Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Basilea

Koordenatuak:47°33′38″N7°35′26″E / 47.5606°N 7.5906°E /47.5606; 7.5906
Wikipedia, Entziklopedia askea
Basilea
Basel
Suitzako udalerria
Administrazioa
Estatu Suitza
Suitzako kantonamendua Basilea Hiria
AlkateaBeat Jans
Izen ofizialaBasel
Jatorrizko izenaBasel
Posta kodea4000, 4001, 4002, 4005, 4009, 4010, 4018, 4019, 4020, 4030, 4031, 4040, 4051, 4052, 4053, 4054, 4055, 4056, 4057, 4058, 4059, 4070, 4075 eta 4091
Udalerri kodea2701
Geografia
Koordenatuak47°33′38″N7°35′26″E / 47.5606°N 7.5906°E /47.5606; 7.5906
Map
Azalera23,85 km²
Altuera260 m eta 247 m
MugakideakRiehen,Birsfelden,Muttenz,Münchenstein,Reinach (BL),Bottmingen,Binningen,Allschwil,Saint-Louis,Weil am Rhein etaHuningue
Demografia
Biztanleria173.552(2022koabenduaren 31)
488 (2021)
Dentsitatea7.277 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia061
Ordu eremuaUTC+01:00 etaUTC+02:00
Hiri senidetuakShanghai,Miami Beach etaVan
MatrikulaBS
Hizkuntza ofizialaaleman
bs.ch etabasel.ch

Basilea (alemanez:Basel,frantsesez:Bâle,italieraz etaerretorromanieraz:Basilea)Suitzako ipar-mendebaldeko hiria da, herrialdeko hirugarren populatuena,Zürich etaGenevaren ostean.2012an 165.566 biztanle zituen[1].

Rhin ibaiaren ertzean dago,Alemania etaFrantziaren mugan. Rhin ibaiak hiria bitan banatzen du: ezkerraldean,Basilea Txikia industrialdea dago, ibai-portuarekin batera (8.771.100 t1984an); eskuinaldean,Basilea Handia.

Klima

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
   Datu klimatikoak (Basilea)    
 Hila  Urt  Ots  Mar  Api  Mai  Eka  Uzt  Abu  Ira  Urr  Aza  Abe  Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)3.65.89.91418.421.724.223.520.314.88.34.514.1
Batez besteko tenperatura (ºC)0.92.45.69.113.116.318.517.714.810.14.91.89.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)-1.9-0.71.74.48.111.113.012.810.46.62.0-0.85.6
Pilatutakoprezipitazioa (mm)514951648487798762515954778
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)10.19.410.811.312.610.99.510.38.38.4109.8121.4
Eguzki orduak588112114917118521920316812070531599
Iturria: MeteoSchweiz[2]

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Erromatarren garaikoBasilia (IV. mendea),Burgundiako Erresumako hiria izan zen,1032. urteanGermaniako Erromatar Inperio Santuak bere egin zuen arte.1431nBasileako Kontzilioa hasi zen,1449 arteFerrara etaFlorentzian jarratu zuena. Kontzilioakaita santuaren gaineko nagusitasuna bermatu zuen.1460an eratu zuten bertako unibertsitatea, eta1501eanSuitzako Konfederazio Zaharreko partaide bihurtu zen.

V. mendetik aurrera apezpikuek gobernatua,Erreforma Protestantea nagusitu zenean (1528), buruzagi katolikoak Porrentruy (alemanez:Pruntrut) herrira aldatu ziren.Erasmo zegoelarik bertako unibertsitatean, Basilea protestantismoaren gune nagusietakoa bihurtu zen.

XIX. mendean hiriaren eta nekazari-herrien arteko tirabirek gerra zibila ekarri zuten (1831), eta bi urteren buruan bi azpikantonamendu egitea deliberatu zuten:Basel-Stadt (Basilea Hiria) etaBasel-Land (Basilea Herrialdea).

Basileako Itunak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Lehen itunaren arabera (1795eko apirilak 4-5),Prusiak Frantses Errepublika ezagutu zuen: horrela,Frantziako osteak ez ziren Rhin ibaitik eskuinaldera igaroko.

Bigarren ituna (1795eko uztailak 22), Frantziak etaEspainiak izenpetu zuten. Horren arabera, Frantziak Hispaniola edoSanto Domingo uharteko sartaldea (Haiti) eskuratu zuen eta, ordainez,Konbentzio Gerran euskaldunekin, batez ere gipuzkoarrekin, elkar aditurik hartutako lurraldeak utzi egin behar izan zituen (1794ko uztaila, Gipuzkoa; 1795, Bizkaia eta Araba, Nafarroan Irurtzun). Espainiako koroatik banandu nahi izan zuten gipuzkoarren aurkako zapalkuntzarik ez zela izango zioen puntua ez zuten Espainiako agintariek errespetatu.

Ondasun nabariak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Basileako ikuspegi panoramikoa.

Basilea Handia merkataritzaren eta kulturaren gune garrantzitsua da. Bertan daude katedral gotikoa (XIV. mendekoa),Martinskirche eliza (XI.-XIV. mendeak), udaletxea (XVI. mednea), Karl Moser-en San Antonio eliza (1931), eta Arte Ederretako Museoa(Kunstmuseum), Witz, Holbein Gaztea eta Böcklin-en lanekin.

Basilear ospetsuak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. Swiss Statistics, Key figures - Regional portraits 2014: Communes Bfs.admin.ch
  2. Federal Office of Meteorology and Climatology MeteoSwiss. Average Values-Table, 1961–1990..

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola


1792ko Hiri Inperial Askeak
Aalen  • Akisgran  • Augsburg  • Biberach  • Bopfingen  • BremenH  • Buchau  • Buchhorn  • Dinkelsbühl  • DortmundH  • Eßlingen  • Frankfurt  • Friedberg  • Gengenbach  • Giengen  • GoslarH  • HanburgoH  • Heilbronn  • Isny  • Kaufbeuren  • Kempten  • Kessenich  • KoloniaH  • Leutkirch  • Lindau  • LübeckH  • Memmingen  • Mühlhausen  • MulhouseD, S  • Nordhausen  • Nördlingen  • Nurenberg  • Offenburg  • Pfullendorf  • Ratisbona  • Ravensburg  • Reutlingen  • Rothenburg  • RottweilS  • Schwäbisch Gmünd  • Schwäbisch Hall  • Schweinfurt  • Spira  • Überlingen  • Ulm  • Wangen  • Weil  • Weißenburg in Bayern  • Wetzlar  • Wimpfen  • Windsheim  • Worms  • Zell

1648ko Hiri Inperial Askeak
1792an hurbiltasun-inperiala galdu edota Inperioan jada ez zeuden hiriak
BasileaS  • BernaS  • Besançon  • Brakel  • Cambrai  • ColmarD  • Diessenhofen  • Donauwörth  • Duisburg  • Düren  • Estrasburgo  • Gelnhausen  • HaguenauD  • Herford  • KaysersbergD  • Konstantza  • LandauD  • Lemgo  • LuzernaS  • Mainz  • Metz  • MunsterD  • ObernaiD  • Pfeddersheim  • Rheinfelden  • RosheimD  • Sankt GallenS  • Sarrebourg  • SchaffhausenS  • Schmalkalden  • SélestatD  • SoestH  • SolothurnS  • Toul  • TurckheimD  • Verden  • Verdun  • Warburg  • Weißenburg in ElsaßD  • ZürichS
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Basilea&oldid=9839496"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp