Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Saltu al enhavo
Vikipedio
Serĉi

Montenegro

Pending
El Vikipedio, la libera enciklopedio

Page version status

Malneta versio

7 ŝanĝoj en ĉi tiu versio atendaskontrolon. Lastabila versio estispatrolita je19 mar. 2024.
Montenegro
Crna Gora
Црна Гора
Montenegro

Detaloj

Detaloj

DetalojDetaloj
Nacia himno:Oj, svijetla majska zoro
Lokigo
suverena ŝtato(–)
lando
Mediteranea lando
ŝtato-heredantoRedakti la valoron en Wikidatavd
Bazaj informoj
ĈefurboPodgorico
Oficiala(j) lingvo(j)montenegra lingvo, serba lingvo, kroata lingvo, bosna lingvo, albana lingvo
Uzata(j) lingvo(j)geg-albana lingvo, kroata lingvo, serba lingvo, bosna lingvo, montenegra lingvo
Plej ofta(j) religio(j)ortodoksismo (80%)
Areo13,812 km²
- % de akvo1,5 %
Loĝantaro625 266 (censo de 2011) (2022)
Loĝdenso49,1 loĝ./km²
HorzonoUTC+01:00
Interreta domajno.me
LandokodoMNE
Telefona kodo+382
Plej alta punktoZla Kolata
Plej malalta punktoAdriatiko
Politiko
Politika sistemorespubliko
ŜtatestroJakov Milatović
ĈefministroDritan Abazović
Nacia tago13-a de julio
Sendependiĝo3-a de junio2006 (deSerbio kaj Montenegro
Ekonomio
Valutoeŭro (EUR)
 
Membro de
NATO(2017–)
Internacia Centro por Aranĝo de Investaj Disputoj(2013–)
Unesko(2007–)
Multflanka Investo-Garantia Agentejo(2007–)
Internacia Financa Korporacio(2007–)
Internacia Evoluiga Asocio(2007–)
Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo(2007–)
Monda Organizaĵo pri Meteologio(2007–)
Eŭropa Organizaĵo por la Sekureco de Aera Navigado(2007–)
Tutmonda Pridogana Organizo(2006–)
Interpol(2006–)
Universala Poŝta Unio(2006–)
Unuiĝintaj Nacioj(2006–)
Organizo por Sekureco kaj Kunlaboro en Eŭropo(2006–)
Internacia Telekomunika Unio(2006–)
Organizaĵo por la malpermeso de kemiaj armiloj(2006–)
Internacia Hidrografia Organizo
Monda Organizaĵo pri Sano
Konsilio de Eŭropo
Montenegro–Ukraine Free Trade Area(en)Traduki
Monda Organizaĵo pri Komerco
Traktato pri Atoma NedisvastigoRedakti la valoron en Wikidatavd
vdr

Montenegro[1] (montenegre/serbe:Црна Гора[2],Crna Gora (prononcu ['tsrna 'gora] kiu signifasNigra Monto,albane:Mali i Zi[3]) estas lando en sudorientaEŭropo, ĉe laBalkana Duoninsulo. Ĝi situas sudokcidente deSerbio ĉe laAdriatiko. Ĝi sendependiĝis post disigo de politika unuiĝoSerbio kaj Montenegro. La loĝantoj de la lando nomiĝasmontenegranoj.

La ĉefurbo de Montenegro estasPodgorico (Podgorica, antaŭeTitograd). Ekde2002 laeŭro estas la oficialavaluto de la lando, malgraŭ la fakto ke la lando ne estas membro de laEMU[4].

La vorto "Montenegro" devenas de lavenecia nomo de la montoLovcen,il monte negro, t.e. "la monto nigra" (kion signifas ankaŭCrna Gora).

En la lando laŭ la censo de 2011 estis 625 266 loĝantoj. Ĝi lokiĝas interBosnio kaj Hercegovino (okcidente)Albanio (sud-oriente),Serbio (norde),Kosovo (oriente) kajKroatio (okcidente) laŭadriatika bordo.

Montenegro estas membro deUnuiĝintaj Nacioj ekde2006 kajNATO ekde junio2017[5]. La lando estas kandidatlando porEŭropa Unio[6]. Dum Montenegro laboras por plenumi la kriteriojn de EU, ankoraŭ necesas progresi en multaj kampoj, inkluzive tiu dejurŝtato[7].

Transporto

[redakti |redakti fonton]

La flugkompanio de Montenegro estas Montenegro Airlines. La busaj kompanioj en la lando estas ĉiuj sendependaj kompanioj. La lando havas du internaciajn flughavenojn:Podgorico kajTivat. La havenurbo deBar estas la ĉefa haveno, por kaj pasaĝeroj kaj kargo.

Kulturo

[redakti |redakti fonton]

ViduKategorion:Kulturo de Montenegro

Konata nuntempa verkistino serbdevena estasDragana Krŝenkoviĉ Brkoviĉ.

Alfabetoj

[redakti |redakti fonton]

En Montenegro estas uzataj kaj latina kaj cirila skribmaniero.

Lingvoj kaj alfabetoj

[redakti |redakti fonton]

Lamontenegra estas la oficiala lingvo. La montenegra (Црногорски језик/crnogorski jezik) estas la (ŝtokava) dialekto parolata en Montenegro havante 32 literojn (Ś kaj Ź estas la du kromaj literoj). La lingvo estas proksime rilata al laserba,bosna kajkroata (antaŭe konata kune kiel laserbokroata). Ĉe lacenso (2011) 36.97% de la loĝantaro listigis la montenegran kiel sian gepatran lingvon, 42.88% listigis la serban kiel sian gepatran lingvon. En kelkaj alban-plimultaj lokoj, la uzo de laalbana fare de registaraj instancoj estas permesata.

Esperanto

[redakti |redakti fonton]

Montenegra Esperanto-Ligo

Historio

[redakti |redakti fonton]

LaSendependa Ŝtato Montenegro, oficiale nomitaReĝlando Montenegro (en serb-kroata: Краљевина Црна Гора, transliterumita kiel Kraljevina Crna Gora), estis malgranda ŝtato kiu ekzistis dum laDua Mondmilito kiel protektorato de la potencoj de la Akso: nome de la Itala Reĝlando (precize deFaŝisma Italio, 1941-1943) kaj poste deNazia Germanio (1943-1944).

Sendependeco

[redakti |redakti fonton]

Dum ladisfalo de Jugoslavio, Montenegro estis unua respubliko, kiu lasis en Federacia Respubliko Jugoslavio, kiu fakte gvidis de Serbio. Tamen, pro la radikal-naciismaj politikoj de la serba prezidantoSlobodan Miloŝeviĉ, la interrilato inter la federacia registaro kaj Montegro iĝis malbona. Post la elpostenigo de Miloŝeviĉ en 2000, la federacia registaro ŝanĝis la politikan sistemon el Federacio al Ŝtata unio.

La21-an de majo2006, preskaŭ duonmiliono da elektantoj povis voĉdoni pri la estonto de Montenegro inter la unuiĝo kun Serbio aŭ la sendependeco.

Eŭropa Unio timis malserenojn kaj do nomumisMiroslav Lajcak por sekvi la referendumon. Por akcepti la rezultaton de la baloto, la partopreno devas esti pli ol 55 % da voĉdonoj (tiun proporcion difinis EU). Dum la baloto, la serbaj ŝtataj trafikaj kompanioj liveris senkoste la voĉdonemulajn serbojn al Montenegro.

La rezulto de referendumo, sendependismo ricevis 55,4 %, tiel Montenegro iĝis sendependa ŝtato. La sendependeco de Montenegro efektiviĝis la3-an de junio2006.

Politiko

[redakti |redakti fonton]

LaDemokrata Partio de Socialistoj de Montenegro estis formita en 1991 kiel sukcedanto de laLigo de Komunistoj de Montenegro, kiu estis reginta Montenegron ene de laJugoslavia federacio ekde laDua Mondmilito. Ekde sia formado kaj enkonduko demultpartia sistemo, la DPS ludis dominantan rolon en la montenegra politiko, formante la kernon de ĉiu koalicia registaro ĝis nune.

Ĉe la montenegra parlamenta elekto de 2012 okazinta en la14a de oktobro2012, la DPS kun laSocialdemokrata Partio de Montenegro (SDP) kiel Koalicio por Eŭropa Montenegro atingis 39 el 81 sidlokoj. Tiu koalicio, kun la longdaŭra partneroBosniaka Partio, formis majoritaton en laParlamento de Montenegro kaj ricevis rajton nomumi la registaron. La DPS mem atingis 31 sidlokojn. La nuna Ĉefministro de Montenegro estasMilo Đukanović kaj la Prezidanto nomeFilip Vujanović estas ambaŭ membroj de la DPS.

Internaciaj rangotabeloj

[redakti |redakti fonton]
OrganizaĵoEsploroRango
Heritage Foundation /La Wall Street JournalIndekso de Ekonomia Libereco 2019Arkivigite je 2023-09-06 per la retarkivoWayback Machine92 el 180
Raportistoj Sen LimojGazetara Libereco-Indekso 2019104 de 180
Travideblo InternaciaIndekso de Korupto 201867 el 180
Disvolva Programo de Unuiĝintaj NaciojIndekso de Homa Disvolviĝo 201852 el 189

Ekonomio

[redakti |redakti fonton]

La montenegra ekonomio estas servo-bazita ekonomio, kiu estas en transiro deplanita ekonomio en kiu laregistaro dominas ekonomian agadon, almerkata ekonomio.

Post suferado en la 1990-aj jaroj de la ekonomiaj sekvoj de ladissolvo de Jugoslavio, Montenegro spertis rapidan ekonomian kreskon en la unuaj jaroj de sia sendependeco, kaj profitis el eksterlandaj investoj grandskale relative al sia grandeco. La nacia enspezo altiĝis de 8.400 dolaroj po persono en 2006 al ĉirkaŭ 10 010 en 2008. La tutmondaekonomia krizo de 2008, bremsis kreskon, kiu dependas de eksterlandaj investoj.

La ekonomia politiko klopodas redukti la dependecon de la serba ekonomio kaj plifortigi ligojn kun eŭropaj landoj, kun la celo estonte aliĝi alEŭropa Unio.

La servoindustrioj laborigas 68% de la laboristoj (aktuale en 2008). La turisma industrio precipe estas grava fonto de enspezo. Ĉirkaŭ 30% de la laboristoj estas dungitaj en industrio; La ĉefaj industrioj estas prilaborado deŝtalo kajaluminio.Agrikulturo, sur kiu la montenegra ekonomio baziĝis ĝis la mezo de la 20-a jarcento, perdis sian gravecon. La ĉefaj branĉoj de agrikulturo estasgrenoj,tabako,terpomoj,citrusoj,vitejoj,olivoj kajŝafbredado. En la lastaj jaroj estis provo pli disvolvi la turisman industrion en la lando.

La senlaborecoprocento en 2007 estis 14.7%. Estas gravaj diferencoj en la nivelo de evoluo inter malsamaj regionoj de la lando.Montenegro ne havas propran valuton. Laeŭro estas laŭleĝa pagilo en la lando, kvankam la lando ne estas parto de laeŭrozono.

Administra divido

[redakti |redakti fonton]

Montenegron oni dividas rekte en 21 komunumojn (serbe: oпштина/opština).

Mapo de la municipoj
Komunumokm²loĝantoj (2003)
Andrijavica2836.384
Bar59845.223
Berane71740.885
Bijelo Polje92457.124
Budva12216.095
Cetinje91018.749
Danilovgrad50116.400
Herceg Novi23533.971
Kolašin8979.975
Kotor33523.481
Mojkovac36710.274
Nikšić2.06576.671
Plav48621.604
Pljevlja1.34636.918
Plužine8544.294
Podgorica1.441152.025
Rožaje43222.964
Šavnik5542.947
Tivat4614.031
Ulcinj25520.290
Žabljak4454.204

Referencoj

[redakti |redakti fonton]
  1. artikoloMontenegro en laPlena Ilustrita Vortaro de Esperanto (PIV), eldono de 2020, reta versio
  2. La origina nomo de lando estas Crna Gora, aŭ ciril-litere: Црна Гора
  3. "Montenegro | History, Population, Capital, Flag, Language, Map, & Facts”,Enciklopedio Britannica . Alirite la 5-an de majo 2021 (angle)
  4. (angla) ”The euro outside the euro area”,Eŭropa Komisiono. Alirite la 5-an de majo 2021.
  5. (angla) "Montenegro aliĝas al NATO kiel 29-a Alianco"NATO, alirite la 5-an de majo 2021.
  6. (angla)Makszimov, Vlagyiszlav (24 juni 2020). ”Montenegro to open final chapter in talks to join the EU amid domestic tensions”, euractiv.com, alirite la 5-an de majo 2021.
  7. (nl)Toetreding Montenegro tot de Europese Unie. Europa Nu, la 2-an de decembro 2015).

Vidu ankaŭ

[redakti |redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti |redakti fonton]
v  d  r
Ŝtatoj enEŭropo
Pozicio de Eŭropo
Dependaj kaj
aliaj teritorioj:
v  d  r
Nord-Atlantika Alianco
 Albanio  •  Belgio  •  Britio  •  Bulgario  •  Ĉeĥio  •  Danio  •  Estonio  •  Finnlando  •  Francio  •  Germanio  •  Grekio  •  Hispanio  •  Hungario  •  Islando  •  Italio  •  Kanado  •  Kroatio  •  Latvio  •  Litovio  •  Luksemburgio  •  Montenegro  •  Nederlando  •  Nord-Makedonio  •  Norvegio  •  Pollando  •  Portugalio  •  Rumanio  •  Slovakio  •  Slovenio  •  Turkio  •  Usono
Mapo de landoj de NATO
Mapo de landoj de NATO
Petis aliĝon:
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Montenegro&oldid=9231107"
Kategorioj:
Kaŝitaj kategorioj:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp