Pipro estas la sekigitaj kaj eventuale pulvorigitaj fruktoj de piproarbusto, tio estas, liano aŭ grimpa arbusto degenropipero (precipenigra pipero). Ĝi havas pikan guston kaj uziĝas kiel spicaĵo.[1]
Lanigra pipero (Piper nigrum) produktas, laŭ la kresketapo en kiu ĝi rikoltiĝas kaj la maniero laŭ kiu ĝi prepariĝas, verdan, nigran, ruĝan, blankan aŭ grizan pipron.
Verda pipro estas produktata per konservado de nematuraj fruktoj per metodo kiu konservas ilian veran koloron, ekzemplepeklakvo,liofilizado aŭ salo[2]. En iuj kuirartoj, ekzempletaja kuirarto kajtamila kuirarto, oni uzas freŝajn verdajn piproberojn sen konserva trakto. Ties gusto estas priskribita kiel "spica kaj freŝa", kun "hela aromo".[3] Ili rapide putras kaj tial estas maltaŭgaj por eksporta sendado.
Nigra pipro estas produktata el preskaŭ maturajberoj fermentigitaj kaj sekigitaj.[2]. Oni mallonge kuiras la berojn en varmega akvo por purigi ilin kaj pretigi ilin por sekigo.[4] La varmo disrompasĉelmurojn, rapidigante la efikon debrunigajenzimoj dum sekigo.[4] Oni sekigas la drupojn sune aŭ maŝine dum kelkaj tagoj, en kiuj la ŝelo ĉirkaŭ la semo malampleksiĝas kaj malheliĝas ĝis ĝi fariĝas maldika, sulka, nigra tavolo. La sekigita frukto nomiĝas nigra piprobero. En iuj bienoj oni la berojn plukas mane kaj sekigas sub la suno sen boligo.[5]
Ruĝa pipro estas plene maturaj piproberoj[2], kutime konservitaj en peklakvo kaj vinagro. Oni ankaŭ povas sekigi maturajn ruĝajn piproperojn per la samaj kolorkonservaj teknikoj, per kiuj oni produktas verdan pipron.[6]
Blanka pipro estas farita el maturaj (ruĝaj) aŭ preskaŭ maturaj (nigraj) beroj senigitaj jeĉirkaŭfrukto[2]. Oni faras tion per procezo nomataruado, en kiu oni enakvigas tute maturajn ruĝajn piproberojn dum proksimume semajno ĝis la ĉirkaŭfrukto moliĝas kajmalkomponiĝas; poste oni forfrotas la restaĵojn de la ĉirkaŭfrukto kaj sekigas la nudan semon. Foje oni forigas la ĉirkaŭan tavolon de la semo per aliaj mekanikaj, kemiaj, aŭ biologiaj metodoj.[7] Muelita blanka pipro estas ofte uzata enĉina,taja, kajportugala kuirarto.
Griza pipro estas muelita nigra pipro. Tial ĝi estas havebla nur pulvore. La mikso de la nigraĉirkaŭfrukto kaj la blanka kerno donas la karakteran grizan koloron.
Lalonga pipero produktas pipron tre ofte uzitan dum la Antikva kaj Meza Epokoj, sed nuntempe preskaŭ forgesitan. La frukto konsistas el tre malgrandaj grajnoj. La gusto estas pli varma, iom sukera, kaj malpli forta ol tiu de nigra pipro, kaj simila al la gusto decinamo. Ĝi estas unu el la ingrediencoj deras el hanut.
Lakubebo, ofte kultivata enJavo, produktasjavan pipron, rondan grajnon kun vosteto.
Iuj plantoj havas aromajn berojn similaspektajn kun vera pipro kaj tial ricevas la saman nomon. Tamen, la botanikaj kaj gustaj ecoj de tiuj plantoj estas malsamaj de vera pipro[10].
En 2020Vjetnamujo estis la plej granda produktanto kaj eksportanto de nigraj piproberoj, produktanta 270 192tunojn, t.e. 36% de la monda totalo (tabelo).[11] Aliaj grandaj produktantoj estasBrazilo,Indonezio,Barato,Srilanko,Ĉinujo, kajMalajzio. La tutmonda produktado varias de jaro al jaro pro variado de agrikultura mastrumado, malsanoj, kaj vetero.[12] Piproberoj estas inter la plej komercataj spicoj de la mondo, sumante 20% de ĉiuj importataj spicoj.[13]
LaTellicherry TGSEB (gradoTellicherry Garbled Special Extra Bold), origina de la Malabara Marbordo. Ekzistas du gradoj en Tellicherry : TGEB kaj TGSEB.
La Sri Lanka G1, origina deSrilanko, pipro unika kaj malsimila de la malabaraj.
%2c_2020-06-12%2c_DD_20-40_FS.jpg)
Vjetnamio
Brazilo
Indonezio
Barato
Srilanko
Ĉinio
Malajzio