Servisto, Hejma- aŭDomanarlaboristo, aŭmastrumisto, estas persono kiu laboras ene de la medio de loĝejo, nomelaboristo, kies okupo estas plenumi personajn servojn al iu en laprivata hejmo.
Ekde 1880 kaj precipe ekde la malfruaj 1950-aj jaroj ekzistas konstanta pliiĝo en la proporcio de virinoj elirantaj por labori por salajro, inkluzive de edziĝintaj virinoj kaj patrinoj. En familioj, kie la ekonomia situacio tion permesas, la hejmaj taskoj estas parte aŭ plene transdonitaj al la hejmaj laboristoj.
Domanarlaboristoj, multaj el ili migrantaj laboristoj, nombras en 2011 ĉirkaŭ cent milionoj tutmonde, pli ol 80% el ili virinoj. En landoj kielIndonezio kajFilipinoj laeksportado de hejmaj laboristoj estas grava parto de lamalneta enlanda produkto.
Alia aspekto de la profesio estasinfanlaboro. Estas laŭtakse ke almenaŭ 10 milionoj da infanoj tutmonde laboras en hejmaj helplaboroj, multaj el ili enlatin-amerikaj kaj aziaj landoj, precipeBarato kajBangladeŝo.
En junio 2011, internacia konvencio, kiu estis subskribita de 127 landoj kaj estis ratifita, protektante eksterlandajn hejmajn laboristojn kaj donante al ili rajtojn.
La fenomeno dungi alian personon por fari hejmajn taskojn estas konata ekde la tempo de laantikva mondo. En laantaŭindustria periodo enEŭropo, ĝia plej ofta esprimo estis la servisto.
Jam en la16-a jarcento, krom servistoj, ankaŭ provizoraj laboristoj komencis esti dungitaj, same kiel purigadlaboristoj, kiuj estis malriĉaj virinoj, kiuj estis dungitaj por limigita tempo por plenumi la plej malfacilajn kaj malestimindajn purigadlaborojn.
Kun la disvastiĝo de laIndustria revolucio enOkcidenta Eŭropo en la19-a jarcento, la postulo je domservistinoj kreskis. Direkte al la fino de tiu epoko, proksime de 3 milionoj domlaboristoj estis dungitaj enAnglio kajFrancio, preskaŭ ĉiuj virinoj. Ekzistis tri kialoj de ĉi tiu fenomeno:
En 1823 la "Master and Servant Act" (La Leĝo pri Majstro kaj Servisto) estis realigita enBritio, reguligante la laboron de hejmaj laboristoj. Tiu ĉi leĝo estis la unua el sia speco, kaj sekvante de tiu ankaŭ similaj leĝoj estis realigitaj en aliaj landoj.
Fine de la 19-a jarcento virinoj laboris kiel mastrumistoj pli ol ajna alia laboro. La servistinoj ankaŭ inkludis enmigrintajn virinojn de la internaciaj migraj fluoj de la tempo, kiuj estis kutime asignitaj al tiu tasko.
Post laUnua mondmilito,dungadmanieroj ŝanĝiĝis. EnUsono, okazis ŝanĝo de domservistino al laboro ĉiutage, kie la laboristo loĝas ekster la hejmo de sia dunganto. La plej multaj el la servistinoj estisafro-amerikanaj.
Komenciĝante en la1980-aj jaroj, la dum semajna taga laboro intensigis en Usono. Ekzistis ankaŭ pliiĝo en la nombro da agentejoj kajlaborfortfirmaoj kiuj mediaciis la dungadon de purigadlaboristoj por institucioj kaj privataj domanaroj.
Plej multaj hejmaj laboristoj en la lastaj jardekoj apartenas al rasaj kaj etnajmalplimultoj aŭ estas migrantaj laboristoj.
La dompurigadindustrio estas la sola, kie la entrudiĝo de eksterlandaj laboristoj ne malaltigis salajrojn. La kialo estas, ke en ĉi tiu industrio validas la reguloj deMendado kaj ofertado, kontraste al aliaj industrioj, en kiuj eksterlandaj laboristoj estas ligitaj al dungantoj.
Ekzistas plurajproverboj pri servisto (servanto) en laProverbaro Esperanta deL. L. Zamenhof, inter ili[1]:
 |
|
|
|
|
|
