| Arakaldo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bizkaia,Euskal Herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Bizkaia | ||||||||||
| Eskualdea | Nerbioi ibarra | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Arakaldo | ||||||||||
| Alkatea | Jabi Asurmendi Sainz (EH Bildu) | ||||||||||
| Posta kodea | 48498 | ||||||||||
| INE kodea | 48005 | ||||||||||
| Herritarra | arakaldar | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 43°09′11″N2°56′07″W / 43.1531°N 2.9354°W /43.1531; -2.9354 | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 2,65 km² | ||||||||||
| Garaiera | 108 metro | ||||||||||
| Distantzia | 18 kmBilbora | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 160(2024) −4 (2023) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 0,6 bizt/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] |  % 38,3 | ||||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 20,65 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 80 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 86,67(2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[1] | % 22,22(2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 8,55(2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[2] | % 56.44 + % 12.88 hartzaile(2021) | ||||||||||
| Kaleko erabilera[3] | % (2021) | ||||||||||
| Etxeko erabilera[4] | % 38.04 (2021) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Sorrera | 1520. urtea | ||||||||||
| Webgunea | http://www.arakaldo.org | ||||||||||
ArakaldoBizkaiko udalerria da.Nerbioi ibaiaren parean dago,izen bereko eskualdean.
ArakaldoBizkaiaren hegoaldean dago,Nerbioi ibaiaren ibarrean, etaBilbotik hamazortzi kilometrora. Herriaren erdigunea, Elexalde-Madariagan dago eta elizaren inguruan bildutako etxe multzoak osatzen du.
UdalerriakArrankudiagarekin egiten du muga iparraldean eta ekialdean,Araban dagoenLaudiorekin mendebaldean, eta azkenik,Orozkorekin hegoaldean.
Arakaldok honako auzo hauek ditu:Elexalde,Etxebarri,Ibertxe,Iturriaga,Madariaga etaLa Isla[5].
Arakaldo1520an sorturiko herria da. Urte hartanArrankudiagatik banatu eta elizate independentea osatu zuen. Dena den, eraketa horiBizkaiko jaurerriaren baimenik gabe egin omen zen, eta horrela, Arakaldok ez zuen sekula ordezkaririk izanBizkaiko batzar nagusietan. PolitikokiArrankudiagaren erabakien menpe egon zen, harik etaXIX. mendean ofizialki udalerri bihurtu zen arte.
Gerra Karlistetan herriari su eman zioten eta eliza eta bi etxe baino ez ziren zutik geratu.
Etorkizunean, Arakaldok 50 etxebizitza inguru eraiki nahi ditu Elexalde-Madariaga auzoan. Horrez gain,Urduña eta Arakaldoren artean bidegorri bat eraikiko da,Laudio zeharkatuko duena. Bidegorria eraikitzearekin batera,Nerbioi ibaiaren ertzetan 33 kilometro luze izango den parke bat egokitu nahi da.
Arakaldoko jarduera ekonomiko nagusia nekazaritza izan da historian zehar. Garia, fruta-arbolak eta barazkiak nagusi izan ziren. Horrez gain, abeltzaintzak ere bazuen garrantzirik. Dena den, herriaren itxura betiko nekazaritza-herri batena den arren,2000. urtean nekazaritza udalerriaren jardueraren %2,77 bakarrik zen. Gaur egun, berriz, nekazaritza eta abeltzaintzaren inguruko 25 esplotazio daude herrian eta 230 hektareako azalera hartzen dute. Bestalde, Arakaldoko lurren %77an landatutako pinuak daude.
1971. urtean Postensa enpresak (gaur egun Norten PH izenarekin ezagutua) bere fabrika Arakaldon ezarri zuen. Enpresa horrek porlanetik eratorritako produktuak ekoizten ditu eta 100 langiletik gora dihardute lanean bertan, Arakaldon bizi diren biztanle guztiak baino gehiago. Azken urteetan, etxe prefabrikatuak ekoizten dituzte, etaZabalgana auzoan bederatzi solairuko bi eraikin egingo dituzte.
Langileen gehiengoa inguruetako herrietatik dator,2001eko erroldaren arabera, herriko 8 langilek bakarrik egiten zuten lan industria arloan.
| Arakaldoko biztanleria |
|---|
 |
Arakaldon boto-emaileek zuzenean alkatea bozkatzen dute. Zerrenden barruan egon behar badute ere, botoa pertsonari ematen zaio. Hala, herritar bakoitzak papeleta batekin 4 pertsona bozkatzen ditu, eta gehiengoa lortzen duena bihurtzen da alkate.
2015eko maiatzaren 24ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Jabi Asurmendi Sainz (EH Bildu) da Arakaldoko alkatea. Víctor Egia Larrakoetxearen (EAJ) bigarren geratu zen. Asurmendik alkatetza bere taldearen baiezko botoei esker lortu zuen, gehiengo osoz.
Arakaldoko udalbatza | |||||
Alderdia | 2015eko maiatzaren 24a | 2011ko maiatzaren 22a | |||
| Zinegotziak | Boto kopurua | Zinegotziak | Boto kopurua | ||
| Euskal Herria Bildu (EH Bildu)* | 4 / 5 | 43 (% 50,59) | 2 / 5 | 42 (% 57,53) | |
| Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ-PNV) | 1 / 5 | 36 (% 42,35) | 3 / 5 | 37 (% 50,68) | |
| * 2011nBildu koalizioa aurkeztu zen. | |||||
| Datuen iturria:2015eko Udal hauteskundeak. Behin-behineko emaitzak euskadi.eus webgunean | |||||
Arakaldon[8] Nerbioi ibarreko hizkera[9] hitz egiten da, sartaldeko mendebalderaren aldaera.
Bilboko Renfe AldirienC-3 lineari dagokionArakaldoko geltokiak ematen dio zerbitzua udalerriari.
Bizkaibusen honako lineek ematen diote zerbitzu Arakaldori:(GeralekuakArrankudiaga udalerrian kokatuta daude)
ArakaldoAP-68 autobidearen albo batean dago. Iparraldean, Bilbotik etorrita, 2. irteera, eta hegoaldean, Gasteiztik etorrita, 3. irteera hartzen dira udalerrira sartzeko.
Bestalde, N-625 (Burgos-Bilbao) errepideak udalerriaLaudio etaUgao udalerriekin lotzen du.
Santa Marina jaiakuztailaren 18an.
 | Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
Datuak:Q971263
Multimedia:Arakaldo /Q971263
Liburuak:Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Arakaldo
