Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Bahrain

Wikipedia, Entziklopedia askea
Bahraingo Erresuma
مملكة البحرينت
Mamlakat al Bahrayn
Ereserkia:Bahrainona(en)Itzuli

Bahraingo bandera

coat of arms of Bahrain(en)Itzuli
 Kokapena munduan 
 Mapa politikoa 
Geografia
HiriburuaManama
26°13′30″N 50°34′39″E
Azalera786,5 km²
Punturik altuenaMountain of Smoke(en)Itzuli (134 m)
Punturik sakonenaPersiar golkoa (0 m)
KontinenteaAsia
MugakideakSaudi Arabia
Administrazioa
Gobernu-sistemamonarkia konstituzional
Bahraingo erregeaHamad bin Isa Al Khalifa
LegebiltzarraNational Assembly of Bahrain(en)Itzuli
Harreman diplomatikoakIkusi mapa Wikidatan
Zeren kide
Demografia
Biztanleria1.569.666
Dentsitatea1.995,76 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak
Erabilitako hizkuntzak
Erlijioaislam
Emankortasun-tasa2,056(2014)
Eskolaratu gabeko umeak7.114(2015)
Alfabetizazioa% 97,5(2018)
Bizi-itxaropena76,9(2016)
Giza garapen indizea0,875(2021)
Ekonomia
BPG nominala35.307.127.659,575 $(2017)
BPG per capita23.739 $(2017)
BPG erosketa botere paritarioa71.208.280.289 nazioarteko dolar(2017)
BPG per capita EAPn47.708,055 nazioarteko dolar(2017)
BPGaren hazkuntza erreala2,9 %(2016)
Erreserbak2.823.123.079 $(2017)
Inflazioa2,3 %(2016)
Historia
Sorrera data:1971koabuztuaren 14a
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia+973
ISO 3166-1 alpha-2BH
ISO 3166-1 alpha-3BHR
Ordu eremua
Elektrizitatea230 V. 50 Hz.BS 1363(en)Itzuli
Internet domeinua.bh
bahrain.bh

Bahrain[1] (arabieraz:البحرين‎,al-Baḥrayn), izen ofizialaBahraingo Erresuma[1] (arabieraz:مملكة البحرين‎,Mamlakat al-Barayn),Asiako hego-ekialdeko herrialdea da,Persiar golkoko hegoaldeko uhartedi batek osatua,Saudi Arabiaren etaQatarko penintsularen mendebaldeko kostaren artean. 765,3 kilometro koadroko eremua du, eta2016an 1.425.171 biztanle zituen.[2] HiriburuaManama da.

Geografia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Persiar golkoko uhartedi lau eta agorra da. 33 uharte dira guztira,[3] 765,3 kilometro koadroko eremua hartzen dutenak.Muharraq,Sitra,Umm an Nasan,Hawar uharteak etaBahrain dira uharterik handienak. Uhartediaren mendebaldeanSaudi Arabia dago,1986ko azaroaren 25ean ireki zen King Fahd pasabidearen bitartez lotua;Qatar hegoalderantz dago,Bahraingo golkoaren beste aldean. Mendirik garaienaJabal ad-Dukhan da (134 metro), Bahrain uhartean dagoena.

Bahrainekbasamortuko klima dauka. Udak oso beroak dira, eta eguneko tenperatura 48 °C-ra irits daiteke. Hezetasuna ere handia izaten da, batez ere gauez. Prezipitazioak txikiak eta irregularrak dira, metro koadroko 70,8 litro besterik ez urtean.[4] Ekainean eta uztailean, ipar-mendebaldeko haizeakhauts ekaitzak eragiten ditu.

   Datu klimatikoak (Manama)    
 Hila  Urt  Ots  Mar  Api  Mai  Eka  Uzt  Abu  Ira  Urr  Aza  Abe  Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)20.021.224.729.234.136.437.938.036.533.127.822.330.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)14.114.917.821.526.028.830.430.528.625.521.216.223.0
Pilatutakoprezipitazioa (mm)14.616.013.910.01.100000.53.810.970.8
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)2.01.91.91.40.200000.10.71.79.9
Iturria: World Meteorological Organisation (UN)[5]

Historia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

1521eanportugaldarrek hartu zuten uhartedia, eta gotorleku bat eraiki zutenMuharraq uhartean. Bertan egon ziren,1602anPersiakosafaviek egotzi zituzten arte. Persiarrekxiismoa sustatu zuten.1783an,Arabiar penintsulako tribu eta klan batzuk jabetu ziren lurraldeaz. Harrezkero,Al Khalifa familiak agindu du Bahrainen.1820an,emirraren oniritziarekin, britainiarprotektoratu bilakatu zen.

1971n, burujabetasuna aldarrikatu ondoren,1973an konstituzioa onartu zen, emirraren boterea murrizten zuena (besteak beste, Nazio Biltzarra sortzea proposatzen zuen), baina indar gabe utzi zen handik bi urtera.1981ean, talde batek estatu kolpe saiakera egin zuenIrango eredua ezartzeko.[6]

1994az gero, gorabeherak eragiten dituzte xiitek, tarteka, Nazio Biltzarra berriro antolatzea eta langabezia murrizteko neurriak hartzea eskatuz. Oro har, Mendebaldeko herrialdeen aldera jo izan du Bahrainek politikan eta1991koGolkoko Gerran, esaterako,Estatu Batuek antolaturiko nazioarteko taldearekin bat egin zuen.Ezkerreko taldeek eta taldeislamiar fundamentalista askok ezkutuan dihardute.

2011ko otsailean,Arabiar Udaberriaren baitan, milaka lagunek bete zutenManama hiriburua, aldaketa demokratikoa eta lehen ministroaren dimisioa eskatzeko.[7] Monarkia sunitak egoera kontrolatu ezin zuela ikusita, laguntza eskatu zionGolkoko Lankidetzarako Kontseiluari (GCC), etaSaudi Arabiak etaArabiar Emirerri Batuek tropak bidali zituzten martxoan.[6]

Gobernua eta administrazioa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Politika

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Bahrainmonarkia konstituzionala da; kontserbadurismo islamiar tradizionalista da gobernuaren politikaren ezaugarri nagusia. Estatuburua erregea da, titulua oinordekotzaz jasotzen duena.1999anHamad bin Isa Al Khalifak hartu zuen errege kargua. Haren eskumenak dira, besteak beste, lehen ministroa eta gobernuko ministroak izendatzea.[8]2010ean gobernukide erdiak Al Khalifa familikoak ziren.[9]

Legebiltzarra edo Nazio Biltzarra (al-Jam'iyyah al-Watani) ganbera bikoa da.Goi ganbera Xuraren Kontseilua da (Majlis Al-Shura), erregeak hautatutako 40 kide dituena. Behe ganbera, berriz, Ordezkarien Kontseilua da (Majlis Al-Nuwab); 40 kide ditu, hiritarrek zuzenean hautatuak lau urteko legegintzaldirako. Alderdi politikoak debekaturik daude.[8]

Ameriketako Estatu Batuen aliatu garrantzitsua da, bertan baitu Bosgarren Gerra Ontzidia, Persiar golkoko urak etaIranen mugimendu oro zaintzeko indar militarra.[6]

Banaketa administratiboa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Sakontzeko, irakurri: «Bahrainen banaketa administratiboa»

2014tik, herrialdea lau gobernorato edomuhafazahetan banaturik dago:

MapaMuhafazahBiztanleria (2010)Azalera (km2)
     Hiriburuaren eskualdea329.51068
     Muharraq eskualdea189.11457
     Iparraldeko eskualdea276.949175
     Hegoaldeko eskualdea101.456480

Demografia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Biztanleria

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

2016an 1.425.171 biztanle zituen.[2]Dentsitatea oso handia da, 2.007 kilometro koadroko, eta baita hazkunde-tasa ere (%2,26 2017an). Adineka, honela dago banaturik biztanleria: 0-14 urte bitartekoak %19,1 dira, 15-24 urte bitartekoak %15,6, 25-54 urte bitartekoak %56, 55-64 urte bitartekoak %6,3 eta 65 urtetik gorakoak %2,9. Bizi itxaropena 79 urtekoa da, 76,8 urtekoa gizonezkoena eta 81,3 urtekoa emakumezkoena (2017ko zenbatespenak).[8] Biztanle gehienak iparraldean bizi dira eta erdiak baino gehiago hartzen dituzte estatuko bi hiri nagusiek.

Banaketa etnikoa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

2010eko zenbatespenaren arabera, % 46 bahraindarrak dira, bi talde etnikotan banatuak: baharnak eta ajamak; % 45,5 asiar etorkinak dira (filipinarrak,zeilandarrak,indiarrak,pakistandarrak,irandarrak), beste herrialde batzuetakoarabiarrak % 4,7,afrikarrak % 1,6, etaeuroparrak % 1.[8]

Hizkuntzak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Arabiera da hizkuntza ofiziala, bainaingelesa ere asko erabiltzen da.

Erlijioa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Islama da estatu erlijioa da, eta biztanleen %70,3 musulmanak dira,xiitak gehienak, errege familiasunita den arren. Kristauak % 14,5 dira,hinduistak % 9,8, budistak % 2,5, eta juduak % 0,6.[8]

Hiri nagusiak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Bahrain: biztanle gehien duten udalerriak
2018ko zenbatespena[10]
Post.IzenaMuhafazahBiztanleak
Manama
Manama
Al-Muharraq
Al-Muharraq
1ManamaHiriburua147.074
2Al-MuharraqMuharraq97.458
3Ar-RifaHegoaldekoa79.550
4Dar KulaibIparraldekoa65.466
5Madinat HamadIparraldekoa52.718
6Madinat IsaHegoaldekoa38.090
7SitraHegoaldekoa37.657
8JidhafsIparraldekoa31.735
9Al-HiddMuharraq12.797
10[[]][[{{{div_10}}}]]{{{pop_10}}}

Ekonomia

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Manama

Ekonomiaren oinarriapetrolioaren industria da, eta herrialdearen kokagune estrategikoak ere garrantzi handia duekonomian,Persiar golkoko garrantzi handiko merkataritzaren eta finantzen gune bihurtu baita. Petrolioaren ekoizpenak eta langintzak hartzen du esportazioen parte handi bat (% 60), eta barne-produktu gordinaren % 30 osatzen du. Dena dela, eta petrolio-erreserbak ez agortzeko beste industria batzuk sortu diren arren, herrialdeko ekonomia petrolioaren mende dago, eta arazo larriak sor daitezke petrolioaren prezioen gorabeheren eraginez, edo 1990-1991 urteetan Persiar golkoan sortutako krisiaren antzeko egoeretan. Arazo ekonomiko nagusiak langabezia (gazteen artean, batez ere), eta lurpeko petrolio- eta ur-erreserbak agortzea dira. 1986anFahd erregeak Bahrain Saudi Arabiarekin lotzeko egindako errepideari esker, gora egin du turismoak.

Kirola

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Formula 1 lasterketa bat egiten da. Lehen lasterketa Michael Schumakerrek irabazi zuen, Ferrarirekin. 2011ko martxoaren 13an, urte hartako lehenengo lasterketa egin behar zuten, baina matxinada bat izan zenez bertan bera utzi zuten. Formula 1 lasterketa bat arazo politikoengatik bertan behera utzi zen lehen aldia izan zen.

HerrialdeaMikel Landaren txirrindularitza taldearen jabea da.

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. ab 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-12-29).
  2. abWorld Population Prospects: The 2017 Revision, esa.un.org
  3. Kingdom of Bahrain National Report. iho.int (Noiz kontsultatua: 2018-5-3).
  4. Bahrain Climate. bahrainweather.gov.bh (Noiz kontsultatua: 2018-5-3).
  5. World Weather Information Service – Bahrain/Manama. World Meteorological Organization, worldweather.wmo.int (Noiz kontsultatua: 2018-5-3).
  6. abcRodriguez, Mikel. Kontrairaultzaren mezenasa. berria.eus,CC BY-SA 4.0 (Noiz kontsultatua: 2018-5-4).
  7. Hernando, Lide. V for Vendettako maskarak debekatu ditu Bahraingo Estatuak. argia.eus,CC BY-SA 3.0 lizentzia (Noiz kontsultatua: 2018-5-4).
  8. abcde Bahrain. cia.gov (Noiz kontsultatua: 2018-5-3).
  9. Bahrain Shia demand cabinet change. aljazeera.com (Noiz kontsultatua: 2018-5-3).
  10. Population of Cities in Bahrain (2018), worldpopulationreview.com

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahrain&oldid=9880130"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp