Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Saltu al enhavo
Vikipedio
Serĉi

Vichy

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Por samtitola artikolo vidu la paĝonVichy (stacidomo).
Koordinatoj:46° 07′ 40″ N03° 25′ 36″ O / 46.12778 °N, 3.42667 °O /46.12778; 3.42667(mapo)
Vichy · Vichèi · Viŝio
france Vichy
urbo
Urbodomo
Blazono
Oficiala nomo: Vichy
ŜtatoFrancio Francio
RegionoAŭvernjo
DepartementoAllier
Historiaj regionojBurbonio,Reĝimo de Vichy
RiveroAllier
SituoVichy
 - alteco260 m s. m.
 - koordinatoj46° 07′ 40″ N03° 25′ 36″ O / 46.12778 °N, 3.42667 °O /46.12778; 3.42667(mapo)
Plej alta punkto
 - alteco317 m s. m.
Plej malalta punkto243
Areo5,85 km² (585 ha)
Loĝantaro25 090 (2009)
Denseco4 288,89 loĝ./km²
UrbestroFrédéric Aguilera
HorzonoMET (UTC+1)
 - somera tempoMET (UTC+2)
Poŝtkodo03200
INSEE03310
Situo de Marsejlo enkadre de Francio
Situo de Marsejlo enkadre de Francio
Situo de Marsejlo enkadre de Francio
Vikimedia Komunejo: Vichy
Retpaĝo: www.ville-vichy.fr

Vichy - jenfrance, prononco [viˈʃi], do [viŜI],okcitane Vichèi,esperante Viŝio[1] - estas urbo, kajfakte eksa ĉefurbo deViŝia Francio, troviĝanta en lafranca regionoAŭvernjo kaj postMontluçon la dua plej granda urbo de ladepartementoAllier. La urbo estas sidejo de la subprefektejo de la samnomaarondismento Vichy, kiu konsistas el 9kantonoj (ĝis marto 2015 estis 11), ĝi estas la ĉefloko de la kantonojVichy-Nord kajVichy-Sud.

La urbo konsideriĝas la plej grava baneja urbo de Francio. Nuntempe la urbon vizitas proksimume 30.000 gastoj pojare.

Historio

[redakti |redakti fonton]

Jam dum la epoko de laRomia Imperio pro la varmaj fontoj fondiĝas baneja urbo kun la nomoAquae Calidae (= varmaj akvoj). Dum la regado de imperiestroDiokletianus la baneja areo apartenis al riĉa romiano kun la nomoVipius kaj tial nomiĝisVipiacus. El tiu formo evoluis la nomoVichiacus kaj finfineVichy. Dum la jaro1344 la franca grafoPierre de Bourbon ricevas la areon, kaj dum la jaro1410 fondiĝasbenediktana monaĥejo. Dum1527 la posedaĵoj de la nobela dinastioBourbon denove iĝas propraĵo de la reĝo de Francio. Fine de la 16-a jarcento la unuaj pacientoj pro la sanigaj fontoj vizitas la lokon, kaj pli kaj pli diskonatigas ĝin.

la "fonta palaco" (Palais de Source) kun kuraca akvofonto, de kiu oni trinku

Tamen vere famaj la kuracaj varmaj akvofontoj de Vichy iĝas fine de la 17-a jarcento, kiam en1676 kaj1677 la nobelinoMarquise de Sevigné venas ĉi tien por kuraci lareŭmatismon de siaj manoj, kio evidente sukcesis: Ŝi parolas malvarbe pri la gusto de la akvo, sed tre laŭdas ties sanigan efikon. Du filinoj de la franca reĝoLudoviko la 15-a venas ĉi tien kuracocele, kaj la sekva reĝo,Ludoviko la 16-a, dum1787 konstruigas novajn banejajn konstruaĵojn. La patrino deNapoleono kuracocele venas ĉi tien dum1799 kaj interalie pro ŝia influo en la jaro1812 malfermiĝas granda baneja parko (Parc des Sources). Dum1830 baneja palaco inaŭguriĝas. La reĝoNapoleono la 3-a de Francio en pluraj someroj oficiale rezidas en la urbo. Dum tiu tempo la loko iĝas moda banejourbo de la eŭropa nobelaro. Konstruiĝas parkoj laŭ anglaj modeloj kaj larĝajbulvardoj, pompaj vilaoj kaj hoteloj. En1865 konstruiĝaskazino.

KirkoEglise Saint Louis en Vichy

Inter la jaroj1899 kaj1903 konstruiĝas granda "baneja centro" (Centre Thermal des Domes) kun trinkhalo, 700 metrojn longa promeneja halo kaj banejo en orientala stilo. Dum1903 inaŭguriĝasoperejo. Dum la jaro1900 40.000 banejaj gastoj venas al Vichy, dum1913, tuj antaŭ laUnua Mondmilito, temas pri preskaŭ 100.000. Dum la30-aj jaroj de la 20-a jarcento la loko havas plian florantan epokon.

Ekde julio1940 la urbo dum laDua Mondmilito sub gvido de la politikistoHenri Philippe Pétain iĝas sidejo de la francareĝimo de Vichy. Ĉar la urbeto disponis pri pli ol 300 hoteloj kaj tial povis gastigi la multajn politikistojn, sekretariojn kaj oficirojn. La reĝimo de ĉi tie administris la sudajn partojn de Francio, ne rekte okupitajn de la armeo deNazia Germanio. Unue granda parto de la francoj salutis la reĝimon, kiu ŝajnis preferinda al la alternativo, ke la tuta Francio estu sub rekta regado de armeestroj de nazia Germanio. Ĝis la jaro1944 tamen tre malaltiĝis la subteno. Kiam la Aliancanoj devigis la armeon de Nazia Germanio al retiriĝo el Francio kaj instalis provizoran registaron sub generaloCharles de Gaulle la 25-an de aŭgusto1944, finiĝis la kvarjara epoko de lareĝimo de Vichy.

Post la milito en la urbo rekomenciĝas la baneja aktivado, kaj denove ĝi akiras la titolonReine des villes d'eaŭ (reĝino de la banejourboj). Tamen dum la70-aj jaroj de la 20-a jarcento aliaj urboj iĝas "modaj" banejourboj, kaj la klasikaj banejaj gastoj malmultiĝas. La urbo iĝas centro de sporto, la rivero bariĝas al artefarita lagoLac d'Allier, por oferti eblecojn pri sportavelado kajbreta velado, kaj inter la jaroj1963 kaj1968 ekestas laParc Omnisports, tereno por laŭdifine "ĉiuj" sportaj disciplinoj. Ekde la jaro1989 ĝis2017 la urbestro de Vichy estisClaude Malhuret: li antaŭe estis ministro de Francio prihomaj rajtoj, kaj – kune kunBernard Kouchner – estis la fondinto de la internacia organizokuracistoj sen limoj.

En latalasoterapio ekzistas tielnomata "duŝo de Vichy" (duŝo dum kuŝado), kiu unuafoje praktikiĝis en la banejoj de la urbo.

Partneraj urboj

[redakti |redakti fonton]

Referencoj

[redakti |redakti fonton]
  1. Fontoj pri esperantigita formo "Viŝio" troveblas en la internacia magazinoLe Monde diplomatique en Esperanto, interalie en la du artikoloj

Vidu ankaŭ

[redakti |redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti |redakti fonton]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Vichy&oldid=8906630"
Kategorioj:
Kaŝitaj kategorioj:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp