| Eros |
|---|
| Antzinako Greziako erlijioa |
 |
| Ezaugarriak |
|---|
| Sexua | gizonezkoa |
|---|
| Baliokideak | Kupido etaTurnu(en) |
|---|
| Familia |
|---|
| Aita | Poro,Ares,Zefiro,Eter,Kaos etaErebo |
|---|
| Ama | Penia,Afrodita,Iris,Eris etaNix |
|---|
| Ezkontidea(k) | ezkongabea |
|---|
| Seme-alabak | Voluptas(en) etaHedone(en) |
|---|
| Anai-arrebak | Anteros,Himeros(en),Pothos(en),Nix,Gaia etaErebo |
|---|
Greziar mitologian,Eros[1] (antzinako grezieraz:Ἔρως, "desio") maitasunaren jainkoa zen, sexu-erakarpenaren, maitasunaren eta koitoaren jainkoa; baita ugalkortasunaren jainkoa ere.
Mito batzuetan,Afroditaren etaAresen semea da, bainaPlatonenOturuntza obran agertzen denDiotimaren arabera,Porosek (oparotasuna) etaPeniak (txirotasuna) kontzebitu zuten, eta horri zor zaizkio maitasunaren alderdi hain desberdinak.[2]
Erromatar mitologian, Erosen baliokideaKupido zen.
Eratostenesen tradizioaren arabera, Erospederastiaren patroia zen, gizonen arteko maitasunaren patroia, eta Afrodita, berriz, gizonen eta emakumeen arteko maitasunaren patroia. Erosen estatua palestretan egoten zen, borroka-eskoletan, han elkartzen baitziren gizonak beren gizon maitaleekin, eta Erosi egiten zizkioten eskaintzakespartarrek guduaren aurretik.
Greziar pentsamenduan bi alderdi daudeErosen kontzepzioan. Lehenengoan, jatorrizko jainkosa bat da, maitasun erotikoaren indarra ez ezik, beti loratzen den izaeraren, jatorrizko argiaren, sormenaren bultzada ere irudikatzen duena, kosmoseko gauza guztien sorkuntzaren eta ordenaren arduraduna dena.[3]HesiodorenTeogonian, greziar sortze mitoetan ospetsuena, jatorrizkokaosaren ondoren sortu zen Eros;Gea,Lurra,Tartaro etaInframundoarekin batera.Aristofanesen lanaren arabera, Eros Gauak (Nix) jarritako arrautza batetik sortu zen, iluntasunarekin (Ereboa) sortu zuena.Eleusiar misterioetanProtogono (Πρωτόγονος) bezala gurtua izan zen, “jaiotzen lehena”. Ondoren bertsio alternatiboa sortzen da, non ErosAfrodita etaAresen, edoHermesen, edoHefestoren semea da, edota Poros etaPeniarena, edotaIris etaZefirorena ere. Eros hau Afroditaren laguntzailea zen, maitasunaren indar nagusia zuzentzen zuena eta hilkorrei eramaten ziena.[4][5]
Beste bertsio batzuetan, bi anaia zituen, alde batetikAnteros (maitasun erantzukidearen pertsonifikazioa) eta bestetikHimero (desira sexualarena).[6]
Erosen gurtza ez zen oso ohikoa Greziarik antzinakoenean, baina beranduago oso hedatua izatera iritsiko zen.Tespiasko emankortasunaren gurtza bat dela eta, oso gurtua izan zen, eta paper garrantzitsu bat bete zueneleusiar misterioetan.Atenasen, Afroditarekin oso gurtza ospetsua partekatu zuen, eta hilabete bakoitzeko laugarren egunean sagaratzen zuten.[6]
