Varmegigo (latine apoplexia solaris;heliozo), ankaŭ konata kielsunfrapo, estas speco de severa varmomalsano kiu inkluzivaskorpan temperaturon pli altan ol 40,0celsiaj gradoj[1] kajkonfuzon[2]. Ĝi estas dolora kondiĉo, malordo de lacerbo pro intensa aŭ longedaŭra eksponiĝo alsunlumo sur la surfaco de lakapo.
Aliajsimptomoj inkluzivitaj en la malsano estas ruĝa, seka aŭ humidahaŭto,kapdoloroj kajkapturnoj[3]. La malsano povas komenciĝi subite aŭ iom post iome[4]. Komplikaĵoj povas inkluziviepilepsiatakojn,muskolstreĉecon aŭrenmalsukceson[5].
Varmofrapo okazas pro altaj eksteraj temperaturoj aŭfizika fortostreĉo. Varmofrapo kutime aperas kun korpa temperaturo de pli ol 40,6 celsiusgradoj, kombinita kun malorientiĝo kaj manko deŝvitado. Antaŭ ol okazas varmego, homoj montras signojn de varmo elĉerpiĝo (Insolacio) kiel kapturnoj, konfuzo,kapdoloroj, malforteco. Se varmfrapo okazas kiam la homo dormas, estas pli malfacile rimarki la simptomojn, aliflanke, kiam varmfrapo okazas dum fortostreĉo, la malsanulo povas ŝviti troe. Junaj infanoj, precipe, povas sperti epilepsiatakojn. La finrezultoj de varmfrapo povas estisenkonscieco, rena malfunkcio, organmisa malfunkcio kaj finfinemorto.
Por eviti sunfrapon en varma suna vetero, oni rekomendas porti malpezajnĉapelojn el helkolora materialo, kiu reflektas sunlumon pli forte, kaj la saman veston, kiu ne malhelpasvaporiĝon. Estos utile redukti vian ŝarĝon kaj fari pli oftajn paŭzojn dumlaboro kaj moviĝado en la suno. Gravas eviti troplenigi vian stomakon kaj trinki alkoholaĵon; preventa mezuro estas doni multe da fluidoj. Ĝenerale dirite, evitu eksponiĝon al la suno de 11 ĝis 15-16 horoj.
La frapita devas esti translokigita al laombro, donita malvarmankompreson, malsekaj volvaĵoj uzitaj, ktp. En severaj kazoj,artefarita spirado estas uzata.
Sunfrapo povas aperi la sekvan tagon, post 6-10 horoj.
- Oni devas eniri la domon kaj demeti troajn vestojn.
- Forigu fizikan aktivecon kaj trinku pli da akvo.
- Envolvu vian korpon en malvarmeta, malsekamantuko. Oni povas ventumi la vunditan personon kaj viŝi per malvarmeta, sed ne glacia akvo.
- Ĉe la unuaj signoj de perdo de konscio, oni rekomendas enspiri la vaporon de 10% solvo de amoniako (amoniako) kaj kuŝi sur via flanko.
- Se la simptomoj plimalboniĝas (naŭzo kaj kapturno), oni devas vokiambulancon.
- Se oni transportas personon, kiu suferas de sunfrapo al lahospitalo, li/ŝi kuŝu dum la vojaĝo.