 | « SedHitlero neniam atingus tiun ĉicelon, se laVersajla traktato ne likvidus lagermananarmeon.Malpermeso de lakonskripcio forprenis de la germanoj ilian plej gravan fermitanamason. La manovroj, ekde nun malpermesitaj, la marŝado, ricevado kaj transdonado de laordonoj — ĉio ĉi transformiĝis je io, kion nun necesis kontraŭ iu ajn prezo revenigi. La malpermeso de la konskripcio estis lanaskiĝo denacional-socialismo. Ĉia fermita amaso, perforte likvidita, transiras je la malferma, al kiu ĝi donas ĉiujn siajn specifajn atributojn. Anstataŭ la armeo aperis lapartio kaj por ĝi ene de lanacio ne ekzistis lalimoj. Ĉiu germano —viro aŭvirino,infano aŭmaljunulo,soldato aŭcivilulo — povas iĝi nacional-socialisto; ne gravas, ĉu li estis soldato; se ne, tio estas pli bone por li: li ricevas aliron al aferoj, al kiuj antaŭe oni ne lasus lin. » | — Elias Canetti, Amaso kaj potenco [1960] |
|