Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Gales (hizkuntza)

Wikipedia, Entziklopedia askea
Galesa
Cymraeg
2011koGalesko errolda kontuan hartuta,galesez mintzatzeko gai diren biztanleen arabera koloreztatutako mapa: galesez gehien mintzatzen diren hiztunak berde ilunez bistaratutako lurraldeetan bizi dira.
Datu orokorrak
Lurralde eremuaErresuma Batua
Hiztunak750.000 inguru
Rankingaez 100 mintzatuenen artean
EskualdeaGales
UNESCO sailkapena2: kaltebera
AraugileaBwrdd yr Iaith Gymraeg
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
indoeuropar hizkuntzak
hizkuntza zeltak
Uhartetar hizkuntza zeltak
Britoi hizkuntzak
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiaaditza-subjektua-objektua,nominatibo-akusatibo hizkuntza etahizkuntza malgukaria
Alfabetoalatindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1cy
ISO 639-2cym wel
ISO 639-3cym
Ethnologuecym
Glottologwels1247
Wikipediacy
Linguasphere50-ABA-a
ASCL1103
UNESCO425
IETFcy
Endangered
Languages Project

10429

Galesa[1] (cymraeg edoy gymraeg) —kymruera edokymbruera izenez ere ezaguna[2]Galesko berezko hizkuntza da, gaur egun egoera gutxituan dagoena.

Indoeuropar mintzaira da,hizkuntza zelten multzokoa;britoi taldearen barrukoa,cumbrierarekin,bretainierarekin etakornubierarekin batera.

Hiztunen geografia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Galesko biztanleen % 20 inguru dira galesaren hiztun, gutxi gorabehera 610.000 lagun (2001).

  • Gales hiztuna entzungai.
  • Hitz egitea galesez.

Hizkuntza nagusia gisan, hiztunak bereziki iparraldean eta mendebaldean dira:Gwynedd (% 76),Anglesey / Ynys Môn (% 70,5),Carmarthenshire / Sir Gaerfyrddin (% 63,6) etaCeredigion (% 61).

Dialektoei dagokienez, Iparraldeko (gog) eta Hegoaldeko (hwntw) aldaeren arabera sailkatzen dituzte.

1993anS4Ctelebista kateak egindako inkestaren arabera, beste 135.000 bat hiztun bizi ziren arteanIngalaterran. Halaber,ArgentinakoChubuteko probintzian badago galestar jatorriko komunitate bat, eta horien artean galesezko hiztunak badaude (25.000), baitaKanadan (3.160),AEBetan (2.655),Zeelanda Berrian (1.155) etaAustralian (1.060) ere. Guztira, beraz, hizkuntzak 750.000 hiztun baino gehiago ditu.

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Hiztegia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  • Beth? → Zer?
  • Ble? → Non?
  • Bore da → Egun on
  • Croeso → Ongi etorri
  • Cymru → Gales
  • Da bo chi (iparraldean),Hwyl (hegoaldean) → Agur, adio
  • Da iawn, diolch → Oso ondo, eskerrik asko
  • De → Hegoalde
  • Dim ysmygu → Ez erre
  • Diolch → Eskerrik asko
  • Dwyrain → Mendebalde
  • Dyma → Hemen
  • Dynion → Gizonak
  • Faint? → Zenbat?
  • Gogledd → Iparralde
  • Gorllewin → Ekialde
  • Iwerddon → Irlanda
  • Lloegr → Ingalaterra
  • Llydaw → Bretainia
  • Mae'n ddrwg gyda fi → Sentitzen dut
  • Merched → Emakumeak
  • Mynydd → Mendi
  • Nac ydw → Ez
  • Nawr → Orain
  • Nos da → Gabon
  • Os gwelwch yn dda → Mesedez
  • Pam? → Zergatik?
  • Shw mae → Kaixo
  • Shwd dych chi? → Zer moduz?
  • Ydw → Bai
  • Yr Alban → Eskozia

Gramatika

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Legezko estatusa eta administrazioa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

2021eko uztailean iragarri zen aurrerantzean Galesko gobernuan lan egitea espero zuten pertsonak gai izan behar zirela galesez oinarrizko elkarrizketa sinpleak izateko, "kortesiazko" mailan.[3]

Hezkuntza

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Ikasleen % 25-30ek galesa dauka lehen hizkuntza gisa eskolan. Bestela, ume guztiek galesa ikasi behar dute 16 urte bete arte (gehienek bigarren hizkuntza moduan). Galesezko irakasle bereziek"Athrawon Bro" izena hartzen dute.

Unibertsitateei dagokienez,Bangor etaAberystwyth hirietan ikasgai batzuk eskaintzen dituzte galesez.

Hedabideak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Literatura eta musika

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Literatura

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Musika

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Eisteddfod

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Sakontzeko, irakurri: «Eisteddfod»

Galesezko kultur jaialdi tradizionala da,literatura etamusikaren ingurukoa eta lehiaketa modukoa.

Lehenengo aztarnakXII. mendekoak dira, eta gaur egun nazio mailan egiten dute urteroGalesen, bai eta herrialdetik kanpo ere.

Elkarteak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (kontsulta data: 2010-12-23).
  2. Hala agertzen daEuskalTerm hiztegian,gales formarekin batera.
  3. (Ingelesez)«Basic Welsh to be required for new Welsh government jobs» BBC News 2021-07-12 (kontsulta data: 2021-07-13).

Ikus, gainera

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Hizkuntza honek bereWikipedia du:Bisita ezazu.
Autoritate kontrola

Kontinentekoak
Zeltiberiera  • †Galaziera  • †Galiera  • †Lepontiera  • †Norikoera
Uharteetakoak
Nahasketak
Hiztun-eremuak
Hezkuntza
Hizkuntza hila / * Aldi batez erabat galdu zen hizkuntza, gaur egun biziberritzeko edo berpizteko bidean dena.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Gales_(hizkuntza)&oldid=10366340"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp