The page has not been checked
| Praskandinava lingvo | |
| pralingvo | |
|---|---|
| Nordĝermana lingvaro | |
| Parolata en | Skandinavio |
| Parolantoj | neniu (mortinta lingvo) |
| Skribo | maljuna runalfabeto |
| Lingvistikaklasifiko | |
Hindeŭropa lingvaro
| |
| Lingvaj kodoj | |
| Glottolog | olde1239 |
| Angla nomo | Proto-Norse |
| Franca nomo | proto-norrois |
Lapraskandinava aŭpranordlanda lingvo estas la plej antikva skribita lingvo deSkandinavio. Ĝi troviĝas kiel ĉirkaŭ 200 mallongaj,runaj ĉizaĵoj dise tra Suda Skandinavio, surmenhiroj kaj tomboŝtonoj. La unuopajn vortojn kaj frazetojn (skribitaj per la plej antikva run-sistemo, la 24-literafuþark) oni plejparte sukcesis deĉifri, sed ili estas tro malmultaj por riveli koheran gramatikon. Tamen, per lakompara metodo la sciencistoj konstruis teorian modelon de la lingvo.
La Praskandinava estas rekta ido de la senatestaPraĝermana lingvo, kaj tre proksima kuzo de laGota. Ĝermanoj supoze ekloĝis la areon ĉirkaŭ jaro 0, kaj ĉirkaŭ 200 jarojn poste ekaperis la unuaj praskandinavilingvaj run-skribaĵoj. Inter ĉirkaŭ 500 kaj 700 (la tielnomitasinkopa epoko) la lingvo evoluegiĝis, disiĝanta alPranorvega (kiu esence identas kunPraislanda, la fama lingvo de lasagaoj),Pradana kajPrasveda.
La Praskandinava tiom antikvas ke kelkaj Germanaj sciencistoj opiniis ke la fama skribaĵo de la "Oraj Kornoj" (vidu sube) samegale povus esti antikvec-germana. Ĉar la Kornoj datiĝas de ĉirkaŭ 400, nur ducent jaroj post la disiĝo de la Ĝermana, kelkaj trajtoj kun tiu komuna lingvo evidente pluvivis.Malnovgermana lingvo kutime estas taksata posta al 700, do posta al la sinkopa epoko.
La plej fama frazo de la Praskandinava estas skribaĵo sur unu el la hodiaŭ perditaj "Oraj Kornoj" (Guldhornene) el antikvaJutlando. Ĝi legatas:
(La majusklaR reprezentas sonon ie meze interz kajr, eble simila al laĈeĥa ř. En la postajNorena kaj orientnordiaj lingvoj ĝi kunfandiĝis kunr.)
En la Norena ĉi frazo estus "Ek Hlégestr hyltir táða horn", kvankam *"táða" ne estis praktike uzata.
Pere de tio oni povas doni etan priskribon:
