| Margareta Porete | ||
|---|---|---|
 | ||
| Persona informo | ||
| Marguerite Porete | ||
| Naskiĝo | ĉ.1250 en Graflando Henegovio | |
| Morto | 1-an de junio1310 (1310-06-01) en Parizo,  Reĝlando Francio | |
| Mortis pro | Mortpuno vd | |
| Mortis per | Morto sur brulŝtiparovd | |
| Lingvoj | malnovfranca • francavd | |
| Loĝloko | Valenciennesvd | |
| Ŝtataneco | Reĝlando Franciovd | |
| Profesio | ||
| Okupo | verkisto memuaristo mistikismo poeto filozofo vd | |
| Verkado | ||
| Verkoj | Spegulo de la animoj simplaj | |
| vd | Fonto:Vikidatumoj | |
Margareta Porete aŭPorette aŭ des Pres, aŭ la Porete, estisreligiulino,verkistino kajteologino, aŭtorino deSpegulo de la animoj simplaj aranĝita en la antikva franca lingvo (Miroir des âmes simples anéanties), verko pritraktanta laAgapon. Ŝi naskiĝis ĉirkaŭ1250 kaj estis ekzekutite bruligita la 1-an de junio 1310 en la Place de Gréve deParizo[1] post proceso pro malobeo al Inkvizicio kiu en antaŭa proceso estis ordoninta la detruon de la libro kaj malrekono pri la doktrino tie subtenata. La libro estas konsiderata unu el la precipaj fontoj de lamezepoka doktrino de la herezo de laLibera Spirito.[2]
Informoj pri Margareta Porete estas registritaj nur en la raportoj de procesoj proherezo kontraŭ ŝi, en kiuj ŝi estis kondamnita al bruliĝo. Ŝia biografio, do, eble estas parta kaj certe nekompleta. Nenion oni konas pri ŝia familio
Ŝi estas kutime asociita al la movado debeginoj, kaj pro tio ŝi povis lokŝanĝi sufiĉe laŭvole. Iuj ŝin asociis al la “Fratoj de laLibera Spirito”, grupo kiu estis traktata kiel hereza pro ĝiaj emo alantimonismo kaj indulgo al subkuŝantapanteisma lingvaĵo kun dampigo de la evento enkarniĝo de laFilo de Dio kaj do neado pri la neceso de lasakramentoj.[3]
“La spegulo de la animoj simplaj” estas, krom elegante verkita kun transiroj de prozo al poezia prozo kaj al poezio,[4] strukturita kiel dialogo inter tri alegoriaj personoj:Amo, Animo kaj Racio. Ĉiuj tri estas femininaj personoj: Amo estas nomatadamo dum racio (raison) kaj animo (âme) en la franca lingvo, en kiu la libro estas verkita, estas femininaj nomoj).Racio enkarnigas la reĝimon de la meditado (kaj kiel racia kunĉenado, kaj kiel dialektika racio, kontraŭstaranta al la intuicia intelekto);Animo enkorpiĝas en la rolon de la aŭtorino mem;Amo reprezentas la amon al Dio. Laŭlonge de la tuta teksto oni estas trafita de necerteco pri kiu estas la rolanto: ĉu laDamo de la amo, ĉu laAnimo: se la “damo de la amo” aŭ la “animo”, do se la homa scienco aŭ tiu dia, nur ĉe la fino de la verko oni komprenos ke la rolanto-aŭtorino estas la Animo.
En sia verko Porete distingas du Ekleziojn: lagranda loĝata de la animoj simplaj, neniiĝintaj en Dio, kaj lamalgranda estrata de la ekleziajhierarkioj. Ne sin metante kontraŭ tiu lasta, Porete ne postulas ke nur perfektaj animoj okupu la postenon de la hierarkia Eklezio, sed ke tiu lasta malfermiĝu al la agnosko kaj akcepto de tio kio alvenas de la animoj kiuj havas kun Dio rilaton absolute liberan. Tion farante, Porete aludas femininan elstarecon, kaj konfesas la superecon spiritan, do nehierarkian, se kompari la du. Tiu supereco rezidas en la koincido inter kio estas kaj tio kion faras la animoj neniiĝintaj en Dio.
Du rakontoj ĉirkaŭlimigas la irvojon de laAnimo en la itenero por sin kunigi al Dio:
”Estis iam almozulo kiu laŭlongatempe serĉis Dion en la kreitaro... Sed li trovis nenion kaj sin retrovis eĉ pli malŝate deziranta kion li streĉiĝis serĉi”.
Tiu teksto parolas pri la neceso serĉi Dion en la kreitaro, sed ankaŭ pri la neefiko de ĉiu provo laŭ tiu direkto, tiel ke la libro estas la unika respondo al la serĉo pri Dio: “Oni serĉu nuren la interna intelekta nukleo de sia plej alta pensado”.
La simpleco, do, de la animo neniiĝanta, ne dividita do en si mem sed kunigita kun Dio, fine sin allasas, ĉar jam sperta pri la fiasko de la libro mem kiel perado, al silento. Silento, tamen, dirus oni, meze de kiu aperas la verko de Margareta Porete, kiu destinas al la grando de lamistika filozofio voĉon femininan.
La amo enverke bildigita de Porete emas igi relativa ĉiun konsideritan enhavon, kuntrenante la volagojn al la esenco de la deziro, kaj do al la vera kaj propraAbsoluto. Alveni al laAbsoluto, laŭ ŝi, signifas formeti laPartan kaj aliri al laKompleta (la kompleto staras supre kaj transcendas ĉiujn partaĵojn). La Poreta animo simpla ĉesasami-por, por ke fariĝu mem amo. La volo emas voli ĉiun aĵon sed por atingi la “Kompleton” ĝi devasekdeziri nenion; tiamaniere, foriĝante el ĉio, ĝi fariĝas mem Ĉio. Dialektike, la senfina amo povas realiĝi nur per la rifuzo de la vakua posedo de la entoj: eĉ se temus kaj pri sanktaĵoj kaj pri moralaj virtoj.
Foriĝante el la amo konsiderata kaj perracie serĉata, la animo fariĝas la Amo mem. Ĉi-punkte ĝi neamas-por, sed ĝi transformiĝas al la amo mem kiu volas laKompleton, jam celante nenion. La superabundo de Amo enkondukas la Animon al la superado de la Amo mem.
Laŭ tiu vidpunkto, laŭ Margarita laSanktaj Skriboj estas utilaj nur por la servistoj. Kiu sukcesis, dialektikante, trasirigi laamon “senmotivan” al la”ne-amo” – tio estas atingi la Amon absolutan, nome la identeco kun la “Unu” - tiu ne plu bezonas preĝi, nek serĉi. Kiu serĉas tiu refalas en la distingo inter subjekto kaj objekto; kiu preĝas tiu postkuras celon kontraŭ la evangelia admono(“estas bone por vi, ke mi foriros” (16,7).
Laŭ Porete prefereblas zorgi amikecon anstataŭ amon, ĉar amikeco estas amo sendezira kaj estas, laŭ ŝi, la formo plej alta de amo. Kun la dia Spirito oni devas, do, starigi rilaton de pura amikeco, necesa premiso de ĉiu reciproka interŝanĝo, por ke la animo agnosku sin mem kiel Dio kaj Dio ĉeestu en ĉiuj formoj de la mondo kaj estu manifestata.
Sintezite, la libro, se similas al la racia argumentado laŭ la maniero deBoecio, fine celas kontraŭdiri la atendojn: Margareta sin servas de la racio por diri ke la Animo devas rezigni al la Racio, kies logiko kaj konvencia aliro al la realo ne povas kompreni Dion kaj la ĉeeston de la Dia Amo. La “Animo neniiĝanta” estas tiu kiu rezignis al ĉio, eĉ al la racio, por atingi Dion, kaj kiam Dio estas atingata la animo fariĝas “altirebla la la peko”, kapabla, male, superi ĉiujn kontraŭdirojn en kiujn trafigas la racio.
ĈuFideismo pro malestimo de la homa racio? Aŭ ĉu mallevo de Dio por igi Lin objekto je dispono de la homa posedemo?[5]
La libro de Margareta Porete legeblas en manuskriptoj de du jarcentoj ĉirkaŭ post la redakto de la verko. Esploristoj diskutis pri tio pro la fakto ke la tribunalo ordonis la bruligon de la ĉiuj kopioj kaj malpermesis al la aŭtorino ĝin kopiigis. Ŝi ne obeis kaj daŭrigis ĝin disvastigi. Pro tiu malobeo ŝi estis denove juĝata kaj kondamnita al fajriĝo, kio okazis la enParizo en 1310.
Esploristoj sin demandis: ĉu la kopioj de la Spegulo, kiu ne estis menciita en la verdikto de kondamno kontraŭ la ideoj de la Porete, estas vere tiu de la mistikulino bruligita en Parizo? Hodiaŭ forvaporiĝis la duboj pri la aŭtorino de libro kiu daŭriĝis estis kopiita kaj disvastigita.
La teorioj de Margatera Porete estis kondamnitaj pro suspekto ke ili panteismas aŭ puŝas al Panteismo, kaj pro la suspekto ke tiuj ŝiaj ideoj reproduktas, sub alia vesto, la ideojn de laLibera Spirito. Lia libro estis ekzamenita de kolekto de 21 teologoj tiucele ŝarĝitaj de la inkvizitoro: ĉiuj agnoskis en ĝi herezajn elementojn.
