Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Edukira joan
WikipediaEntziklopedia askea
Bilatu

Arteak

Wikipedia, Entziklopedia askea

Arteak kulturen eta gizarteen giza sormenaren teoria, aplikazioa eta adierazpen fisikoa dira, objektuak, inguruneak eta esperientziak sortzeko trebetasunak eta irudimena erabiliz. Arteen barruko kategoria tradizionaletanliteratura sartzen da (poesia,drama,prosa, etab.),ikusizko arteak (pintura,marrazketa,diseinua, etab.),arte grafikoak (pintura, marrazketa, diseinua eta gainazal lauetan adierazitako beste forma batzuk),arte plastikoak (eskultura,modelatua),dekorazio-arteak (lakatuak,altzarien diseinua,mosaikoa, etab. ),arte eszenikoak (antzerkia,dantza,musika),musika (konposizio gisa) etaarkitektura (askotan barnealdeendiseinua barne).[1][2][3]

Arteen sailkapena

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Erdi Aroa

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Jaingoikogeometraren alegoria.

Arteen sailkapenafeudalismoaren etaGoi Erdi Aroaren ideologiaren parte da.Arte liberalak (hau da, esku-lanetatik libratzen zutenak eta, beraz, goi mailako pertsonentzat onargarriak zirenak[4]) etaarte mekanikoak (eskuzko lana behar zutenak eta, beraz, goi mailakoek egiten ez zituztenak). Arte liberaleizazpi arteak izena eman zitzaien,karolingiar hezkuntza sistemari lotuta:triviuma (gramatika,erretorika etadialektika)[5] etaquadriviuma (aritmetika,geometria,astronomia etamusika)[6][7].Mekanikak ere zazpi zirela esaten zen.

Pizkundea eta sei arteak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

Pizkundetik aurrera, artistaren figura eta haren jarduera (humanistarenekin identifikatuta) balioesteak kontzeptu berriak sortzea ekarri zuen.Charles Batteuxek 1746anarte handietakoa etaarte ederrak deitu zituen. Bien gainjartzeak sei arteren zenbaki bat ematen du (zenbaki hori bat dator arteen sailkapen txinatar batekin)[8].

Ez dago sei arte horien artean (pintura,eskultura,arkitektura,musika,dantza etapoesia -edoliteratura-) unibertsalki onartutako ordenaziorik lehen, bigarren, hirugarren, laugarren, bosgarren edo seigarren arte bat identifikatzen duenik.

Zinema: zazpigarren artea

[aldatu |aldatu iturburu kodea]

García Fernández eta Sánchez Gonzálezen arabera[9],Ricciotto Canudoren obratik abiatuta, 1911n argitaratutakoManifiesto de las siete arteszinemarizazpigarren artea deitu zitzaion zerrendara gehitzeko.

Honela geratuko litzateke zerrenda:

  1. Arkitektura
  2. Eskultura
  3. Pintura
  4. Musika
  5. Dantza
  6. Poesia/literatura
  7. Zinema

Denborarekin, beste ahots batzuk agertu dira, zerrenda horretan adierazpide berriak sartzea eskatzen dutenak. Zortzigarren artea, bederatzigarren artea, etab. Izendapenak modu ez hain unibokoan erabiltzen dira arte gisa identifikatzeko eta, beraz, prestigiatzeko, ahalik eta mailarik handienean jarriz adierazpen artistiko eta kultural guztien artean,komikia,argazkia,diseinu grafikoa,telebista,publizitatea,bideojokoak,tatuajeak,origamia, etab.

Erreferentziak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
  1. The arts..
  2. Definition of THE ARTS..
  3. Significado de Arte..
  4. (Frantsesez)Marrou, Henri-Irénée; médiévale, Congrès international de philosophie. (1969). Les Arts libéraux dans l'Antiquité classique. J. Vrin (Noiz kontsultatua: 2022-02-19).
  5. The Oxford Dictionary of English Etymology. (1995 reprint. argitaraldia) 1966 ISBN0-19-861112-9. PMC2506563. (Noiz kontsultatua: 2022-02-19).
  6. Quadrivium. (Noiz kontsultatua: 2022-02-19).
  7. «A History of Western Philosophy 2.5» maritain.nd.edu (Noiz kontsultatua: 2022-02-19).
  8. Doménech del Río, Antonio José.. (2005). Pensamiento y religión en Asia oriental. Editorial UOC ISBN978-84-9788-131-9. PMC847586258. (Noiz kontsultatua: 2022-02-19).
  9. García Fernández, Emilio C.. (2002). Guía histórica del cine. Editorial Complutense ISBN84-7491-673-9. PMC49670241. (Noiz kontsultatua: 2022-02-19).

Kanpo estekak

[aldatu |aldatu iturburu kodea]
Autoritate kontrola

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Arteak&oldid=9583967"(e)tik eskuratuta
Kategoriak:
Ezkutuko kategoriak:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp