria 1987.^[3]
• LetrenDoktore Honoris Causa, Loughborough Unibertsitatea 1991.
• Zientzia Doktore Honoris Causa, Hertfordshire Unibertsitatea 1994.
• Zientzia Doktore Honoris Causa, Leicester Unibertsitatea 1994.
• Urrezko Domina, New Yorkeko Jaialdiak 1993, 1995, 1998.
• Banff Rockie Saria 1995.
• Britainiar Inperioko Ordenako Komandantea (CBE) 2007an.
• 3922 Heatherasteroideak bere izena darama.^[2]

• Heather Couper-en webgunea
• Radio 4Bilaketa kosmikoa 2008

• Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from abuztua 2025
• 1949ko jaiotzak
• 2020ko heriotzak
• Erresuma Batuko telebista aurkezleak
• Emakume astronomoak
• Emakume fisikariak
• Zientzia dibulgatzaileak
• Emakume idazleak
• Telebista aurkezleak
• Zinema ekoizleak
• Emakume kazetariak
• Emakume zientzialariak
• Emakume irakasleak
• Emakume ikertzaileak

• Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak
• Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak
• Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak
• Wikipedia:VIAF identifikatzailea duten artikuluak
• Wikipedia:ISNI identifikatzailea duten artikuluak
• Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak
• Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak
• Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak
• Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak
• Wikipedia:BIBSYS identifikatzailea duten artikuluak