ErangoXarnegu Herriko herri tradizional txiki bat da, nongaskoiar etaeuskal kulturaren eraginak nahasten diren, historian zeharGaskoiniako probintziakoa izan baitzen, nahiz eta jatorrian eta gaur egunnafarra izan. Udalerriko lehen giza aztarnakPaleolito garaikoak dira (17 000tik 10 000 urte atzera),Bourrouilla haitzuloan aurkitutakoak.Zohotatik datorrenLauhiraze ibaiak zeharkatzen du. Lurraldearen zatirik handiena laua da, eta jarduera nagusia nekazaritza da.
Jean-Baptiste Orpustanentzat,Erango "haran"euskaratik dator, baina bi aukera proposatzen ditu:(h)aran +goien >arangoi >arango (goialdeko harana) edo(h)aran +-ko +gain >arankoain >arankoin >aranko (haran txikiko gaina).Gaskoiz /g/ soinua isilarazteak berez oso hurbil dauden /g/ eta /k/ soinuak trukatzen laguntzen du. HoriEuskal Herriko beste leku batzuetan ere gertatzen da (gaztelu /kastillu,gurutze /kurutz...).
Bénédicte Boyrie-Féniék Orpustanen lana osatzen du adieraziz hasierakoa- "a' protetiko" batekin nahastu zutela (Arrotxapea edoArrokiaga kasuen bezala),XVIII. mendeko ohiko fenomenoa, eta horregatik batzuetan-r- eta beste batzuetan-r- agertzen da.