| Calakmul | |
|---|---|
 UNESCOrengizateriaren ondarea | |
.jpg) | |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Mexiko |
| Mexikoko estatu |  Campeche |
| Municipality of Mexico | Calakmul (udalerria) |
| Koordenatuak | 18°06′18″N89°48′38″W / 18.105°N 89.8106°W /18.105; -89.8106 |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| UNESCOko Mundu Ondare Gunearen artxiboaren zuzenketa | 2014 |
| Arkitektura | |
| Azalera | 331.397 ha |
| Gizateriaren ondarea | |
| Irizpidea | (i), (ii), (iii), (iv), (ix) eta (x) |
| Erreferentzia | 1061 eta1061bis |
| Eskualdea[I] | Latinoamerika eta Karibea |
| Izen-ematea | 2002 (XXVI.bilkura) |
| |
Calakmul hirigune prehispanikomaia da,Yucatán penintsulakoCampeche hego-ekialdean.Guatemalako mugatik 30 kilometrora kokatua dago, CalakmulBiosfera Erreserbaren bihotzean. Arkeologia gunearen eremuak 70 km² ditu. HiriaPeten eskualdeko superpotentzia maia zen. Hiriak berak 50.000 biztanle izan zituen eta, garai batzuetan, hiritik 150 kilometrora zeuden lekuetan zuen agintea[1].
Calakmulen 6.750 antzinako egitura daude identifikatuak, zeinetan handiena Piramide Nagusia den. II. egitura 55 metro garai da,piramide maia garaiena. Lau hilobi aurkitu dituzten barruan. 113zutarri aurkitu dira bertan, baina asko egoera txarrean daude, tokikokareharria erabili baitzuten.
Airetik aurkitu zuen Cyrus L. Lundell biologoak,1931ekoabenduaren 29an, eta aurkikuntza Sylvanus G. Morley arkeologoari jakinarazi zion1932ko martxoan,Chichén Itzá hirian. Lundellek eman zion izena hiriari:ca = "bi",lak = "albo" etamul = "muino" (edo"Piramide"), hau da,"Bi Alboko Muinoak", edo zehatzago"Bi Alboko Piramideen Hiria".
2002an,UnescokGizateriaren Ondare izendatu zuen.
Calakmul,Tikal hiri etsaiarekin batera, maien Aro Klasikoko hirigune nagusia zen. Idazkera maia deszifratuz joan ahala, jakin izan da maiekKaanal izena eman ziotena, hau da, Sugearen Erresuma.
Hiri hau Aro Aurreklasikoan dagoeneko existitzen zen.VI. mende hasieran, Calakmul eskualde-indar handia zen dagoeneko. Beste hiri maietan aurkitutako idazkunetan agertzen denez, Calakmuleko erregeak (maia hizkuntzank'uhul ajaw, "jainkotar jauna") mendeko errege bat ezarri zuenLos Alacranes hirian561ean.Naranjo hirian ere mendekoa ezarri zuen. Badirudi Calakmuleko agintariek Tikal inguratzeko politika izan zutela, eta562an garaitu zutela. Urruti zeuden hirien aurka kanpainak ere egin zituzten,Palenque erasotzeraino.
Yuknoom Handia erregearekin (636-686) Calakmulen boterea gailurrera iritsi zen, baina Jasaw Chan K'awiil oinordekoak gerra galdu zuen Tikalen aurka695an. Calakmulen ezagutzen diren azken zutarriak 790, 800 eta 810ekoak dira.
Zerrenda ez da osoa, idatzi arkeologikoak sarri eten baitira.
