HaritzaQuercusgeneroko ehunkazuhaixka etazuhaitzen izen orokorra da, bai eta harekin zerikusi handia duten beste genero batzuetako espezieena ere,Lithocarpus legez.Euskal Herriko haritz motarik ohikoenaQuercus robur espeziea da, eta, horregatik, euskarazharitz izena zehaztapen gehiago gabe aipatzen denean, normalean, espeziehoni dagokio.^[1]

Quercus generoaipar hemisferiokoa da,hosto erorkor etairaunkorreko espeziez osatua, etaAsian etaAmerikan lur hotzetatik tropikoraino hedatua. Haritzen fruitueiezkur deitzen zaie; eta zuhaitz hauenbasoei,harizti.

Quercus generokoak izan arren, badira oro har haritz deitzen ez ditugun espezie batzuk, adibidez:Q. ilex (artea),Q. faginea (erkametza),Q. suber (artelatza),Q. coccifera (abaritza).

Generoa bi azpigenero eta sekzio batzuetan banatzen da:

• Quercus azpigeneroa: ohiko haritzak. Oso hedatua; ezkurrak laxo taldekatuta, ezkatak espiraletan jarrita ezkur oskoletan.
  • Quercus sekzioa (sinonimoak:Lepidobalanus etaLeucobalanus): Europako, Asiako eta Ipar Amerikakoharitz zuriak. Estilo laburrak; ezkurrak 6 hilabetetan heltzen dira, gozo edo apur bat mingotsak, ezkurren oskolak ilebakoak barrutik. Orriak gehien bat puntabako gingilekin, askotan gingil biribilduekin.
  • Mesobalanus sekzioa:haritz hungariarra eta Europa eta Asiako bere ahaideak. Estilo luzeak; ezkurrak 6 hilabetetan heltzen dira, mingotsak, ezkurren oskolak ilebakoak barrutik (Quercus generoaren guztiz hurbil eta batzuetan bertan sartuta).
  • Cerris sekzioa:haritz turkiarra eta Europa eta Asiako bere ahaideak. Estilo luzeak; ezkurrak 18 hilabetetan heltzen dira, oso garratzak, ezkurren oskolak ilebakoak barrualdean. Orrien gingilak punta zorrozdunak ohi dira,bristles dituztela puntetan.
  • Protobalanus sekzioa:Canyon live oak eta AEBen hego-sartaldeko eta Mexikoren ipar-sartaldeko haren ahaideak. Estilo laburrak, ezkurrak 18 hilabetetan heltzen dira, oso garratzak, ezkurren oskolak iledunak barrualdean. Orrien gingilak punta zorrozdunak ohi dira,bristles dituztela puntetan.
  • Lobatae sekzioa (sinonimoa:Erythrobalanus):haritz gorriak, Ipar Amerikakoak, Erdialdeko Amerikakoak eta Hego Amerikaren iparraldekoak. Estilo luzeak, ezkurrak 18 hilabetetan heltzen dira, oso mingatzak, ezkurren oskolak iledunak barrualdean. Orrien gingilak punta zorrozdunak ohi dira,bristles dituztela puntetan.
• Cyclobalanopsis azpigeneroa:ezkur-taldeko haritzak. Sortaldeko Asiako orri iraunkorreko haritz talde zabala, taldeka batutako ezkurrak eta ezkur oskolak eraztunetan banandutako ezkataz hornituta dituztenak (ikusi eskumako argazkia), askotan beste genero (Cyclobalanopsis) ezberdinekoak legez hartuak.

Haritzak sarritan altzariak eta lur zolak egiteko erabiltzen denzur gogorra dute.Quercus suberartelatzaren azala ardo botilentzako tapoiak egiteko erabiltzen da. Espezie hauMediterraneo Itsasoaren inguruan hazten da,Portugal,Espainia,Aljeria etaMaroko izanik munduan horren ekoizpen handiena dutenak. Europa eta Amerikako haritz espezie batzuk ardoupelak egiteko erabiltzen dira; kupelek , batzuetan erabili baino lehencharred, eragina dute lortzen den zaporean.

Ipar Amerikako haritzen artean, zurerako haritz gorrien taldekoen artean, zein espeziekoak diren kontuan hartu barik denak haritz gorri legez merkaturatuak,haritz gorriakQuercus rubra du balio handiena (a.k.a.Q. borealis). Zurerako haritz zuriien taldekoen artean, danak haritz zuri legez merkaturatuak, estimatuenaharitz zuria (Quercus alba) da. Haritz zuria askotan erabiltzen da ardaoa ontzeko upelak egiteko.Haritz kandudun (Quercus robur) etaharitz kandugabearen (Quercus petraea) zura, asko erabiltzen da Europan.

Haritz zurienazala lehortu eta medikuntzan erabiltzen da. Haritzen azalaktanino kopuru handia du eta, eta larruak ontzeko erabiltzen da.Ezkurrak irina eta, xigortuak, 'ezkur kafea' egiteko erabiliak izaten dira.

Haritzen ezkurrek estratifikazioa behar dute ernatzea suspertzeko.Haritz zuri gehienek berehalako estratifikazioa behar dute;Gaztaina haritza (Quercus prinus) erako espezieek sustrai bat kimatuko dute jausi eta berehala dagokion sustratua behar du sustraiak bota ditzan. Bestalde,haritz gorrien ezkur asko estratifikatuak izan behar dira bi urtera arte ernatu baino lehen.

Phytophthora ramorum onddoak aste gutxitan hil ditzake haritzak.Ceratocystis fagacearumak sortutako gaixotasuna ere (Astigar neerlandarren gaitza eragiten duenaren ahaide hurbila den onddoa), hilgarria da haritz batzuentzako,haritz gorrientzako gehien bat (haritz zuriek, kutsatzen badira ere, hobeto pairatzen dute gaixotasuna eta, normalean, ez dira hiltzen). Beste arrisku batzukkakalardo zur zulatzaileak, eta kanpotik igarri ezin den zuhaitz zaharren sustraiusteltzea dira, azken hau sarritan aise bortitz batek zuhaitzak botatzen dituenean bakarrik atzematen da.Lepidoptero askoren larbek haritzen orriak jaten dituzte, beste batzuen artean, espezie hauek:

Haritza sendotasun eta iraunkortasunaren ikurra da.

HaritzaErresuma Batua,Alemania etaAmeriketako Estatu Batuen herri zuhaitza da, baitaEuskal Herriaren ikur garrantzitsua; Gernikako juntetxean dagoen haritza Euskal Herriko zuhaitzik ezagunena dela.

Linnaeusek bost haritz espezie bakarrik zehaztu zuen Ipar Amerikaren sortaldean, orrien forma nagusian oinarrituta. Haritz zuria (Q. alba), Gaztaina haritza (Q. prinus), Haritz gorria (Q. rubra), Sahats itxurako haritza (Q. phellos) eta Ur haritza (Q. nigra) ziren. Ostro forma nahasgarriz aritu zenez,Q. prinus etaQ. rubra espezimenek espezie bat baino gehiagoko orriak zituzten. Hori dela eta, taxonomista batzuek izen ezberdinak proposatu dituzte genero bi honentzat (Q. montana etaQ. borealis, hurrenez hurren).

• Gernikako haritza
• Thorren haritza

• (Ingelesez)Ipar Amerikako Flora -Quercus
• (Ingelesez)Txinako Flora -Quercus
• (Ingelesez)Txinako Flora -Cyclobalanopsis

• Quercus
• Euskal Herriko flora