Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
WikipediaLa enciclopedia libre
Buscar

Idioma sarikoli

De Wikipedia, la enciclopedia libre
(Redirigido desde «Sarikoli»)
Sarikoli
tujik ziv
Hablado enChinaBandera de la República Popular China China
RegiónXinjiang
Hablantes20 500 (1990)
Familia

Indoeuropea
  Indoirania
    Irania
      Oriental
        Pamir

          Sarikoli
EscrituraNinguna,Árabe,
Códigos
ISO 639-2ira
ISO 639-3srh

Elidioma sarikoli (tambiénSariqoli,Selekur,Sarikul,Sariqul,Sariköli) es un miembro del subgrupoPamir de losidiomas iranios orientales hablado por lostajikos de China. Se refieren oficialmente a él en China como el "Lenguaje Tayiko", sin embargo es diferente alidioma tayiko hablado enTayikistán.

Nomenclatura

[editar]

El sarikoli es oficialmente referido como "Tajiko" (塔吉克语/Tǎjíkèyǔ) en China.[1]​ Sin embargo, no está estrechamente relacionado con eltayiko que se habla enTayikistán.[2]​ Es también referida como Tashkorghani,[3]​ que después fueantigua capital del reino Sarikoli (en la actualidad en elCondado de Xinjiang), sin embargo, este uso no está muy extendido entre los estudiosos.

Los primeros relatos escritos en inglés, a partir de la década de 1870, por lo general utilizan el nombre de "Sarikoli".[4]

Distribución de usuarios

[editar]

El número de hablantes es de alrededor de 20.000, la mayoría residen en elCondado Autónomo Tayiko de Taxkorgan en el sur deprovincia de Xinjiang,China. El nombre chino de la lengua sarikoli, así como el uso de sarikol comotopónimo, es Sèlēikùěr (色勒库尔). Los usuarios en China suelen utilizar eluigur y elchino para comunicarse con la gente deotros grupos étnicos en la zona. El resto se encuentran en el sector controlado por Pakistán deCachemira, muy cerca de las fronteras internacionales entre Pakistán y China.

Es mutuamente inteligible con elidioma wají con el que está relacionado.[5]

Ortografía

[editar]

El idioma no tiene forma oficial por escrito. Gawarjon, editado en China, utilizanIPA para transcribir los sonidos de sarikoli en su libro y el diccionario,[2][6]​ mientras Pakhalina, la edición en Rusia, utiliza un alfabeto similar a la de lalengua wakhi en la suya.[7][8]​ Porque la mayoría de los hablantes sarikoli asisten a las escuelas usandouigur comomedio de instrucción, algunos pueden ser capaces de escribir su idioma con elalfabeto uigur.

Fonología

[editar]

Vocales

[editar]

Las vocales sarikoli tal como se utilizan en las obras de Rusia (los valores de la API en pulseras):a [a], e [e], ɛy [ɛi̯] (dialectalæy oray [æi̯ / ai̯]), ɛw [ɛu̯] (dialectalæw oraw [æu̯ /au̯]), ə [ə], i [i], o [o / ɔ], u [u], ы [ɯ] (dialectal ů [ʊ]). En algunos dialectos también pueden aparecer variantes largas de las vocales : ā, ē, ī, ō, ū, ы̄, ǝ̄.

Las consonantes

[editar]

El sarikoli tiene 29 consonantes:

Las consonantes sariqoli de acuerdo a la transcripción de iranologistas rusos (valores de la API en pulseras):p/p/, b/b/, t/t/, d/d/, k/k ~ c/, g/ɡ ~ ɟ/, q/q/, c/ts/, ʒ/dz/, č/tɕ/, ǰ/dʑ/, s/s/, z/z/, x̌/x/, γ̌/ɣ/, f/f/, v/v/, θ/θ/, δ/ð/, x/χ/, γ/ʁ/, š/ɕ/, ž/ʑ/, w/w/, y/j/, m/m/, n/n / ŋ/, l/l/, r/r/

Tensión

[editar]

La mayoría de las palabras reciben acento en la última sílaba, sin embargo, una minoría recibe la tensión en su primera sílaba. Además, variasdeclinación de sustantivos einflexiones verbales regularmente ponen la tensión en su primera sílaba, incluido elimperativo yinterrogativo.[2]


Vocabulario

[editar]

Aunque en gran medida el léxico sarikoli es muy próximo a las otras lenguas iranias orientales, pero un gran número de palabras son especiales para el sarikoli y el estrechamente relacionado shughni, que no se encuentran en otros idiomas iranios orientales como el wakhi, el pastún o el avéstico.

Comparación lexicológica de siete lenguas iranias, junto con una traducción al español[2]
EspañolPersaTayikoShughniSarikoliWakhiPashtoAvéstico
Hijopesær (پسر)pisar (писар)putspɯtsputrzojputra
Fuegoɒtiʃ (اتش)otaʃ (оташ)joːtsjutsrɯχniɡworâtar
Aguaɒb (اب)ob (об)xatsxatsjupkobəaiwyô, ap
Manodæst (دست)dast (даѕт)ðustðɯstðastlɑszasta
Piepɒ (پا)po (по)poːðpeðpɯðpxa, pʂapad
Dientedændɒn (دندان)dandon (дандон)ðinðʉnðanðunðɯnðɯkɣɑx, ɣɑʂ?
Ojotʃæʃm (چشم)tʃaʃm (чашм)tsemtsemtʂəʐmstərɡacashman
Caballoæsb (اسب)asp (асп)voːrdʒvurdʒjaʃɑsaspa
Nubeæbr (ابر)abr (абр)abrivarmmururiədz?
Trigogændom (گندم)gandum (гандум)ʒindamʒandamɣɯdimɣanəm?
Carneɡuʃt (گوشت)ɡuʃt (гушт)ɡuːxtɡɯxtɡuʂtɣwəxa, ɣwəʂa?
Muchosbesjɒr (بسيار)bisjor (бисёр)bisjoːrpɯrtəqiɖer, purapaoiri, paoirîsh, pouru
Altobolænd (بلند)baland (баланд)bilandbɯlandbɯlandlwəɻberezô, berezañt
Lejosdur (دور)dur (дур)ðarðarðirləredûra, dûrât
Buenoχub (خوب)χub (хуб)χubtʃardʒbafxə, ʂəvohu
Pequeñokutʃik (كوچك))χurd (хурд)dzuldzɯldzəqlailəɡ, ləʐ?
Decirgoft (گفت)guft (гуфт)lʉvdlevdxənakwajəlaoj-, mrû-, sangh-
Hacerkærd (كرد)kard (кард)tʃiːdtʃeiɡtsərakkawəlkar-
Mirardid (ديد)did (дид)wiːntwandwinɡwinəmdî-

Referencias y notas de pie

[editar]
  1. Una amplia variedad de transcripciones alternativas de la denominación "Sarikoli" también se utilizan en los debates lingüísticos, tales como 萨里库尔语/Sàlǐkùěryǔ, 萨雷阔勒语/Sàléikuòlèyǔ, 色勒库尔语/Sèlèkùěryǔ, or 撒里科里语/Sǎlǐkēlǐyǔ.
  2. abcdGawarjon (高尔锵/Gāo Ěrqiāng) (1985).Outline of the Tajik language (塔吉克语简志/Tǎjíkèyǔ Jiǎnzhì). Beijing: Nationalities Publishing House. 
  3. Rudelson, Justin Jon (January 2005).Lonely Planet Central Asia Phrasebook: Languages Of The Silk Road. Lonely Planet Publications.ISBN 1741046041. 
  4. Shaw, Robert (1876). «On theGhalchah Languages (Wakhi and Sarikoli)».Journal of the Asiatic Society of Bengal (Asiatic Society of Bengal)XIV. 
  5. Arlund, Pamela (2006).An Acoustic, Historical, and Developmental Analysis of Sarikol Tajik Diphthongs. Arlington, Texas: The University of Texas. p. 8. 
  6. Gawarjon (高尔锵/Gāo Ěrqiāng) (1996).塔吉克汉词典 (Tǎjíkè-Hàn Cìdiǎn) Tujik ziv – Hanzu ziv lughot. Sichuan: Sichuan Nationalities Publishing House.ISBN 754091744X. 
  7. Pakhalina, Tatiana N. (1966).The Sarikoli Language (Сарыкольский язык/Sarykol'skij Jazyk). Moscow: Akademia Nauk SSSR. 
  8. Pakhalina, Tatiana N. (1971).Sarikoli-Russian Dictionary (Сарыкольско-русский словарь/Sarykol'sko-russkij slovar'). Moscow: Akademia Nauk SSSR. 
Bibliografía

Enlaces externos

[editar]


Control de autoridades
  • Proyectos Wikimedia
  • Wd Datos:Q33873
Obtenido de «https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Idioma_sarikoli&oldid=163516062»
Categorías:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp