| Deinonychus | |
|---|---|
| Behe Kretazeoa,115 Ma-108 Ma | |
_white_background.jpg) | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Klasea | Reptilia |
| Ordena | Saurischia |
| Familia | Dromaeosauridae |
| Subfamilia | Velociraptorinae |
| Generoa | Deinonychus Ostrom, 1969 |
| Datu orokorrak | |
| Elikadura iturri nagusia | haragijalea |
| Luzera | 3,4 m |
Deinonychus (grezierazδεινός,ikaragarria etaὄνυχος,ὄνυξengenitiboaatzapar)Dromaeosauridae familiakodinosauroharagijale generoa izan zen. Espezie bakarra ezagutzen da,Deinonychus antirrhopus. 3,4 metroko luzera zuen etaKretazeoan bizi izan zen, orain dela 115-108 milioi urte inguru,Aptiar erdialdetikAlbiarraren hasierara.Ameriketako Estatu BatuetakoMontana,Wyoming etaOklahoma estatuetan aurkitu dira fosilak,Cloverly Formazioa etaAntler Formazioan.Marylanden hainbat hagin aurkitu dira, baliteke horiek ereDeinonychusenak izatea.
John Ostrompaleontologoak1960ko hamarkadan egin zuen ikerketak dinosauroak ulertzeko modua guztiz aldatu zuen, ikerketaren bizi-berritzea ekarriz eta dinosauroakodol-hotz edoodol-berokoak ziren eztabaida piztu zen. Honen aurretik zegoen jarrera zen dinosauroaknarrasti erraldoi eta geldoak zirela. Baina Ostromek ondo ikusi zuenDeinonichusen gorputza txikiagoa, finagoa, lirainagoa, horizontala eta batez ere aldaka eta bizkarraren egitura ezberdinak zirela. Bere ustetan horrekharrapari oso aktibo baten aurrean geundela zekarren.[1].
Atzapar ikaragarria izena bere atzaparrak zuen tamaina handiari zor zaio, atzeko hanketako bigarren behatza, zehazki. YPM 5205 fosilak bereziki kurbaturiko ungularra du. Bizi zirenean hezurraren gainean zuten egiturak oraindik luzeagoa egiten zuen atzaparra. Ostromek egindako ikerketaren arabera 120 milimetroko luzera zuen atzapar honek.[1] Espeziearen izenean dagoenantirrhopus horrekbalantzatua esan nahi du, Ostromek uste zuelako isatsak egiten zuela gorputzaren tamainarekin balantza. Beste dromaeosauridoetan bezala isatseko hezurrekprozesu luzeak eta tendoi osifikatuak dituzte. Hala ereVelociraptor baten fosilean ikusi denez isatsa toles zitekeen, S forma emanez. Beraz nolabaiteko tolesdura eman ahal zitzaiola uste da.[2]
Bi Formazio geologikoetanDeinonychusa oso lotuta agertu daTenontosaurusarekin. Baliteke lehenengoa bigarrenaren ehiztaria izatea, edo espezie horren sarraskijalea izatea.
Ezagutzen denDeinonychusik handiena oinarri hartuta 3,4 metro neurtu ahal zituzten luzeran,burezurrak 410 mmko tamaina izan zezakeen etaaldakaren altuera 0,87 metrokoa zen. Egindako kalkuluek diote 73 kilogramo inguruko pisua zutela.[3] Burezurreanbaraila boteretsuak zituzten, 60 bat hagin zorrotzekin. Buruaren formaAllosaurusen antzekoa zen Ostromen arabera. Beranduago egindako hiru-dimentsiozko ikerketekin[4] ikusi denez buruaren forma ez zen horrelakoa, baizik eta ikusmen estereoskopikoa ematne zuen bat, mutur estuago batekin.Velociraptor batekin alderatuta, ordea, pixka bat sendoagoa zen,Dromaeosaurus baten antzekoa, eta ez zituen sudurzuloen inguruko sarguneak.[5] Bai buru-hezurrean zein beheko baraileanfinestrak zituen hezurraren pisua txikiagotuz.Deinonychusenleiho antorbitala, begi eta sudurzuloen artean zegoen irekidura, handia zen.[4]
Esku handiak zituzten, hiru atzaparrekin bakoitzean. Lehenengo behatza laburrena zen eta bigarrena luzeena. Bi oinetan atzapar luzea zuten bigarren behatzean, ziurrenik ehizarako erabilia.[6]
Orain arte aurkitutako fosilen artean ez dalumarik aurkitu. Hala ere ebidentziak daudeDromeosauridae familian lumadunak zirela.[7].Microraptor generoa geologikoki etafilogenetikoki zaharragoa daDeinonychus baino eta familia berekoa da.[8]Microraptoren hainbat fosiletan gaur egungo hegaztiek beso, hanka eta isatsan duten lumen antzeko egiturak aurkitu dira.[7]Variraptor geologikoki gazteagoa daDeinonychus baino eta oso gertu dago filogenetikoki.Ulnan lumen heldulekuak zituenVelociraptor bat aurkitu da, hau da, lumak izan zituenaren ebidentzia argia.[9]
DeinonychusDromaeosauridaeren barruan hobe ezagutzen den dinosauroetako bat da.[10]Velociraptoren ahaide gertukoa da,AsiakoGoi-Kretazeoko arroka formazio gazteagoetan aurkitu dena.[11][12] Sortzen dutenkladoaren izenaVelociraptorinae da. IzenaRinchen Barsboldek jarri zion1983an[13] eta hasiera bateanVelociraptor baina ez zegoen barruan. GeroPhil Curriek beste dromaeosaurido gehienak sartu ziten.[14] Goi KretazeokoMongoliakoTsaagan[11] etaIpar AmerikakoSaurornitholestes,[3] generoak ere gertuko ahaideak direla uste da, baina azken honen inguruan gutxi dakigu eta sailkatzen zaila da.[11]Velociraptor eta bere ahaideek atzaparrak kaskezurrak baino gehiago erabiltzen zituztela uste da,Dromaeosaurusek buruaren gogortasuna erabiltzen zuen bitartean ehizarako garaian.[15]Troodontidaerekin batera dromaeosauridoekDeinonychosauria kladoa sortzen dute eta hauhegaztien klado ahizpa litzateke. Filogenetikoki Deinonychosauria da, beraz, dinosauro ez-hegaztien ahaiderik gertukoena gaur egungo hegaztiekin.[16]
Deinonychusen arrasto fosilakCloverly Formazioan aurkitu diraMontana etaWyomingen[1] eta ia-ia garaikidea denAntlers FormazioanOklahomanIpar Amerikan.[17] Cloverly FormazioaAptiarraren bukaeran etaAlbiarraren hasieran kokatzen da, orain dela 115 milioi urtetik orain dela 108 Ma.ra.[18][19] Horietaz gain haginak aurkitu diraArundel Formazioan (Aptiar erdialdekoa),Potomac Formazioaren barruan,Atlantikoko Kostaldeko Lautadan,Maryland. Hagin hauek genero honetakoak direla uste da.[20]
Lehenengo fosilak1931an industu zirenMontanako hegoaldean,Bridger herritik gertu.Barnum Brown paleontologoakTenontosaurusornitopodoaren arrastoak aurkitu nahi zituen eskualdean bainaAmerican Museum of Natural Historyra bidali zuen mezuan azaldu zuenez haragijale txiki baten arrastoak aurkitu zituenTenontosaurusaren hezurdura batetik gertu, "baina kareharrian sartua eta zaila prestatzen"[21]. Hasiera batean "Daptosaurus" izena eman zion eta lanari ekin zion fosila atondu eta erakusketa batean jarri ahal izateko, baina inoiz ez zuen lan hori bukatu.[22] Brownek Cloverly Formaziotik beste hezurdura bat ere ekarri zuen, teropodo txiki batena, baina hagin oso handiak zituena. "Megadontosaurus" izena jarri zion modu informal batean.John Ostromek hamarkada batzuk geroago fosil hauei erreparatuz haginakDeinonychusarenak zirela ohartu zen, baina hezurrak beste animalia batenak zirela. Bigarren dinosauro horriMicrovenator izena jarri zion.[22]
30 urte geroago,1964ko abuztuan,John Ostrom paleontologoakYale UnibertsitatekoPeabody Museumetik espedizioa abiatu zuen hezurdura gehiago aurkitzeko asmoz. Espedizioak bi uda hartu zituen eta 1000 hezur baino gehiago aurkitu ziren, gutxienez 3 indibiduo ezberdinenak. Asoziazioa oso zaila izan zen egiteko, aurkitutako hezur guztien multzoa dela eta, baina YPM 5205 espezimena izendatu zen espeziearen tipoa. Ezkerreko handa oso bat zen eta eskumako hanka baten zatia, biak ale berdinarenak.[6] Beste hezur guztiak 50 izendapen ezberdinetan katalogatu ziren museoan.
Urte batzuk geroago Ostrom eta Grant E. Meyerrek euren materiala ikertu zuten berriro ere eta Brownen "Daptosaurus"a ere sartu zuten taldean, espezie berekoak zirela ondorioztatuz. Ostromek aurkikuntza hau 1969an argitaratu zuen, baita izena eman ere:Deinonychus antirrhopus.[6] Lehen esan bezala,antirrhopus izenak "balantza" esan nahi du, eta isatsak izan zezakeen helburuari buruz ari da.
1969tik aurrera milaka hezur egon dira eskuragarri, baina interpretazio egokiak egiteko hezur klabe asko falta ziren. Ez zegoen ia buruhezurreko elementu postorbitalik, ezfemurrik, ezsakrorik eztaesternoirik. Hainbatorno falta ziren etakorakoidea falta zela uste zuten. Ostromek eginiko aldaka osoaren berreraikuntzan hezur pelbiko bitxia egin zuen, trapezoidala eta laua, bainaiskioiaren luzera berdinekoa eta justu bere ondoan jarria.
1974an Ostromek beste monografiko bat argitaratu zuenDeinonychusen sorbaldaren inguruan. Bertan azaltzen zuenez aurrekoan berreraiki zuen pubisakorakoidea zen, sorbaldako elementua eta ez aldakakoa.
In 1974 Ostrom published another monograph on the shoulder ofDeinonychus in which he realized that the pubis that he had described was actually a coracoid – a shoulder element.[23] Urte horretan bertanDeinonychusen beste ale bat aurkitu zen Montanan,Farish Jenkinsek abiatutako Harvard Unibertsitateko espedizio batean. Aurkikuntza honetan beste elementu garrantzitsu batzuk gehitu ziren puzzlera: femurrak, pubisa, sakroa, ilia hobe bat eta hainbatmetatarso. Ostromek espezimen hau deskribatu zuen eta bere alearen deskribapena hobetu zuen. Orain oso pubis luzea zuen eta Ostromek lehenengo ideia eman zuen: pubis hori atzerantz jar zitekeen, hegaztiek dutenaren antzera.[24]
Deinonychusen bi hezurdurarik osoenakAmerican Museum of Natural Historyn etaHarvard UnibertsitatekoMuseum of Comparative Zoologyan aurki daitezke. Bi hezurdura hauetanesternoia, kanpokosaihetsak,furkula etagastralia falta dira.
Ostromen lan guztiaren ostean ere hainbat hezur oraindik atera gabe geratzen ziren kareharrien barruan Amerikako Museoan. Batez ere hezur isolatuak eta hezur zatitxoak ziren, hasierako matrizea barne.Gerald Grellet-Tinner etaPeter Makovickyk 2000. urtean lana egin zuten arrasto horien gainean. Hasiera bateantendoi osifikatuak zirediten egitura batzuk, Ostromen ustez isatsa mugitzeko balio zutenakgastraliuma zen benetan. Oraindik garrantzitsuago hasierakoDeinonychusaren inguruan hainbatarraultzen arrastroak aurkitu ziren.[25]
Horren ondoren Grellet-Tinner eta Makovickyk ikerketa handiagoa egin zuten arraultzen inguruan eta euren konklusioa izan zen ziurrenikDeinonychusarenak berarenak zirela, eta hau izan zen ezagutu zen lehenengo dromeosaurido baten arraultza.[21] Are eta gehiago, arraultza baten kanpoko aldea oso lotuta zegoen gastraliari eta beraz uste daDeinonychusekerruten zuela. Hori horrela badaDeinonychusek zuen beroa erabiltzen zuen arraultzak erruteko etaendotermoak izango lirateke, gaur egungohegaztiak bezala.[26] Gregory Ericksonek eginiko beste ikerketa batean ikusi zuten ale fosil honek 13 edo 14 urte zituela hil zenean eta bere hazkuntza jada geldi zegoela. Ikertu diren beste teropodoak ez bezala jada ez zen hasten ari hil zenean.[27]
1969an Ostromek egin zuenDeinonychusen deskribapenaXX. mendearen bigarren erdialdean egin den paleontologiako aurkikuntzarik garrantzitsuena dela esaten da.[28] Dinosauro honen aurkikuntza, oso aktiboa, txikia eta arina dinosauroekiko zegoen pentsamendu zientifiko eta herritarraren aldaketa ekarri zuen. Hortik aurrera dinosauro batzukodol-berokoak izan zitezkeenaren eztabaida piztu zen. Honekdinosauroen berpizkundea eragin zuen. Urteak pasa ziren eta eta Ostromek aurkitu zuenezDeinonychus eta hegaztien artean hainbat antzekotasun zeudela bere teoria egin zuen: hegaztiak dinosauroen ondorengoak zirela, alegia.[29] 40 urte geroago ideia hau nahiko onartua da.
Anatomia oso antzekoa denez gaur egungo hainbat hegaztirekin, eta beste dromaeosaurido batzuen oso ahaide gertukoa denez gero,Deinonychusek lumak zituela uste dute hainbat paleontologok.[30][31][32] Beste dromaeosaurido batzuek gaur egungo hegaztien antzeko lumak zituztela nahiko argia da, baitaVelociraptor etaMicroraptorengan ere, nahiz eta ez den aurkitu ebidentzia zuzenikDeinonychus batentzat.[7][9] Phil Senter bezalako paleontologoak, adibidez, mugimendua ikertu du eta aurreko hanketan mugimendua hobetzeko lumak izan ahal zituztela proposatu du.
Ikerketa geologikoek adierazten dutenezDeinonychusuholde-lautadatan bizi zen, lekupaduratsuetan.[10] Cloverly Formazioko eta Antlers Formazioko ingurunea baso tropikal eta azpitropikaletakoa zen,ibai delta baatekin etalagoon egiturekin, gaur egungoLouisianaren antzekoa.[33][34]
Deinonychusekin batera inguruan zeuden beste animalia batzukSauropelta bezalako belarjale babesdunak ziren.Zephyrosaurus etaTenontosaurus ornitopodoak ere bertan bizi ziren.Acrocanthosaurus etaSauroposeidon teropodo eta sauropodo erraldoiak ere eurekin bizi ziren Oklahoman aurkitutako arrastoen arabera.Geniopholis krokodiloa etaLepisosteus ere bertan bizi ziren.[34]Marylanden aurkitu diren haginakDeinonychusenak baldin badira, orduanAstrodon etaPriconodon ere berarekin bizi ziren. Cloverly Formazioaren oinarria orain dela 115 ± 10 Ma sortu zen[18] eta gaina orain dela 108.5 ± 0.2 Ma.[19] 2001ean eginiko ikerketa batean 43 esku eta 52 hanka hezur ikertu ziren presioarekin sorturiko hausturak aurkitzeko, baina bat ere ez zen aurkitu.[35]
Haginkadaren indarraren kalkulua lehen aldiz2005ean egin zen, berregindako barail giharren gainean. Ikerketa horrek adierazi zuenezDeinonychusak gaur egungoAlligator mississippiensisen haginkadaren %15a litzateke.[36]Paul Gignacek2010ean eginiko ikerketa batean ere saiatu zen indar hau neurtzen, batez ere aurkitu berria zenDeinonychus batekTenontosaurus baten hezurren gainean egindako marketan oinarriturik. Marka hauek ale handi batenak ziren, etaDeinonychusek hezurretan zehar egin zezakeenaren lehenengo ebidentzia eman zuen. Hagin marka hauek erabilita Gignacek ondorioztatu zuen indarra aurreko ikerketatn baino handiagoa zela. Bere ikerketaren arabera 4.100 eta 8.200Newtonekoa izango zen,hiena baino handiagoa eta tamaina horretako krokodilo baten antzekoa.
Gignac eta bere kideek ere ikusi zuten, hala ere,Deinonychusen hagin markak askoz arraroagoak direlaTyrannosaurusenak baino, adibidez. ZiurrenikDeinonychusek ez zuen jango normalki hezurren barneko haragia. Ziurrenik euren hagin indarra landuko zuten ehizatzerakoan edo defentsarako, baina ez jateko garaian.[37]
ZiurrenikDeinonychusen atalik garrantzitsuenaatzapar luze eta kurbatua izango da, baina oso aldakorra da ale ezberdinengan. Ostromek 1969an deskribatu zuen espezimen tipoa oso atzapar kurbatua zuen, 1976an aurkitutako espezimen berri batean zegoen kurbatura askoz txikiagoa zen bitartean, beste hatzek zuten kurbaturaren antzekoa.[24] Ostromek proposatu zuen diferentzia hau indibiduala, sexuala edo adinaren araberakoa izan zitekeela, baina ez zuela inongo ziurtasunik.
Ebidentzia anatomiko[1] eta aurkitutako ibilbideen arrasto fosilek[38] erakusten dute taloia gorantz eramaten zela atzaparrak ez izateko kontakturik lurrarekin oinez ari zirela bitartean.
Ostromek proposatu zuenDeinonychusek bere atzaparra bortizki mugi zezakeela bere harrapakina moztu eta deusezteko.[1] Ikertzaile batzuek proposatu dute taloia erabili ahal zelaCeratopsia taldeko dinosauro handiak hausteko.[39] Beste ikerketa batzuek proposatu dute atzapar horiek ez zirela erabiltzen haragia mozteko, baizik eta biktimari labainkadak sartzeko.[40] Manning eta beste batzuek proposatu dute 2005ean eginiko ikerketa bateanDeinonychus etaVelociraptoren erreplika errobotiko zehatzak egin zituzten eta tresna hidraulikoak erabili zituzten txerri baten gorpua golpatzeko. Froga hauetan ikusi zuten hatzaparrek ez zutela gaitasunik haragia hausteko, baina bai zulatzeko. Autoreek proposatu zuten atzapar horiek askoz eraginkorragoak zirela eskalada egiteko hiltzeko baion.[41]
OstromekDeinonychusostruka etakasuarioekin alderatu zuen. Nabaritu zuen bi hegazti espezie hauek min handia egin ahal dutela euren oineko bigarren hatzan duten atzaparrarekin.[1] Kasuarioak 125 mm.ko atzaparrak ditu.[42] Ostromek Gilliard zitatu zuen esanez atzapar horrek gizaki bat hautsi eta zati zezakeela.[43] Kofronen (1999 eta 2003) 241 kasuario eraso dokumentatu ikertu zituen eta aurkitu zuen gizaki bat eta bi txakur hil zirela, baina ez zegoela ebidentziarikkasuario batek animalia bat zatitu zezakeenik.[44][45] Animalia hauek euren atzaparra erabiltzen dute euren buruz defendatzeko, erasotzaileak izan daitezkeen animaliengandik babesteko eta jarreraagonistikoetan.[42]Cariamidae familiako animaliek ere bigarren atzapar luzeago bat dute, eta animalia txikien parteak bereizteko erabiltzen dituzte irentsi aurretik.[46]
Kenneth Carpenterrek 2002an eginiko ikerketa biomekanikoek konfirmatu zuten aurreko besoen erabilera ohikoena ehizarako garaian heltzea izan zitekeela, luzeak baiziren eta beste teropodo batzuk baino urrunago hel zitezkeelako.Korakoide luze eta handiak muskulo handi eta boteretsuak zuedela esan nahi du, interpretazio hau sendotuz.[47] Carpenterrek ikerketa biomekanikoek proposatzen duteDeinonychusek ezin zituela bere besoak tolestu gorputzaren aurka hegazti batek egiten duen moduan,1985anJacques Gauthierrek egiten zuen proposamenean esan zen bezala[48] eta1988anGregory S. Paulek.[3]
Dromaeosauridoak, batez ereDeinonychusak, animalia oso azkar eta korrikalari gisa margotu izan dira medioetan, eta Ostromek berak proposatu zuenDeinonychus azkarra eta korrikalaria izan zitekeela egin zuen lehenengo deskribapenean.[6] Hala ere, lehenengo aldiz deskribatua izan zenean, ez zegoenDeinonychusen hankarik fosilen artean eta Ostromek egin zuenfemurraren tamainaren kalkulua handi geratu zen. Beranduago eginiko ikerketa batean Ostromek ikusi zuen femurra etatibiaren arteko tamainenratioa ez zela hain garrantzitsua abiadura zehazteko hankaren behealdea eta oinaren arteko harremana baino. Gaur egungo hanka antzekoak izan ditzaketen animalietan, adibidezostrukatan, oin-tibia ratioa 0,95 da. Azkar korrika egiten zuten dinosauro batzuetan, adibidezStruthiomimusen, ratio hori 0,68koa da, bainaDeinonychusen 0,48 da. Horren konklusioa argia zen Ostromentzat:Deinonychus ez zen animalia bereziki azkarra beste dinosauro batzuekin alderatuta, eta ziurrenik ez zen gaur egungo hegazti ez-hegalariak baino azkarragoa.[24]
Beheko hanka eta oinaren arteko ratioaDeinonychusenmetatarso bereziki motzei zor zaio. Ratio hori bereziki handiagoa da ale txikiagoetan handiagoetan baino. Ostromek proposatu zuen metatarso laburrak harremana izan zezazkeela atzaparrarekin, eta horrek ere azal zezakeen zergatik zen laburragoa helduen artean gazteen artean baino. Bere proposamena zen hanka korrika egiteko baino arma ofentsibo gisa erabili ahal zutela, atzaparra gora eta behera mugitzen, hankarekin batera, ehizatzen zutena guztiz apurtuz. Ostromen ustez gihar ezberdinak erabiltzen zituzten korrika egiteko eta ehizatzeko.[24]
Richard Koolek1981ean egindakoKanadako dinosauroen lorratzen inguruko ikerketan, dinosauroen abiaduren kalkuluak egin zituen,Gething Formazioan,Britainiar Kolunbian. Koolek hauetako bide baten abiadura estimatu zuen,Irenichnites gracilisiknotaxoian oinarritua, eta 10,1 kilometro orduko ibiltze abiadura eman zion. Uste da iknotaxoi hauDeinonychusekin lotuta egon daitekeela.[49]
Deinonychusekin elkarturik egon daitezkeen 2.000 arraultza aurkitu zirenetik beste teropodo batzuen arraultzekin alderatzeko aukera egon zen, bai egitura, errute eta birsortzeren aldetik. 2006an Grellet-Tinner eta Makovickyk egin zuten aleen ikerketan aztertu zuten ea dromaeosauridoak arraultzak jaten egon zitezkeen, edo arraultzak hor ote zeudenDeinonychusekin batera zori hutsaz. Ideia hau baztertu zuten, aurkitu ziren arrastoak justu hainbat saihets klaberekin kontaktuan zeudelako, hau da, ezin zirela izan euren urdaileko edukiak. Gainera fosilak erakusten zituen apurketa patroiek adierazten zuten ez zela hautsifosilizatze prozesuaren aurretik. Arraultza zoriz hor asoziaturik geratu zela ere ez zen aukeren artean agertzen; arraultzen inguruan zeuden arraultzak ez zeuden desartikulaturik ez apurturik, eta bizitzan zehar izan zitzaketen posizioak mantentzen zituzten gutxi gorabehera, hau da, arraultzak aurkitu ziren hezurren ingurua ez zela gehiegi aldatu preserbazioaren aurretik. Gainera hezur hauekgastraliak ziren, eta horiek oso gutxitan aurkitzen dira artikulaturik. Grellet-Tinner eta Makovickyren arabera, beraz, datu guztiek adierazten dute arraultzak apurtu gabe zeudelaDeinonychusaren azpian hau lurperaturik geratu zenean. ZiurrenikTroodontidae etaOviraptoridaetan ematen zen antzeko portaerak eduki ahal zituzten, edo bestela baliteke ere arraultzaobiduktoan egotea animalia hil zenean.[21]
Deinonychusen arraultzen mikroegiturari eginiko ikerketak argi uzten du teropodo baten arraultzak direla, talde honetako beste arraultz ondo ezagun batzuekin aldekotasunak erakusten dituztelako eta ezberdintasun nabariak ornitiskio eta sauropodoen arraultzekin. Bestemaniraptora teropodoen alderatuta,Deinonychusen arraultzaOviraptoridae etaTroodontidaeren antzekoak dira, nahiz eta azken hauek oso antzekoak direnDeinonychusen ahaideak direnDromaeosauridaerekin. Arraultzen tamaina ezin izn zen kalkulatu, nahiko apurturik agertzen zirelako, baina Grellet-Tinner eta Makovikyk estimatu zuten euren tamaina 7 cm.koa izango zela, hodi pelbikoaren diametroa aztertuz. Tamaina hauCitipatiren 7,2 zentimetroak baino txikiagoa da.Citipati etaDeinonychus antzekoak dira gorputzaren tamainan. GaineraCitipati etaDeinonychusen arraultzen lodiera ia berdina da, eta lodiera eta arraultzaren bolumena normalki harreman zuzena dutenez gero, bi animalien arraultzak tamaina berekoak izango zirela baieztatzen du.[21]
<ref> tag; name "turneretal2007b" defined multiple times with different content<ref> tag; name "chen1997" defined multiple times with different content<ref> tag; name "burtonetal2006" defined multiple times with different content<ref> tag; name "ostrom1976" defined multiple times with different content | Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak:Deinonychus |
 | Wikispezieetan bada informazioa gehiago, gai hau dela eta:Deinonychus |
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak:Q14405
Multimedia:Deinonychus /Q14405
Espezieak:Deinonychus