Laruĝa flago estis la klasika simbolo de socialismo kaj komunismo ekde sia komenco.Membroj de la nederlanda partioSP dum manifestacio en Bruselo de marto 2005.
Socialismo estaspolitikadoktrino kiu celas kolektivan posedon de la produktrimedoj, por ĉesigi ekspluatadon al la laboristoj faritan de la mastraro kaj posedantaro. Tial ĝi celas la ĝeneralan intereson anstataŭ nure personan intereson (sed kompreneble lastcele la intereso de konkretaj individuoj ja estas la celo). Socialismo ebligus, kaj historie estigis tre diversajn formojn ekdetotalismajndiktaturojn ĝisanarkiistaj sistemoj pasante tra tre klasikajdemokratiajrespublikoj. Tamen la ĉefaj bazoj estas respekto alhomaj rajtoj,libereco kajegaleco.
Socialismo estas socia kaj ekonomia sistemo karakterizita per socia proprieto de la produktadrimedoj kajkooperativa administrado de la ekonomio,[1][2] same kiel la politikaj teorio kaj movado kiuj direktas sin al la establado de tia sistemo.[3][4] "Socia proprieto" povas rilati alkooperativaj entreprenoj,komuna proprieto,ŝtatposedaĵo, civitana proprieto de egaleco, aŭ ajna kombinaĵo de tiuj.[5] Ekzistas multaj specoj de socialismo kaj ekzistas neniu ununura difino enkapsuliganta ĉiujn el ili.[6] Ili malsamas en la speco de socia proprieto kiun ili rekomendas, en la grado laŭ kiu ili dependas de merkatoj aŭ planado, kiel administrado estas organizota ene de produktivaj institucioj, kaj laŭ la rolo de la ŝtato en konstruado de socialismo.[7]
Socialisma ekonomia sistemo estas bazita sur la organiza preskribo de produktado por uzo, intencante la produktadon de varoj kaj servoj por rekte kontentigi ekonomian postulon kaj homajn bezonojn kie objektoj estas aprezitaj surbaze de siauzo-valoro aŭ utileco, kontraste al estado strukturitaj sur laamasiĝo de kapitalo kaj produktado por profito.[8] En la tradicia koncepto de socialisma ekonomio, kunordigo, kontado kaj valortakso estus faritaj en speco, per ofta fizika magnitudo, (uzante fizikajn kvantojn) aŭ per rekta kvanto de laboro-tempo modloko de financa kalkulo.[9][10] Pridistribuado de produktaĵo (servoj, bonfarto aŭ riĉeco) ekzistas du proponoj, unu kiu estas bazita sur la principoDe ĉiu laŭ ties kapabloj, al ĉiu laŭ ties bezonoj. La konsilindeco, farebleco kaj precizaj metodoj de resursoasignado kaj valortakso estas la temo de la socialisma kalkuldebato.
Moderna socialismo originis de 18-ajarcenta intelektula kaj laborist-klasa politika movado kiu kritikis la efikojn deindustriiĝo kaj deprivata proprieto sursocio. La reanimado derespublikismo en laUsona Revolucio de 1776 kaj la egalismaj valoroj lanĉitaj fare de laFranca Revolucio de 1789 originis socialismon kiel klara politika movado. En la komenco de la 19-a jarcento, "socialismo" rilatis al iukonzerno por la sociaj problemoj dekapitalismo sendependa de la solvoj al tiuj problemoj. Tamen, ekde la fino de la 19-a jarcento, "socialismo" signifis opozicion al kapitalismo kaj lobiado por alternativa post-kapitalisma sistemo bazita sur iu formo de socia proprieto.[20] Dum tiu tempo, germana filozofoKarl Marx kaj lia kunlaborantoFriedrich Engels publikigis verkojn kritikantajn lautopiajn aspektojn detiatempaj socialismaj tendencoj kaj uzismaterialisman komprenon de socialismo kiel fazon de evoluo kiu okazos trasocia revolucio iniciatita per kajeskaladiĝo kaj konfliktantajn klasrilatojn ene de kapitalismo.[21] Kune kun tio ekaperis aliaj tendencoj kiel ekzempleanarkiismo,revolucia sindikatismo,socialdemokratio,marksismo-leninismo kajdemokrata socialismo same kiel la kunfluejo de socialismo kunkontraŭ-imperiismaj kajkontraŭrasismaj luktoj ĉirkaŭ la mondo. La socialisma movado estis la plej influa tutmonda movado kaj eble kun la plej vasta politik-ekonomia mondrigardo de la 20-a jarcento.[22] Hodiaŭ,socialistaj partioj kaj ideoj restas politika forto kun ŝanĝiĝantaj gradoj da potenco kaj influo gvidantaj naciajn registarojn en multaj landoj tra la mondo.
Por Andrew Vincent "La vorto "socialismo" trovas sian radikon en la latinasociare, kiu signifaskombini aŭkundividi. La rilata, pli termina vorto en romia kaj poste mezepoka juro estissocietas. Tiu lasta vorto povis signifi kamaradecon kaj kunulecon same kiel la pli legalistan ideon de ĝenerala kontrakto inter liberaj civitanoj."[23] La esprimo "socialismo" estis kreita fare deHenri de Saint-Simon, unu el la fondintoj de kio poste estus etikedita "utopia socialismo". La esprimo "socialismo" estis kreita por kontrasti kontraŭ la liberala doktrino de "individuismo", kiu emfazis ke homoj agas aŭ devus agi kvazaŭ ili estas en izoliteco unu de la alia..[24] La originaj socialistoj kondamnisliberalan individuismon kiel malsukcesante alparoli sociajn konzernojn de malriĉeco, socia subpremo, kaj kruda malegaleco de riĉaĵo.[24] Ili rigardis liberalan individuismon kiel degenerantan socion en apogan memecanegoismon kiu damaĝis socian vivon tra promociado de socio bazita sur konkurado.[24] Ili prezentis socialismon kiel alternativon al liberala individuismo, kiu rekomendis socion bazitan surkunlaboro.[24] La esprimosocialismo estas atribuita alPierre Leroux,[25] kaj alMarie Roch Louis Reybaud en Francio; kaj en Britio alRobert Owen en 1827, patro de lakooperativa movado.[26][27]
La moderna difino kaj uzokutimo de la esprimo "socialismo" formita ĉirkaŭ la1860-aj jaroj, iĝantaj la superrega esprimo inter la pli fruaj rilataj vortoj "kooperativa", "reciprokisto" kaj "asociisto". La esprimo "komunismo" ankaŭ falis el uzo dum tiu periodo, malgraŭ pli fruaj distingoj inter socialismo kaj komunismo de la1840-aj jaroj.[28] Frua distingo inter "socialismo" kaj "komunismo" estis ke la unua planis nur socianigi produktadon dum ĉi-lasta planis socianigi kaj produktadon kaj konsumon.[29] Tamen, ĉirkaŭ 1888 la esprimo "socialismo" estis uzita fare de marksistoj anstataŭ "komunismo", kiu nun estis konsiderita eksmoda esprimo sinonima kun socialismo. Ĝi estis nur ĝis 1917 post labolŝevika revolucio kiam tiu "socialismo" rilatis al klara stadio inter kapitalismo kaj komunismo, lanĉita fare deVladimir Lenin kiel rimedo por defendi la bolŝevikan potencprenon kontraŭ tradiciaj marksistaj kritikoj laŭ kiujRusio ne estis sufiĉe evoluinta porsocialisma revolucio.[30]
Jam en la Biblio, en laMalnova Testamento, oni admonis kaj prediktis socialan, socialismecan, politikon pri slajra rajto de dungito.Readmono 24:14 "Ne faru maljustaĵon al dungito, al malriĉulo kaj senhavulo el viaj fratoj aŭ el viaj fremduloj, kiuj loĝas en via lando, en viaj urboj." kaj enLevidoj 19:13 "Ne premu vian proksimulon kaj ne rabu; la pago por dungito ne noktorestu ĉe vi ĝis mateno."
La metillernejana leĝoj (angle Apprentice Laws), kiuj reguligis salajrojn kaj dungadon kaj estis pasigitaj dum la regado de reĝinoElizabeto la 1-a, daŭris en Anglio ĝis la frua 19-a jarcento, sed iĝismorta litero ekde la meza 18-a jarcento.
Socialismaj modeloj kaj ideoj apogantaj komunan aŭ publikan proprieton ekzistis ekde antikvo.Mazdak, persa komunuma pra-socialisto,[31] starigis komunumajn havaĵojn kaj rekomendis la ĝeneralan bonon. Kaj estis postulita, kvankam kontestate, ke ekzistis elementoj de socialisma pensaro en la politiko de klasikaj grekaj filozofojPlatono[32] kajAristotelo.[33] En la post-revolucia periodo rekte post laFranca Revolucio aktivuloj kaj teoriuloj kielFrançois-Noël Babeuf (la unua politike aganta kaj revolucia socialisto),Étienne-Gabriel Morelly kajAuguste Blanqui influis la fruajn francajn laboristan kaj socialistan movadojn.[34]
Henri de Saint-Simon
EnBritioThomas Paine proponis detalan planon por imposti posedantojn por pagi por la bezonoj de la senhavuloj enAgrarian Justice[35] dumCharles Hall skribisThe Effects of Civilization on the People in European States kondamnante la efikojn de kapitalismo al la senhavuloj de sia tempo[36] kio influis la utopiismajn skemojn deThomas Spence.[37] La unuaj "memkonsciaj socialismaj movadoj evoluiĝis en la1820-aj jaroj kaj1830-aj jaroj. LaOvenanoj,Sansimonanoj kajFourieranoj disponigis serion de koheraj analizoj kaj interpretoj de socio. Ili ankaŭ, precipe koncerne la Ovenanoj, koincidis kun kelkaj aliaj laboristaraj movadoj kiel laĉartistoj."[38] Pli posta grava socialisma pensulo en Francio estisPierre Joseph Proudhon kiu proponis sian filozofion de mutualismo en kiu "ĉiu havu egalan postulon, ĉu sole aŭ kiel parto de malgranda kooperativo, por posedi kaj uzi teron kaj aliajn resursojn por fari sian porvivaĵon".[39] Ekzistis ankaŭ tendencoj inspiritaj fare de disidenta kristanismo dekristana socialismo "ofte en Britio kaj poste kutime venanta el maldekstra liberala politikistaro kaj romantika kontraŭ-industriismo"[34] kio produktis teoriulojn kiel ekzempleEdward Bellamy,Frederick Denison Maurice kajCharles Kingsley.[4]
La unuaj defendantoj de socialismo preferissocian niveligadon por kreimeritokratan aŭteknokratian socion bazitan sur individua talento. GrafoHenri de Saint-Simon estas rigardita kiel la unua individuo se temas pri elpensi la esprimonsocialismo.[40] Saint-Simon estis fascinita per la grandega potencialo de scienco kaj teknologio kaj defendis socialisman socion kiu eliminu la malordajn aspektojn de kapitalismo kaj estu bazita sur egalaj oportunoj.[41] Li defendis la kreadon de socio en kiu ĉiu persono estis vicigita laŭ siaj kapabloj kaj rekompensita laŭ sia laboro.[40] La esenca fokuso de la socialismo de Saint-Simon estis en administra efikeco kaj industriismo, kaj kredo ke scienco estas la ŝlosilo al progreso.[42] Tio estis akompanita per deziro efektivigi racie organizitan ekonomion bazitan sur planado kaj adaptitan direkte al grandskala scienca kaj materiala progreso,[40] kaj tiel enkarnigis deziron al pli direktita aŭplanita ekonomio. Aliaj fruaj socialismaj pensuloj, kiel ekzempleThomas Hodgkin kaj Charles Hall, surbazigis siajn ideojn sur la ekonomiaj teorioj deDavid Ricardo. Ili konkludis ke la ekvilibrovaloro dekrudvaroj proksimiĝas al prezoj markitaj fare de la produktanto kiam tiuj krudvaroj estas en elasta provizo, kaj ke tiuj produktantaj prezoj egalrilatis al la farita laboro - la kosto de la laboro (esence la salajroj pagitaj) kiu estis postulata por produkti la krudvarojn. La Rikardanaj socialistoj rigardis profiton, intereson kaj lupagon kiel deprenojn de tiu interŝanĝo-valoro.[43]
LaĈartismo estis la unua nacialaborista movado en la historio kaj helpis konkeron de laboristaj rajtoj. En1833 aperis unua leĝo kiu limigis lalabortempon deinfanoj al 8 horoj tage. En1842 oni malpermesis la laboron de virinoj enminejoj, en1847 oni malpligrandigis la ĉiutagan labortempon al 10 horoj tage. La Ĉartismo finiĝis ĉirkaŭ1848, sed tre influis la postajn laborismajn movadojn kaj soci-ekonomikan penson, inkluzivemarksismon.
En la 1840-aj jaroj lalaborista movado ekorganiziĝis. La plej konata sekvo de tiu periodo estis la kreado de la unua internacia organizo de laboristoj, konata kielUnua Internacio.
Formas en si mem transiron kun la sekvanta epoko la germanoWilhelm Weitling.
Postaj diskutoj inter la sekvantoj deanarkiistaj tendencoj kaj lamarksistoj kondukis al splitiĝo de la movado ĉefe koncerne al la1-a Internacio. Post tiu momento, la terminosocialisto estis pli uzata por paroli pri la sekvantoj de tiu ĉi laste menciita tendenco nomemarksistoj.
Flago de marksismo-leninismo, kunEngels en la mezo.
La socialismo ricevis fortan influon de la pensoj deKarl Marx. Kelkajn jarojn post la splitiĝo kreiĝis nova internacia asocio, kiu ricevis la nomon2-a Internacio, aŭSocialista Internacio, grupiganta partiojn pli-malpli influitajn demarksismo.
Post laRusa Revolucio de1917 okazis nova splitiĝo en tiu movado. La plej fortaj defendantoj de tiu ĉi movado alprenis la nomonkomunistoj, kvankam plu uzis la terminonsocialismo por paroli pri sia sistemo. Oni vidu la artikolojn pri la sekvaj organizoj nome3-a Internacio kaj4-a Internacio.
La socialistoj kiuj ne aliĝis al la3-a Internacio plu konservis la nomonsocialistoj, sed ankaŭ estis konataj de tiam kielsocialdemokratoj.
Unue tiu termino aludis, rilate la fendon kaŭzita deleninismo, al la fakto, ke ili volis efektivigi socialismon, sed nur pere de demokrata regpreno, kaj de reformoj respektemaj al la tradiciaj liberoj.
Sed post kontinua evoluo, social-demokration finfine iĝispolitiko, kiu tute ne celas malkonstruikapitalismon, nek anstataŭi ĝin per socialismo, sed nur igi ĝin pli bone vivebla por lalaboristoj, ktp, pere de le tiel nomataj "socialaj leĝoj", reguligo de lalaborjuro,socia sekureco, pli-malpli grandaj intervenoj de la ŝtato en laekonomio en la celo reguligi ĝin profite al la lando kaj ties loĝantoj. Ekzemplo: laLabour Party de la1950-aj jaroj, svedaj socialistoj, ktp.
Ekde la1980-aj jaroj oni eĉ vidas social-demokratojn malmunti la socialajn leĝojn de la pasinteco, kaj la atingitajn paŝojn de la ĝistiama social-demokratio, dirante, ke protutmondiĝo ili devis tion fari por esti "modernaj" kaj akurataj. Ekzemplo de tiu politiko estas en BritioTony Blair, en FrancioMichel Rocard, ktp.
Pli detalaj informoj troveblas en artikolosocia justeco.
La nombro da movadoj kaj aliroj apartenantaj al socialismo estas granda, sed kvar ĉefaj aliroj povas esti distingitaj, laŭ ilia populareco:
Komunismo - movado kiu rekomendas la kompletan forigon de privata proprieto pro publika proprieto kaj por la plenumado de la bezonoj de homo sendepende de lia ekonomia kontribuo, laŭ la teorion de Karlo Markso. Laŭ tiu ĉi aliro la laborista klaso leviĝus al potenco per revolucio, tiam starigusdiktatorecon de la proletaro kiu abolicius la kapitalisman reĝimon kaj starigus socialisman socion kiel mezan stadion. La diktaturo de la proletaro estos nur transira etapo, kiu iom post iom disvolvos al la starigo de vera komunisma socio, per la iom-post-ioma alkutimiĝo de la amasoj al libera praktikado (praksiso).
Demokrata socialismo - Male al kommunismo, aliro kiu difinas socialismon kiel la finfinan idealon, prefere ol meza stadio sur la vojo al komunismo. Ili inkluzivas ankaŭ la ideojn pridemokratio, plureco kaj minoritataj rajtoj, kaj tute ne difinas ĝin kiel diktatorecon de la plimulto. Malgraŭ tio, kelkaj el la demokratsocialismaj partioj kunfandiĝis aŭ kuris kune kun la komunista Partio (ekzemple lamaldekstra fronto de Francio). Ili apogas libermerkatan ekonomion, kaj la zorgon depublika sano,edukado, loĝado kaj transportservoj de la ŝtato.
Socialdemokratio - aliro kiu rekomendas la uzon de demokrataj rimedoj por sociaj reformoj. En la pasinteco, socialdemokratio ankaŭ estis kromnomo por socialismaj partioj. Socialdemokratio ĉefe okupiĝas pri trovado de manieroj kombini liberan merkaton kun certigi la ekziston de evoluanta bonfarta sistemo, kaj ĝi estas proksima en spirito al labonfartiga ŝtato. Ene de socialdemokratio estas pluraj fluoj. Iuj rekomendas plenan aŭ partan publikan proprieton de iuj el la naturresursoj kaj servoj esencaj al la civitano, aliaj serĉas ĉefe kiel bremsi kapitalismon kaj certigi la ekziston de la sociala ŝtato.
Anarkiismo - aliro kiu kontraŭas la uzon de la politika aparato kiel maniero atingi socialismon kaj celas popolan lukton kontraŭ kapitalismo kaj ŝtataj institucioj. En anarkiismo havas multajn fluojn kielanarki-komunismo,anarki-sindikatismo kajanarki-primitivismo. Inter la fluoj estas parta interkovro kaj partaj kontraŭdiroj.
Bundismo estis sekulara juda socialisma movado, kies organiza manifestaĵo estis la Ĝenerala Juda Laborsindikato en Litovio, Pollando kaj Rusio (jideאַלגעמײַנער ײדישער אַרבעטער בּונד אין ליטע פוילין און רוסלאַנד,Algemeyner Yidisher Arbeter Bund en Litah, Poyln un Rusland), fondita en larusa Imperio en 1897. La Juda Laborsindikato aŭ "Bundo" estis grava ero de la socialdemokrata movado en la rusa imperio ĝis la Rusa Revolucio de 1917; la bundistoj komence oponis la Oktobran Revolucion, sed fine eksubtenis ĝin pro pogromoj faritaj de la Volontula Armeo de la blanka movado dum laRusa Enlanda Milito. Fendita laŭ komunistaj kaj socialdemokrataj linioj dum la Enlanda Milito, frakcio subtenis la bolŝevikojn kaj sorbiĝis de la Komunista Partio.
La kontraŭkomunisma socialisma bundisma movado daŭre ekzistis kiel politika partio en sendependa Pollando dum laintermilita periodo kiel la Ĝenerala Juda Laborsindikato en Pollando, fariĝante grava, se ne la ĉefa, politika potenco ene de la pola judaro. Bundistoj aktivis en la kontraŭnacia lukto kaj multaj el ties membroj estis mortigitaj dumHolokaŭsto. Post la milito, la Internacia Juda Laborsindikato, pli konvene la "Monda Kunordiga Konsilio de la Juda Laborsindikato", estis fondita en Nov-Jorko, kun filiaj grupoj en Argentino, Aŭstralio, Kanado, Francio, Israelo, Meksiko, Britio, Usono kaj aliaj landoj.
Socialisma revolucio estas socia revolucio kies celo estas transirigi la socion de kapitalisma strukturo al socialisma. En socialisma revolucio, amasa movado de la laborista klaso forkaptas la politikan potencon de la kapitalista klaso kaj ekregas aŭ abolas la ŝtaton. Ĝi povas esti sed ne nepre estas perforta. La neceseco kaj eventuala karaktero de socialisma revolucio estas temo de spekulativo kaj debato en socialisma politika filozofio.
Multaj kontraŭuloj de socialismo (kiel ekzempleFriedrich Hayek,Milton Friedman) kaj filozofioj (kiel ekzempleAyn Rand,Leo Strauss) ekestis. Kritiko povas esti dividita en tri ĉefajn aspektojn: politika, ekonomia kaj morala.
La koncentriĝo de aŭtoritato kaj mono en la manoj de la registaro kondukos al la neado de politika libereco, ĉar la registaro ne permesos subfosan aŭ kritikan agadon sub ĝi. Ekzemple, ĝi ne permesos radioelsendon (apartenantan al la socialisma registaro) kiu subtenas kapitalismon, ne financas tiajn kampanjojn ktp. En kapitalisma lando, aliflanke, radio estas en privataj manoj kaj publikigos kion ajn ĝi volas laŭ merkatbezonoj[44] (aŭ pli reale, laŭ le deziroj de ĝiaj posedantoj kaj redaktoroj).
Baze de la socialisma ideo la homo laboras por la bonfarto de la tuta komunumo kaj ne nur por si (laboras por la bonfarto de la socio kaj la socio prizorgas lin reen); sed por la pensmaniero de tiuj, kiuj kontraŭas la socialisman ideon, homo faros nenian penon se ne rekompencita laŭ sia reala kontribuo. Malgraŭ tio en la plej multaj landoj, kiuj administras ekonomiojn bazitajn sur ia versio de socialdemokratio, ekzistas socie kaj politike interkonsentita mekanismo por certadistribuado de riĉeco en la formo de progresivaenspezimposto.
Ayn Rand aludis ĉi tion en sia libroAtlas Shrugged kiam ŝi nomis registarojn kiujŝtatigis ekonomiajn aktivaĵojn kiel "rabistoj". Ŝia libro konsideras la personan kreivon de la individuo kiel kolono de socio, kaj ilustras kiel la potenco de socio kaj prospero devenas de individuoj kun kreiva kapablo kaj potenco, kaj ke socio kiun tiuj individuoj forlasos - malfortiĝos, sinkos kaj eĉ kolapsos tute.
Krome, estas multaj kiuj konsideras socialismajn karakterizaĵojn kiel ŝtatigo kaj la forkapto de potencoj fare de la ŝtato kiel devigo kaj morala maljusto - kaj ke socialismo signifas ne helpi aliajn, sed devigi la konduton de individuoj kiel predikata de la registaro - ĉi tio baziĝas sur la (senbaza) supozo, ke la registaro havas la moralan aŭtoritaton determini por la individuo, en kio lia mono estos investita.En kapitalisma ŝtato ne estas malpermeso provizi helpon aŭ servojn laŭ privata iniciato kaj libervole. Kontraste - en socialisma ŝtata financado por la multaj areoj pri kiuj respondecas la registaro estas deviga. Laŭ ekonomikistoWalter Williams, same kiel preni monon de unu persono por helpi alian estus ankoraŭ konsiderata ŝtelo (malmorala), se la ŝtato prenas monon por ĉi tiuj celoj ĝi estas konsiderata maljusto.
Enspezaj diferencoj en socialdemokratioj estas multe pli malgrandaj ol en pli kapitalismaj landoj (26,6 poentoj en pli da socialdemokratioj kompare kun 41,08 en pli kapitalismaj landoj).
La kooperativa movado en la mondo, kiu rekomendas la alprenon de la formo de publika proprieto de laboristoj en fabrikoj kaj kompanioj, kiu estas unu el la formoj de proprieto en socialisma ekonomio, estas konsiderata kiel tre sukcesa movado tra la mondo, ĉar hodiaŭ estas pli malpli unu miliardo da homoj kiuj membriĝas en kooperativoj (kompare kun 268 milionoj en1971) kaj la plej sukcesa ekzemplo de fabriko kies firmaoj estas posedataj de la laboristoj estas laMondragon Koopera Korporacio enEŭskio enHispanio. En ĉi tiu kooperativo la enspezaj breĉoj estas multe pli malaltaj ol en paralelaj kapitalismaj firmaoj, laminimuma salajro en la kooperativo estas 13 procentoj pli alta ol la meza salajro en Hispanio (USD$32,000 jare, proksime al $2,700 monate) kiam la plej multaj laboristoj en Hispanio enspezas sub ĉi tiu enspezo, kaj estas granda zorgo pri la bonfarto de laboristoj[46].
Kontraste, socialismaj reĝimoj, kiuj ne estas socialdemokrataj, kondukis al negativaj kaj eĉ katastrofaj rezultoj sur la homa kaj ekonomia niveloj. Komunista regado enSovet-Unio,Ĉinio subMao kajNord-Koreio kaŭzis amasmortojn, ĉu promalsatego aŭgenocido (sendistinga amasmurdo de homgrupoj konsiderataj opoziciaj al la reĝimo) kun la celo de eliminado deopozicio al la registaro. Krome, landoj kiuj moviĝis al socialismo, kies reĝimo ne estas demokrata, kielVenezuelo subChavez kajMaduro, ties ekonomio plimalboniĝis ĝis senprecedenca malalto kaj la reĝimo komencis perfortansubpremon.
Tamen en kapitalismaj ekonomioj la averaĝa kresko de lamalneta enlanda produkto estas pli alta[47]. Tiel, ekzemple, la datumoj de laMonda Banko malkaŝas, ke en la malpli kapitalismaj landoj (landoj kun malmulte da ekonomia libereco) estas malpliiĝo de la MEP, kompare kun pliiĝo en la pli kapitalismaj landoj[48].
Krizo de la fino de la 20-a jarcento skuis la movadon socialismon. Nuntempo deAlimondismo, kien, kiel kaj kia socialismo estas demandoj kiuj vekas polemikojn.
En la21-a jarcento, en multajokcident-eŭropaj landoj la kategorioj inter politikoj de socialismo kaj kapitalismo fakte malklariĝas kaj ne plu eblas fari dikotoman dividon inter landoj.
Ekzemplo de malklariĝo de kategoriaj limoj troviĝas en laindico de ekonomia libero, kiu analizas ekonomian liberecon per 12 indicoj. Inter la diversaj indicoj estas la grado de protekto de privata proprieto, la risko de eksproprietigo kaj ŝtatigo de proprieto, la imposta ŝarĝo trudita al individuoj kaj kompanioj, la analizo de la facileco komenci privatan entreprenon, la rigideco de laborleĝoj, kaj libera interŝanĝo. Laŭ ĉi tiu indekso (en2018), socialdemokrata Svedio ricevis poentaron de 76,3, dum la kapitalisma Usono ricevis poentaron de 75,7.
↑ (2011)International Encyclopedia of Political Science. SAGE Publications, Inc.ISBN 978-1412959636. “Socialist systems are those regimes based on the economic and political theory of socialism, which advocates public ownership and cooperative management of the means of production and allocation of resources.”.
↑socialism Britannica ACADEMIC EDITION. Konsultita la 19an de Januaro 2012.
↑"2. (Government, Politics & Diplomacy) any of various social or political theories or movements in which the common welfare is to be achieved through the establishment of a socialist economic system""Socialism" at The Free dictionary
↑O'Hara, Phillip. (September 2003)Encyclopedia of Political Economy, Volume 2. Routledge.ISBN 0-415-24187-1. “In order of increasing decentralisation (at least) three forms of socialized ownership can be distinguished: state-owned firms, employee-owned (or socially) owned firms, and citizen ownership of equity.”.
↑Peter Lamb, J. C. Docherty.Historical dictionary of socialism. Lanham, Maryland, UK; Oxford, England, UK: Scarecrow Press, Inc, 2006. p. 1.
↑"Socialism and Capitalism: Are They Qualitatively Different Socioeconomic Systems?", de Kotz, David M. Konsultita la 19an de Februaro, 2011, el University of Massachusetts:http://people.umass.edu/dmkotz/Soc_and_Cap_Diff_Syst_06_12.pdf: "This understanding of socialism was held not just by revolutionary Marxist socialists but also by evolutionary socialists, Christian socialists, and even anarchists. At that time, there was also wide agreement about the basic institutions of the future socialist system: public ownership instead of private ownership of the means of production, economic planning instead of market forces, production for use instead of for profit."
↑Market Socialism: The Debate Among Socialists, de Schweickart, David; Lawler, James; Ticktin, Hillel; Ollman, Bertell. 1998. From "The Difference Between Marxism and Market Socialism" (pp. 61–63): "More fundamentally, a socialist society must be one in which the economy is run on the principle of the direct satisfaction of human needs...Exchange-value, prices and so money are goals in themselves in a capitalist society or in any market. There is no necessary connection between the accumulation of capital or sums of money and human welfare. Under conditions of backwardness, the spur of money and the accumulation of wealth has led to a massive growth in industry and technology ... It seems an odd argument to say that a capitalist will only be efficient in producing use-value of a good quality when trying to make more money than the next capitalist. It would seem easier to rely on the planning of use-values in a rational way, which because there is no duplication, would be produced more cheaply and be of a higher quality."
↑Bockman, Johanna. (2011)Markets in the name of Socialism: The Left-Wing origins of Neoliberalism. Stanford University Press.ISBN 978-0-8047-7566-3.
↑Rocker, Rudolf. (2004)Anarcho-Syndicalism: Theory and Practice. AK Press.ISBN 978-1-902593-92-0.
↑"Authority is defined in terms of the right to exercise social control (as explored in the "sociology of power") and the correlative duty to obey (as explred in the "philosophy of practical reason"). Anarchism is distinguished, philosophically, by its scepticism towards such moral relations – by its questioning of the claims made for such normative power – and, practically, by its challenge to those "authoritative" powers which cannot justify their claims and which are therefore deemed illegitimate or without moral foundation."Anarchism and Authority: A Philosophical Introduction to Classical Anarchism de Paul McLaughlin. AshGate. 2007. pg. 1
↑"Anarchism, then, really stands for the liberation of the human mind from the dominion of religion; the liberation of the human body from the dominion of property; liberation from the shackles and restraint of government. Anarchism stands for a social order based on the free grouping of individuals for the purpose of producing real social wealth; an order that will guarantee to every human being free access to the earth and full enjoyment of the necessities of life, according to individual desires, tastes, and inclinations."Emma Goldman. "What it Really Stands for Anarchy" inAnarchism and Other Essays.
↑Individualisma anarkiisto Benjamin Tucker difinis anarkiismon kiel opozicio al aŭtoritato jene "They found that they must turn either to the right or to the left, — follow either the path of Authority or the path of Liberty. Marx went one way; Warren and Proudhon the other. Thus were born State Socialism and Anarchism...Authority, takes many shapes, but, broadly speaking, her enemies divide themselves into three classes: first, those who abhor her both as a means and as an end of progress, opposing her openly, avowedly, sincerely, consistently, universally; second, those who profess to believe in her as a means of progress, but who accept her only so far as they think she will subserve their own selfish interests, denying her and her blessings to the rest of the world; third, those who distrust her as a means of progress, believing in her only as an end to be obtained by first trampling upon, violating, and outraging her. These three phases of opposition to Liberty are met in almost every sphere of thought and human activity. Good representatives of the first are seen in the Catholic Church and the Russian autocracy; of the second, in the Protestant Church and the Manchester school of politics and political economy; of the third, in the atheism of Gambetta and the socialism of Karl Marx."Benjamin Tucker.Individual Liberty.
↑Anarkiisma historiistoGeorge Woodcock informas pri la kontraŭaŭtoritatismo deMiĥail Bakunin kaj montras kontraŭon kaj al la ŝtataj kaj al neŝtataj formoj de aŭtoritato jene: "All anarchists deny authority; many of them fight against it." (paĝo 9)...Bakunin did not convert the League's central committee to his full program, but he did persuade them to accept a remarkably radical recommendation to the Berne Congress of September 1868, demanding economic equality and implicitly attacking authority in both Church and State."
↑Brown, L. Susan. (2002) “Anarchism as a Political Philosophy of Existential Individualism: Implications for Feminism”,The Politics of Individualism: Liberalism, Liberal Feminism and Anarchism. Black Rose Books Ltd. Publishing.
↑Ofte, tiu difino estas invokata por distingi demokratan socialismon el aŭtoritatisman socialismon kiel ĉe Malcolm HamiltonDemocratic Socialism in Britain and Sweden (St Martin's Press 1989), en Donald F. Busky, Democratic Socialism: A Global Survey Greenwood Publishing, 2000, Vidu pp. 7-8., Jim TomlinsonDemocratic Socialism and Economic Policy: The Attlee Years, 1945-1951, Norman ThomasDemocratic Socialism: a new appraisal aŭRoy Hattersley ĉeChoose Freedom: The Future of Democratic Socialism
↑Gasper, Phillip. (October 2005)The Communist Manifesto: a road map to history's most important political document. Haymarket Books.ISBN 1-931859-25-6. “As the nineteenth century progressed, "socialist" came to signify not only concern with the social question, but opposition to capitalism and support for some form of social ownership.”.
↑Anthony Giddens.Beyond Left and Right: The Future of Radical Politics. 1998 edition. Cambridge, England, UK: Polity Press, 1994, 1998. p. 71.
↑"Socialism was the most influential secular movement of the twentieth century, worldwide. It was a political ideology (or world view), a wide and divided political movement..." George Thomas Kurian (eld).The Encyclopedia of Political Science CQ Press. Washington D.c. 2011. Paĝoj 1554
↑Andrew Vincent. Modern political ideologies. Wiley-Blackwell publishing. 2010. paĝo 83
↑24,024,124,224,3Marvin Perry, Myrna Chase, Margaret Jacob, James R. Jacob.Western Civilization: Ideas, Politics, and Society – From 1600, Volume 2. Naŭa eldono. Boston, Massachusetts, USA: Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company, 2009. p. 540.
↑Leroux: socialismo estas "la doktrino kiu ne rezignus la principojn de Libereco, Egaleco, Frateco" de laFranca Revolucio de 1789. "Individualism and socialism" (1834)
↑Oxford English Dictionary, etimologio desocialismo
↑Russell, Bertrand (1972). A History of Western Philosophy. Touchstone. p. 781
↑Williams, Raymond. (1983) “Socialism”,Keywords: A vocabulary of culture and society, revised edition. Oxford University Press.ISBN 0-19-520469-7. “Modern usage began to settle from the 1860s, and in spite of the earlier variations and distinctions it was socialist and socialism which came through as the predominant words...Communist, in spite of the distinction that had been made in the 1840s, was very much less used, and parties in the Marxist tradition took some variant of social and socialist as titles.”.
↑Steele, David. (1992)From Marx to Mises: Post-Capitalist Society and the Challenge of Economic Calculation. Open Court Publishing Company.ISBN 978-0875484495. “One widespread distinction was that socialism socialized production only while communism socialized production and consumption.”.
↑Steele, David. (1992)From Marx to Mises: Post-Capitalist Society and the Challenge of Economic Calculation. Open Court Publishing Company, p. 44–45.ISBN 978-0875484495. “By 1888, the term ‘socialism’ was in general use among Marxists, who had dropped ‘communism’, now considered an old fashioned term meaning the same as ‘socialism’...At the turn of the century, Marxists called themselves socialists...The definition of socialism and communism as successive stages was introduced into Marxist theory by Lenin in 1917...the new distinction was helpful to Lenin in defending his party against the traditional Marxist criticism that Russia was too backward for a socialist revolution”.
↑A Short History of the World. Progress Publishers. Moscow, 1974
↑pp. 276–277, A.E. Taylor,Plato: The Man and His Work, Dover 2001.
↑Miles, MA, EJ Feulner, and OGMary Anastasia.2005 Index of Economic Freedom. The Heritage Foundation and The Wall Street Journal (2005), p. 21; Gwartney, James D., Lawson, Robert with Easterly William,Economic Freedom of the World: 2006 Annual Report, Canada: Fraser Institute, 2006., p. 23; Kane, T, KR Holmes, and MA O'Grady.Index of Economic Freedom. The Link Between Economic Opportunity and Prosperity. Washington, DC: Heritage Foundation (2007).
↑Gwartney, James D., Lawson, Robert with Easterly William,Economic Freedom of the World: 2006 Annual Report, Canada: Fraser Institute, 2006., p. 22.
↑Miles, MA, EJ Feulner, and OGMary Anastasia.2005 Index of Economic Freedom. The Heritage Foundation and The Wall Street Journal (2005), p. 22; Gwartney, James D., Lawson, Robert with Easterly William,Economic Freedom of the World: 2006 Annual Report, Canada: Fraser Institute, 2006., p. 23.
↑Gwartney, James D., Lawson, Robert with Easterly William,Economic Freedom of the World: 2006 Annual Report, Canada: Fraser Institute, 2006., p. 23-27.
.jpg)
.jpg)
